به گزارش ایسنا، روزنامه فرانسوی لوفیگارو در یادداشتی تحت عنوان «در عربستان، موضوع عادی‌سازی روابط با اسرائیل دیگر طرفداری ندارد» نوشت با نزدیک شدن زمان سفر «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا به منطقه و از جمله عربستان، «محمد بن سلمان» ولیعهد این کشور مجبور است موضع مردم خود را در مخالفت با عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی مد نظر قرار دهد، حتی اگر این امر «امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه را هم ناامید کند.

ریاض ماه‌هاست که تمایل خود را برای به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی تکرار کرده است، مشروط بر اینکه تل‌آویو به «مسیری برگشت‌ناپذیر و معتبر منتهی به تشکیل کشور فلسطین» متعهد شود. با این حال، این هدف در سایه وجود کابینه رژیم صهیونیستی که به شدت با تأسیس یک کشور فلسطینی مخالف است، دست نیافتنی به نظر می‌رسد.

به نظر می‌رسد پیش از این سفر ترامپ موضوع عادی‌سازی روابط میان عربستان و رژیم صهیونیستی، داخل عربستان حل شده است. اما ترامپ و صهیونیست‌ها تنها کسانی نیستند که ممکن است دسیسه کنند، زیرا ماکرون هم امیدوار است ولیعهد عربستان را در کنفرانس بین‌المللی در نیویورک متقاعد کند تا گامی در جهت به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی بردارد. کنفرانسی که قرار است ماه ژوئن برگزار شود و فرانسه و عربستان ریاست مشترک آن را برعهده داشته باشند.

از زمان حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ علیه رژیم صهیونیستی معادله تغییر کرده است. قبل از آن، ریاض و تل‌آویو بی‌نهایت به عادی‌سازی روابط نزدیک شده بودند. به همین دلیل، یک دیپلمات می‌گوید بن سلمان بر این باور است که هدف از عملیات ۷ اکتبر، شکست مذاکرات پیشرفته او با رژیم صهیونیستی بود که می‌توانست تحولی تاریخی در خاورمیانه ایجاد کند. اما از آن زمان، مذاکرات متوقف شده است. حال، ولیعهد باید خشم مردمش از حملات رژیم صهیونیستی در نوار غزه را مد نظر قرار دهد.

از سوی دیگر، به نظر می‌رسد افکار عمومی در داخل عربستان یکپارچه است. «احمد» راننده تاکسی سعودی می‌گوید: همه مردم عربستان از ملت فلسطین حمایت می‌کنند. یک کارمند دولتی می‌افزاید: بدون حل مسأله فلسطین، شاهد روزهای بیشتری همانند ۷ اکتبر خواهیم بود. یک تاجر گفت: آنچه در غزه رخ می‌دهد، نسل‌کشی جمعی است. نادیده گرفتن دهه‌ها فرهنگی که خصومت علیه رژیم صهیونیستی را ریشه‌دار کرده، دشوار است.

در سطح رسمی نیز،‌ دولت عربستان از مسأله فلسطین حمایت می‌کند اما همانند سایر کشورهای عربی، مانع از هر گونه ابراز علنی از این حمایت می‌شود.

یکی از مهاجران در عربستان می‌گوید اگرچه نظارت بر خطبه‌های ائمه جماعت در ریاض شدید است اما این نظارت در حومه دشوار می‌شود و در این مناطق خطبه‌هایی در حمایت از فلسطینی‌ها ایراد می‌شود اما مقامات غالبا صدای بلندگوها را در مساجد کم می‌کنند.

در عین حال، مقامات سعودی می‌دانند که چگونه از تریبون‌های مذهبی برای هدایت افکار عمومی استفاده کنند. بسیاری هرگز خطبه آتشین امام اعظم علیه «صهیونیست‌ها» را که در ماه رمضان ۲۰۲۴ در مکه ایراد شد و برای میلیون‌ها مسلمان در سراسر جهان پخش شد، فراموش نخواهند کرد. یک دیپلمات عرب گفت: «پیام این خطبه واضح و متفاوت از آنچه ما از امام جماعت شنیده‌ایم، بود و نشان دهنده تایید محمد بن سلمان است.» با این حال، یک نمازگزار در ریاض دستگیر شد زیرا به بی‌توجهی امام به فلسطین در خطبه خود اعتراض کرده بود.

با وجودی که مقامات سعودی احساسات مردم را شنیده‌اند، اما ایده عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی را کنار نگذاشته‌اند و هنوز هم بسیاری در سطح اقتصادی و سیاسی خواستار بازگشت به دوره قبل از ۷ اکتبر هستند و با وجود توقف عادی‌سازی روابط، خاخام‌های اسرائیلی هنوز هم به عربستان آمد و شد دارند.

یک استاد دانشگاه سعودی که خواست نامش ذکر نشود، گفت آنچه تغییر کرده، این است که بن سلمان جنبه فلسطینی را در روایت ملی خود گنجانده و آن بخشی از اعتبارش به عنوان یک رهبر شده است. مردم عربستان از او حمایت می‌کنند و او نمی‌تواند خیلی عقب‌نشینی کند.

از منظری واقع‌بینانه‌تر، محمد بن سلمان می‌داند که فقدان یک کشور فلسطینی همچنان منبع تنش مداوم خواهد بود. او ثبات منطقه‌ای را در اولویت دستور کار خود قرار داده است. این استاد دانشگاه با اشاره به طرح توسعه بلندپروازانه بن سلمان که انتظار می‌رود تا سال ۲۰۳۰ به ثمر بنشیند، هشدار می‌دهد: «مسئله فلسطین نباید بر پروژه اصلاحات ملی سایه بیندازد.»

همچنین،‌ نظرسنجی‌ها داخل عربستان در مورد رژیم صهیونیستی، هنوز هم نشان دهنده‌ عدم پذیرش گسترده است. در دسامبر ۲۰۲۳، تنها ۲۰ درصد از سعودی‌ها از برقراری روابط با رژیم صهیونیستی حمایت کردند، در حالی که ۹۶ درصد خواستار قطع روابط بین برخی کشورهای عربی و تل‌آویو شدند.

بنابراین،‌ موضوع عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی آنطور که پیش از ۷ اکتبر بود، دیگر بخشی از توافق سه‌جانبه درباره ضمانت‌های آمریکایی مورد توافق کنگره نیست. امروز همه چیز تکه تکه شده است و همراه با آن امیدهای عربستان برای دستیابی به توافق امنیتی با واشنگتن هم از بین رفته است. اما ولیعهد همچنان امیدوار است که برای مقابله با ایران، فناوری هسته‌ای آمریکا را به دست آورد. حال این پرسش مطرح می‌شود که آیا عربستان واقعا به عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی نیاز دارد؟

ولیعهد عربستان تنها در صورت همگرایی با رژیم صهیونیستی در داخل و خارج تهدید خواهد شد و خودش این نگرانی را مطرح کرده و گفته است که نمی‌خواهد «سادات عربستان» شود و سرنوشتی همانند «انور سادات» مصر پیدا کند که پس از امضای توافق صلح با تل‌آویو و چشم‌پوشی از مسأله فلسطین در سال ۱۹۸۱ ترور شد.

در حالی که ماکرون روی نقش عربستان در ترغیب کشورهای عربی برای به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی در ازای به رسمیت شناختن کشور فلسطین حساب باز کرده است اما احتمال دارد در نشست ماه ژوئن در نیویورک ناامید شود. چرا که آخرین پیام‌ها از سوی ریاض به پاریس هم مؤید این موضوع است. یک منبع آگاه تأکید می‌کند که «ماکرون و محمد بن سلمان با سرعت یکسانی پیش نمی‌روند. در بهترین حالت، بن سلمان با برخی از عبارات در بیانیه نهایی موافقت خواهد کرد.»

انتهای پیام