به گزارش ایسنا، به بهانه تولد مریم میرزاخانی در ۲۲ اردیبهشت در این مطلب از الف، بخشی از زندگی و افتخارات او را مرور می‌کنیم.

مریم میرزاخانی در ۲۲ اردیبهشت سال ۱۳۵۶ در تهران به دنیا آمد. سالروز تولد او، ۲۲ اردیبهشت (دوازدهم مه)، از سوی اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی جهان با پیشنهاد کمیته بانوان انجمن ریاضی ایران به‌عنوان روز جهانی زن در ریاضیات نام‌گذاری شد.

زندگینامه

مریم میرزاخانی در ۲۲ اردیبهشت ۱۳۵۶ (۱۲ مهٔ ۱۹۷۷) در تهران به دنیا آمد. او فرزند سوم خانواده بود. او دارای سه خواهر و برادر بود. پدرش احمد میرزاخانی مهندس برق و رئیس هیئت مدیره مجتمع آموزشی نیکوکاری «رعد» بود. پدر مریم میرزاخانی اهل روستای فشندک طالقان استان البرز است.

در نزدیکی دبیرستان مریم میرزاخانی چندین کتاب فروشی بود که از تفریحات او و دوستش این بود که بعد از مدرسه به کتاب فروشی‌ها رفته و کتاب‌های مورد علاقه خود را بخرند.

با مطالعه زندگینامه مریم میرزاخانی متوجه می‌شویم یکی دیگر از کسانی که مریم میرزاخانی به عنوان اثرگذارترین اشخاص در زندگی خود یاد کرده مدیر دبیرستان خود بود چرا که همیشه مدیر دبیرستانش در حال تلاش بود تا دانش آموزان مدرسه از همه امکانات استفاده کنند و از همه فرصت‌هایی که پسران برخوردار می‌شوند دختران هم برخوردار شوند.

مریم میرزاخانی علاقه‌ای نداشت مصاحبه کند و یا زیاد در رسانه‌ها مطرح باشد ولی نکات ریز و جالبی از زندگی او می‌دانیم.

شغل مورد علاقه‌اش وقتی کودک بود

مریم میرزاخانی در کودکی آرزو داشته نویسنده شود. او گفت: «وقتی که بچه بودم رویایم این بود که نویسنده شوم. هیجان‌انگیزترین لحظاتم را به خواندن رمان می‌گذراندم، در واقع هر چیزی را به دستم می‌رسید می‌خواندم.»

فیلم مورد علاقه مریم میرزاخانی

فیلم مورد علاقهٔ او، داگویل، با بازی نیکول کیدمن است. داستان فیلم شاید برایتان جالب باشد: دختر جوانی که دختر یک گنگستر است از دست پدرش می‌گریزد و وارد داگویل دهکده کوچکی می‌شود. او در صدد برقراری ارتباط با اهالی دهکده است. مردم اول بسیار سرد با وی برخورد می‌کنند اما جوانی که او را یافته به او کمک می‌کند تا مردم دهکده او را بپذیرند. پس از مدتی همه چیز عوض می‌شود.در این فیلم ما از نظر فلسفی با مباحث مختلفی آشنا می‌شویم. از جمله سکوت انسانهایی که توانایی بسیار دارند اما برای دیگران خود را ایثار می کنند. آیا این جامعه شایستگی پذیرش این همه ایثار را دارد و یا به قول جان استوارت میل، اگر آزادی را هم به آنها ببخشی، چون لایق نیستند از دست می‌دهند!

ازدواج

مریم میرزاخانی در ۲۸ سالگی در سال ۱۳۸۴ (۲۰۰۵) با همسرش یان واندراک ازدواج کرد، یان نیز دانشیار ریاضی دانشگاه استنفورد، و پژوهشگر سابق علوم رایانه نظری مرکز تحقیقات آی‌بی‌ام و اهل جمهوری چک است و از او دارای یک فرزند به نام آناهیتا است.

یکی از آرزوهای خانم میرزاخانی، اعطای تابعیت ایرانی به دخترش بود. این رویا در زمان حیاتش عملی نشد اما پس از آن مجلس شورای اسلامی با هدف اجرای وصیت او، برای تسریع در اصلاح قانون تابعیت ایران وارد عمل شد و «کلیات لایحه اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی» به تصویب نمایندگان رسید.

به نقل از سایت زومیت همسرش درباره او می‌گوید:

ما اولین‌بار در سال ۲۰۰۴ (۱۳۸۲) در بوستون همدیگر را دیدیم. او یک فارغ‌اتحصیل ستاره بود که در تز دکترای خود در هاروارد، مسائل زیادی را در حوزه‌ی رویه‌های هذلولی حل کرده بود. اما آنقدر متواضع بود که در یک میهمانی خانوادگی اصلا چنین چیزی را متوجه نمی‌شدید. رفتار او دوستانه و کنجکاو بود و برای اینکه طرافیانش را گیج نکند، دستاوردهای واقعی‌اش را پنهان می‌کرد.

یان وندارک همسر مریم در مورد نحوه‌ی پژوهش او در محیط خانه می‌گوید:

مریم کاغذهای بسیار بزرگی را روی زمین خانه پهن می‌کرد و ساعت‌ها روی آن‌ها نمودار می‌کشید و یادداشت و معادله می‌نوشت. من ایده‌ای نداشتم که او چگونه این کار را می‌کند، اما نهایتا جواب می‌گرفت. مسائلی که مریم روی آن‌ها کار می‌کرد بسیار انتزاعی و پیچیده بودند و نمی‌شد درمورد آن‌ها قدم‌های منطقی برداشت.

افتخارات مریم میرزاخانی

میرزاخانی در دوران تحصیل در دبیرستان فرزانگان تهران، برندهٔ مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سال‌های ۱۹۹۴ (هنگ‌کنگ) و ۱۹۹۵ (کانادا) شد.

در این سال به‌عنوان نخستین دانش‌آموز ایرانی نمرهٔ کامل را به دست آورد.

وی نخستین دانش‌آموز ایرانی بود که دو سال مدال طلا گرفت.

در سال ۱۹۹۹ مدرک کارشناسی خود را در رشتهٔ ریاضی از دانشگاه شریف گرفت.

جایزهٔ برترین فارغ‌التحصیلان دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۰۳

جایزهٔ پژوهشگر برتر بنیاد ریاضیات کلی در سال ۲۰۰۴

مریم میرزاخانی دکترای خود را در سال ۲۰۰۴ در دانشگاه هاروارد به پایان رساند.

از مریم میرزاخانی به‌عنوان یکی از ده ذهنِ جوان برگزیدهٔ سال ۲۰۰۵ از سوی نشریهٔ پاپیولار ساینس در آمریکا و ذهن برتر در رشتهٔ ریاضیات تجلیل شد.

مریم میرزاخانی پس از فارغ‌التحصیلی از هاروارد، فعالیت حرفه‌ای خود را به عنوان پروفسور ریاضی دانشگاه پرینستون ادامه داد.

وی از ۱۱ شهریور ۱۳۸۷ (اول سپتامبر ۲۰۰۸) در دانشگاه استنفورد استاد دانشگاه و پژوهشگر رشتهٔ ریاضیات بود.

مریم میرزاخانی برنده جوایزی چون جایزه ستر از انجمن ریاضی آمریکا در سال ۲۰۱۳ و جایزهٔ کلی بود.

میرزاخانی در سال ۲۰۱۴ به دلیل کنش‌گری در زمینه «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانه‌ای آن‌ها» برنده مدال فیلدز شد که بالاترین جایزه در ریاضیات است.

وی نخستین زن و ایرانی برندهٔ مدال فیلدز است.

انتخاب به عنوان یکی از ده فرد مهم سال ۲۰۱۴ از سوی مجله نیچر

عضویت در فرهنگستان علوم فرانسه در سال ۲۰۱۵

عضویت در مجمع فیلسوفان آمریکا در سال ۲۰۱۵

مریم میرزاخانی در مه سال ۲۰۱۶ به عضویت در آکادمی ملی علوم برگزیده شد. او نخستین زن ایرانی است که به عضویت در این آکادمی برگزیده شد.

مریم میرزاخانی در آوریل سال ۲۰۱۷ میلادی به عضویت آکادمی علوم و هنر آمریکا درآمد.

جایزه بریکترو در ریاضیات در سال ۲۰۲۰ (پس از درگذشت)

سالروز تولد او، ۲۲ اردیبهشت (دوازدهم مه)، از سوی اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی جهان با پیشنهاد کمیته بانوان انجمن ریاضی ایران به‌عنوان روز جهانی زن در ریاضیات نام‌گذاری شد.

بیماری و درگذشت

او در سال ۱۳۹۲ (۲۰۱۳) متوجه شد که به سرطان سینه مبتلا شده است. سرطان به مغز استخوان او نیز سرایت کرد. پدر و مادرش برای مراقبت از او به آمریکا رفتند؛ ولی سرانجام در ۲۳ تیر سال ۱۳۹۶ (۲۰۱۷) در ۴۰ سالگی در بیمارستانی در کالیفرنیا درگذشت و آرامگاه وی در پارک یادبود لوس گاتوس در کالیفرنیا قرار دارد.

یان وندارک می‌گوید: (به نقل از زومیت)

مریم بعد از تشخیص سرطان گفت این عادلانه نیست. زندگی عادلانه نیست و زمانی که در یک‌ خانواده‌ی عالی به دنیا آمدم هم عادلانه نبود، پس حالا شکایتی ندارم. او همیشه برنامه‌ی واضحی در ذهنش داشت و می‌دانست چه می‌خواهد.

آخرین پست مریم میرزاخانی در فیسبوک

او همچنین درآخرین پست فیسبوک خود نوشته بود: « هرچه بیشتر روی ریاضیات وقت گذاشتم، بیشتر هیجان‌زده شدم.»

نوشته رئیس دانشگاه استنفورد پس از درگذشت او

مارک تسیر لاوین رئیس دانشگاه استنفورد پس از درگذشت مریم میرزاخانی در وبسایت این دانشگاه نوشت:

او یک ریاضیدان و نظریه‌پرداز درخشان و درعین‌حال متواضع بود که جوایز را فقط برای این دریافت می‌کرد تا الهام‌بخش دیگر زنان باشد. او خیلی زود از میان ما رفت، اما تاثیری که روی هزاران زن گذاشت تا با الهام از او، در ریاضیات و علوم تحصیل و تحقیق کنند همیشه ماندگار خواهد بود.

سیارک میرزاخانی در فضا

سیارک ۳۲۱۳۵۷ در سال ۲۰۱۸ به یاد او سیارک میرزاخانی نام‌گذاری شد.

سایر افتخارات پس از درگذشت

در ۲ فوریه ۲۰۱۸ استلاجیک، شرکتی فعال در زمینهٔ تصویربرداری و تحلیل دیدبانی زمین، میکروماهواره‌ای از سری گنوست (به اسپانیایی: ÑuSat) را به فضا پرتاب کرد که به افتخار مریم میرزاخانی نام‌گذاری شده است.

در سال ۱۳۹۸ خورشیدی، (۲۰۱۹) نهاد زنان سازمان ملل، نام او را در میان هفت دانشمند زن تاثیرگذار دنیا معرفی کرد؛ زنانی که از آن‌ها به‌عنوان زنانی یاد می‌شود که جهان را تغییر دادند.

در سال ۲۰۲۰ یکی از خیابان‌های شهر «مون‌پُلیه» فرانسه به پیشنهاد اعضای انجمن، به نام مریم میرزاخانی نام‌گذاری شد.

در سال ۲۰۲۰ خیابانی در کنار دانشگاه معروف «اکول نرمال» در شهر لیون فرانسه، به نام پر افتخار او نام‌گذاری شد.

در سال ۲۰۲۱ یکی از خیابان‌های برلین، آلمان- در ۸ مارس و به مناسبت روز زن به پیشنهاد دانشجویان «دانشگاه فنی برلین» به نام مریم میرزاخانی نام‌گذاری شد.

در سال ۲۰۲۴ اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی به افتخار او یکی از دهانه‌های ماه را میرزاخانی نامید.

در کتاب درسی دانش‌آموزان آمریکایی نیز به جهت فرهنگ‌سازی و آشنایی بیشتر کودکان، بخشی را به معرفی این نابغه ریاضی ایران و جهان اختصاص داده‌اند.

روز جهانی زنان در ریاضیات

در تقویم جهانی روزی را برای بزرگداشت مریم میرزاخانی در نظر گرفته و آن را روز جهانی زنان در ریاضیات نامیده‌اند. در سال ۲۰۱۹ میلادی و به پیشنهاد کمیته بانوان انجمن ریاضی ایران، ۱۲ مه مصادف با ۲۲ اردیبهشت ماه، سال‌روز تولد پروفسور مریم میرزاخانی، به یاد او و پاسداشت خدمات علمی این دانشمند نخبه و برجسته، از سوی اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی،‌ با عنوان روز جهانی زنان در ریاضیات نام‌گذاری شد. در خصوص انتخاب این روز ویژه در سایتی که به همین منظور طراحی شده آورده‌اند:

۱۲ مه (۲۲ اردیبهشت) فرصت شادی‌بخشی برای جامعه ریاضی است تا زنان ریاضیدان را گرامی بدارد. این گرامیداشت هرساله در سراسر جهان برگزار می‌شود. هدف از نام‌گذاری روز جهانی زنان در ریاضیات، الهام‌بخشی به زنان سراسر جهان برای گرامیداشت دستاوردهای آن‌ها در ریاضی است تا بدین وسیله بتواند زمینه‌ای را برای ایجاد فضای کاری مناسب، لذت‌بخش و همگانی فراهم کند.

پیشنهاد نام‌گذاری روزی در تقیوم به نام روز جهانی زنان در ریاضیات اولین بار در ۳۱ ژوئیه سال ۲۰۱۸ (۹ مرداد سال ۱۳۹۷) و در جلسه عمومی بانوان اتحادیه بین‌المللی انجمن‌های ریاضی جهان در ریودو ژانیرو برزیل ارائه و به تصویب رسید؛ پیشنهادی که مورد حمایت چندین سازمان از جمله انجمن زنان اروپایی در ریاضیات، انجمن جهانی زنان در ریاضیات، زنان آفریقایی در انجمن ریاضیات، انجمن زنان هندی و ریاضیات و نیز گروه زنان ریاضیدان شیلیایی قرار گرفت. این پیشنهاد همچنین با استقبال پرشور و حمایت دیگر حضار همراه و به یک فراخوان جهانی و فراگیر برای اتحاد چندین سازمان ملی و قاره‌ای مبدل شد.

در توضیح این امر آمده که در شرایطی که برای قرن‌ها زنان ریاضیدان جهان مورد بی‌مهری و بی‌توجهی قرار گرفته‌اند، تعیین چنین روزی باعث می‌شود که حس تعلق‌خاطر در میان آن‌ها ایجاد شود و آگاهی کل جامعه ریاضیات نیز افزایش یابد؛ از سویی دیگر، پس از برگزاری ۲۷ کنگره بین‌المللی ریاضی‌دانان که از سال ۱۸۹۷ در زوریخ آغاز شده،‌ مریم میرزاخانی برای نخستین بار مدال فیلدز که پرافتخارترین جایزه در ریاضیات است را به تصاحب زنان درآورد و راه را برای سایر زنان فعال در این حوزه هموار ساخت و نام، یاد و روز میلادش در ریاضیات برای همیشه جاودان خواهد ماند.

جایزه‌های با نام افتخاری او

در چهارم نوامبر ۲۰۱۹ بنیاد جایزه بریکترو اعلام کرد که جایزه جدیدی به نام جایزه مریم میرزاخانی مرزهای نو را ایجاد کردند که به زنان پیشتاز در علم ریاضی تقدیم خواهد شد. این جایزه به مبلغ ۵۰٬۰۰۰ دلار هرساله به زنان ریاضیدان تازه‌کار که دکترای خود را در دوسال قبل از تقدیم جایزه گرفته‌اند پرداخت می‌شود. جایزه ممکن است به دونفر تعلق گیرد.

جایزه مریم میرزاخانی در انجمن ریاضی استرالیا

انجمن ریاضی استرالیا، جایزه مریم میرزاخانی را برای حمایت از دانشجویان زن بین‌المللی در رشته ریاضی در استرالیا ایجاد کرده است.

این جایزه در قالب بورسیه به دخترانی که متقاضی گذراندن دوره پسادکتری ریاضی در استرالیا هستند اعطا می‌شود.

جایزه مریم میرزاخانی در انجمن ریاضی ایران

انجمن ریاضی ایران، در سال ۱۳۹۹، جایزه‌ای به نام و یاد مریم میرزاخانی برای تشویق بانوان ریاضیدان ایرانی، ساکن ایران تصویب کرد. این جایزه هر سال در روز زادروز این زنده‌یاد اهدا می‌شود.

*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.

انتهای پیام