در ادامه گفت‌وگوی مفصل مدیرعامل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای که پیش‌تر درباره چالش‌های کلان صنعت بازی‌سازی و لزوم تسریع در اجرای سند ملی بازی‌های رایانه‌ای منتشر شد، او این بار به مسائل ساختاری بنیاد، تغییرات اعمال‌شده در اساسنامه، محدودیت‌های بودجه‌ای و آینده جشنواره بازی‌ها پرداخته است.
در این زمینه بخوانید:
وقتی بازی خارجی را رایگان می‌گیرند چرا بابت بازی ایرانی پول بدهند؟!
محمد حاجی‌میرزایی در بخش دوم گفت‌وگوی تفصیلی با ایسنا، درباره موضوع تغییر اساسنامه بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای که از اردیبهشت‌ماه سال گذشته از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شده است، گفت: گروه قبلی که اینجا مسئولیت داشتند کارهایی در این زمینه انجام دادند و ما در نقطه صفر نبودیم. اکنون هم سعی می‌کنیم روند را ادامه دهیم.
او درباره این تغییرات توضیح داد: اصل ماجرا این بود که مسئولیت‌های جدیدی از نظارت و صدور مجوز اتاق‌های فرار گرفته تا چیزهای دیگر داشت به بنیاد محول می‌شد که در اساسنامه وجود نداشت و شورای عالی انقلاب فرهنگی ذیل درنظر گرفتن این مسئولیت‌های جدید برای بنیاد، دستور اصلاح اساسنامه را هم صادر کرد تا وظایف جدید به آن اضافه شود.
در این زمینه بیشتر بخوانید:
مدیرعامل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای ادامه داد: در آن بخش هم کارهای لایه کارشناسی ادامه دارد. هرچند در گذشته کارهایی آغاز شده بود، اما روند خیلی کند بود و حس میکنم که باید خیلی زودتر از این‌ها تعیین تکلیف صورت می‌گرفت، اما امیدواریم بتوانیم ظرف یک یا دو ماه آینده به یک نقطه قابل اعلام برسیم تا به صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی برسد و به بحث گذاشته شود.
با این بودجه محدود دوست داریم فعالیت تخصصی کنیم، اما...
او درباره تغییر اساسنامه و قبول مسئولیت‌هایی از جمله نظارت بر سافاری وحشت، اتاق فرار و... که ماهیت آنها غیرمرتبط با بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای است، بیان کرد: اگر بخواهم بر اساس نظر شخصی صحبت کنم طبیعتا دوست دارم اینجا یک نهاد تخصصی بازی‌های دیجیتال باشد چون اگر کلی مسئولیت دیگر به کارهایمان اضافه کنیم احتمالاً در رسیدن به اهداف دچار مشکل می‌شویم؛ به‌ویژه آنکه بودجه محدودی هم داریم و اگر بخواهیم همان بودجه محدود را صرف یک سری کارهای دیگر کنیم، از لحاظ منافع بازی سازی، اتفاق خوبی نیست.
حاجی میرزایی افزود: اما سمتِ مقابل معتقد است در ساختار فعلی حاکمیت اگر جایی بتواند درباره بردگیم‌ها، اتاق‌های فرار و ... صحبتی کند یا نظر کارشناسی بدهد، بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای است؛ چون در زمینه رده‌بندی سنی بازی‌ها، مکانیک‌های طراحی بازی و ... این دانش در بنیاد وجود دارد این بحث مطرح می‌شود. اما شرایط مطلوب و بهتر این است که یک نهاد تخصصی برای این بازی‌ها وجود داشته باشد.
اساسنامه بنیاد مشکلاتی دارد که از یک سو، محلی غیردولتی محسوب می‌شود اما از طرف دیگر مسئولیت‌های دولتی دارد و رئیس هیات امنای آن وزیر فرهنگ و ارشاد است و این ساز و کارهای مختلف باعث شده است که مثلاً اگر بخواهد درآمدزایی کند، می‌گویند حاکمیت نباید درآمدزایی کند اما اگر بخواهد بودجه بیشتری بگیرد، می‌گویند که خب شما اصلاً بخش غیردولتی هستید.او به این نظریه که بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای به «بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای و سرگرمی‌های تعاملی» تغییر ماهیت دهد اشاره کرد و گفت: این نظریه مطرح می‌شود تا همه این‌ها را دربرگیرد، اما اینکه یک نهاد به شکل تخصصی در زمینه بازی‌های ویدیویی فعال باشد بیشتر به صلاح بازی‌های دیجیتال است. اما این را هم می‌دانم که دوستان فعال در انجمن صنفی اتاق‌های فرار هم دچار مشکلات زیادی هستند. دوره‌ای ذیل وزارت ورزش فعالیت می‌کردند که اصلا ماهیتی بی‌ربط به بازی داشت. اکنون دوستان اتاق فرار می‌گویند حداقل بنیاد بازی‌های رایانه‌ای، بازی را درک می‌کند یا می‌تواند در رده‌بندی سنی کمک کند و ... . بنده هم این نکته را قبول دارم زیرا ما در بنیاد، سیستم رده بندی سنی «اَسرا» را داریم خیلی ادبیات نزدیکی دارد؛ هرچند که کار پژوهشی جداگانه برای اتاق فرار لازم دارد اما نکته این است که ما از صفر شروع نمی‌کنیم اما جای دیگر احتمالاً باید از صفر شروع کند.
پیشنهاد تاسیس «وزارت بازی»
مدیرعامل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای تاکید کرد: به نظر شخصی بنده اگر قرار باشد مسئولیت اتاق‌های فرار و ... به ما محول شود، به صلاح است که این کار موقتی باشد. یعنی مثلاً تا زمانی که نهاد متولی برای سرگرمی‌های تعاملی وجود نداشته باشد ما بتوانیم کمک کنیم. شاید نگاه کلان‌تر این باشد که یک «وزارت بازی» در کشور شکل بگیرد یا حتی یک معاونتی ذیل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعریف شود که از بردگیم تا بازی رایانه‌ای و اسباب بازی و... را پوشش دهد که آن زمان ما می توانیم در بخش تخصصی خود فعالیت کنیم.
برای درآمدزایی «حاکمیتی» می‌شویم، برای تخصیص بودجه «غیردولتی»
او درباره طرح پیشنهاد تبدیل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای به یک سازمان و یا حتی معاونت مشخص در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توضیح داد: اساسنامه بنیاد مشکلاتی دارد که از یک سو، محلی غیردولتی محسوب می‌شود اما از طرف دیگر مسئولیت‌های دولتی دارد و رئیس هیات امنای آن وزیر فرهنگ و ارشاد است و این ساز و کارهای مختلف باعث شده است که مثلاً اگر بخواهد درآمدزایی کند، می‌گویند حاکمیت نباید درآمدزایی کند اما اگر بخواهد بودجه بیشتری بگیرد، می‌گویند که خب شما اصلاً بخش غیردولتی هستید. این مسائل باید شفاف‌تر شود. در بدنه کارشناسی بنیاد و حتی وزارت ارشاد هم بحث‌هایی برای تبدیل شدن بنیاد به سازمان مطرح است و کارشناسان در حال کار بر این مسائل هستند و ما هم نظراتمان را به آنها اعلام می‌کنیم.
متولی بنیاد است، اما ۶ برابر بودجه ما را به سایر نهادها می‌دهند!
مدیرعامل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای ادامه داد: وقتی به مباحث بودجه‌ای نگاه می‌کنیم، شاید مثلاً بیشتر از شش برابر بودجه‌ای که برای بنیاد دیده شده است، بودجه برای بازی در کشور وجود دارد که به نهادهای مختلفی داده شده؛ درحالی که اتفاقا آن نهادها مسئولیتی هم در این حوزه ندارند و تنها بودجه‌ای دارند برای اینکه بازی ویدیویی تولید کنند. اگر بخواهیم حرفه‌ای‌تر به این مسئله نگاه کنیم، بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای متولی امر است اما بودجه‌هایی به سایر بخش‌های دولتی و یا غیردولتی داده می‌شود. در تلاش هستیم به صورت فراقانونی و دوستانه بودجه‌ها را یک جا تجمیع کنیم، اما یک خط قانون می‌تواند به این مسئله خیلی کمک کند.
بهتر است موقتا جهادی‌گونه کار کنیم
او با اشاره به دیدگاه‌های مختلفی که درباره ابعاد بازی‌ها وجود دارد، گفت: برخی به بعد فرهنگی بازی‌ها اشاره می‌کنند و معتقدند باید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ورود کند، برخی به بعد صنعتی آنها اشاره می‌کنند و خواهان ورود وزارت صمت هستند و گروهی دیگر بعد رقابتی بازی‌ها را می‌بینند و خواهان ورود وزارت ورزش هستند. نکته مهم این است که همه محصولات فرهنگی این ابعاد مختلف را دارند، اما در نهایت یک متولی ثابت دارند. فکر میکنم بازی‌ها باید ذیل وزارت فرهنگ تعریف شود و بعد سایر نهادها موظف باشند که به آن کمک کنند.
او کلید اصلی حل چالش‌های حوزه بازی‌سازی را ایجاد همگرایی میان نهادهای ذی‌ربط در حوزه بازی‌سازی دانست و تاکید کرد: اگر بتوانیم همگرایی ایجاد کنیم با همین اساسنامه فعلی و اصلاح برخی بندها و یک سری تغییرات جزئی، احتمالاً می‌توانیم قدم اولیه و مهم‌تر را برداریم. باید همین ظرفیت‌هایی بالقوه را بالفعل کنیم و بعد درباره سایر تغییرات فکر کنیم.
حاجی‌میرزایی افزود: امیدمان این است که در ابتدا همکاری‌ها به صورت موقتی و حتی جهادی‌گونه پیش برود و یک اساسنامه اولیه مصوب شود تا مثلا یک «معاونت بازی» در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شکل بگیرد. در حال حاضر کارها پیش می‌رود و بازه زمانی مشخصی برای تغییر نهایی اساسنامه مشخص نیست.
در این زمینه بیشتر بخوانید:
لزوم پررنگ شدن رشته بازی‌سازی در دانشگاه‌ها
او با تاکید بر اهمیت توجه به نیروی انسانی در این حوزه، افزود: آموزش بازی‌سازی یکی از اهداف و وظایف بنیاد بوده است که در اساسنامه هم به آن اشاره شده است و از سال‌های نخست فعالیت هم به آن پرداخته‌ایم. اما این امر مسئله‌ای است که نیاز به کارهای مشترک دارد. رشته بازی‌سازی هنوز در کشور به صورت جدی راه نیفتاده است. یکی یا دو دانشگاه به صورت آزمایشی در مقطع کارشناسی ارشد کارهایی انجام می‌دهند و در سال‌های گذشته هم به آنها کمک کردیم. این اقدامات وجود دارد ولی کافی نیست. احتیاج داریم اسناد جدی‌تری داشته باشیم که وظایف نهادهای مختلف را در حوزه آموزش مشخص کند.
در حوزه آموزش قصد تصدی‌گری نداریم
حاجی‌میرزایی ادامه داد: در حوزه پویانمایی یا برنامه‌نویسی رشته دانشگاهی داریم، اما در هر دوی این رشته‌ها تخصص ویژه پویانمایی ویژه‌ای که به درد بازی‌سازی بخورد یا رشته مهندسی نرم‌افزار واحد تخصصی برای بازی‌سازی وجود ندارد. در رشته طراحی بازی و نوشتن بازی‌نامه هم تقریبا هیچ جای مرتبطی وجود ندارد. انستیتو ملی بازی سازی یک موسسه آموزشی است که ذیل بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای فعالیت می‌کند و در هر سه رشته سال‌هاست که به تربیت دانشجو می‌پردازد. یک زمان‌هایی این فعالیت بزرگ‌تر بود و ما بودجه و مکان بهتری داشتیم برای این کلاس‌ها و مثلاً به رکوردهای ترمی هزار دانشجو هم رسیده بودیم، اما آن ساختمان را به خاطر مسائل بودجه‌ای از دست دادیم و درحال حاضر هم به دنبال تصدی‌گری در کار آموزشگاهی نیستیم، اما تمایل داریم بتوانیم ارتباطاتمان با دانشگاه‌ها و وزارت علوم را به نحوی تقویت کنیم که آموزش‌های بازی‌سازی با کمک ما در همه دانشگاه‌های کشور برگزار شود.
اگر قرار باشد مسئولیت اتاق‌های فرار و... به ما محول شود، به صلاح است که این کار موقتی باشد. یعنی مثلاً تا زمانی که نهاد متولی برای سرگرمی‌های تعاملی وجود نداشته باشد ما بتوانیم کمک کنیم. شاید نگاه کلان‌تر این باشد که یک «وزارت بازی» در کشور شکل بگیرد یا حتی یک معاونتی ذیل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعریف شود که از بردگیم تا بازی رایانه‌ای و اسباب بازی و... را پوشش دهداو با تاکید بر عدم تمایل بنیاد بازی‌های رایانه‌ای به تصدی‌گری در زمینه آموزش بازی‌سازی، اظهار کرد: نهاد تخصصی آموزشی باید آموزش بدهد ولی ما در طراحی سیلابس‌ها، تربیت اساتید و سپس کمک به جذب سرمایه همراهی می‌کنیم. البته در این بین نمی‌توان از نقش معاونت علمی و پارک‌های علم و فناوری غفلت کرد. در مدل فرضی، ما می‌خواهیم بعداً این افراد و گروه‌ها را به صندوق سرمایه‌گذاری معرفی کنیم که بتوانند روی تیم‌ها سرمایه گذاری کنند و این چرخه تولید ارزش کامل شود.
حاجی میرزایی افزود: طبیعتاً وقتی یک دور این چرخه صورت گیرد، خود این صندوق از درآمدی که از سود این کار خواهد داشت می‌تواند به سایر اجزای این چرخه کمک کند. این چرخه به مرور با قوانین اقتصادی عمومی دنیا فعال می‌شود ولی در ابتدا نیاز دارد که نهادهای مرتبط به آن کمک کنند.
تغییر زمان برگزاری جشنواره بازی‌های رایانه‌ای فجر به دلیل ترافیک جشنواره‌ها
او در بخش دیگری از صحبت‌های خود به روند برگزاری جشنواره بازی‌های رایانه‌ای فجر اشاره کرد و گفت: یکی از خواسته‌های بازی سازها از ما این بود که با توجه به ترافیک بالای برگزاری جشنواره‌های فجر در بهمن‌ماه، دوباره زمان این جشنواره را به زمان بهتری از سال برگردانیم. جشنواره برای بازی‌سازان نوعی تریبون است که بتوانند دیده شوند و حرف خود را بزنند، اما هیاهوی جشنواره‌های فجر به‌ویژه جشنواره فیلم به حدی است که فرصتی به بازی‌سازان نمی‌داد.
برنامه «هفته بازی» مطلوب بازی‌سازان
او در بخش دیگری از سخنان خود درباره زمان برگزاری جشنواره بازی‌های رایانه‌ای فجر که به دلیل ترافیک کاری جشنواره‌های فجر مورد انتقاد بازی‌سازان بود، گفت: برای این موضوع نظر بازی‌سازان را می‌پرسیم. یکی از مهم‌ترین نظرات این است که این جشنواره در فصل تابستان برگزار شود زیرا عمده مخاطبان ما دانشجویان و دانش‌آموزان هستند و لازم است جشنواره زمانی برگزار شود که این گروه فراغت بیشتری داشته باشند و این جشنواره همزمان با مسابقات بازی و کارهای نمایشگاهی تحت عنوان «هفته بازی» برگزار شود که همه این اتفاقات در آن گنجانده شود و برای یک هفته، بازی تبدیل به اولویت اصلی کشور شده و همه جا از رسانه گرفته تا حاکمیت راجع به بازی حرف بزنند. این گزینه بیشتر مطلوب بازی‌سازان است تا اینکه در ساختار جشنواره فجر باشیم.
مسئولیت برگزاری جشنواره را به بازی‌سازان می‌دهیم
مدیرعامل بنیاد بازی‌های رایانه‌ای گفت: درحال حاضر نظر فعلی وزارت فرهنگ و ارشاد هم این است که به سمت همکاری بیشتر با بازی‌سازان برویم تا حتی تصدی‌گری را در رویداد جشنواره به آنها بدهیم و فقط به دنبال تسهیل‌گری باشیم به شکلی که اگر امسال هم ما جشنواره را برگزار کنیم، سال آخری باشد که با این شیوه پیش می‌رویم و از سال‌های بعد بتوانیم با یک ساز و کار مشخص روند برگزاری جشنواره را به صنف بازی‌سازان بدهیم. هدف ما چنین چیزی است، به همین دلیل رویداد جشنواره بازی‌های رایانه‌ای در لیست رویدادهای رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد برای سال جاری قرار ندارد. سال ۱۴۰۴ جشنواره برگزار می‌شود اما در لیست رویدادهای رسمی قرار ندارد. باید بتوانیم با همین صنف و خود بازی‌سازان رویداد برگزار بکنیم ولی قرار نیست که یکی از رویدادهای تکلیفی وزارت فرهنگ و ارشاد، جشنواره بازی‌های رایانه‌ای باشد، آنهم به شکلی که ما متولی و متصدی صفر تا صد آن باشیم.
در این زمینه بیشتر بخوانید:
تشریح سیاست وزارت ارشاد در قبال جشنواره بازی‌های رایانه‌ای
او افزود: توصیه به ما این است که مشارکت بگیریم و امیدواریم از سال ۱۴۰۴ بتوانیم این کار را انجام دهیم. در جشنواره‌های هفتم و هشتم که مسئولیت داشتم با ایجاد برخی تغییرات به این بلوغ رسیدیم که شکل جشنواره تبدیل به یک جشنواره صنفی و حرفه‌ای شود. معمولا در جشنواره‌های فجر و به صورت کلی جشنواره‌های حاکمیتی، هیات داوران مثلاً ۵ نفره یا ۱۰ نفره انتخاب می‌شود و آنها داوری می‌کنند، اما در جشنواره هشتم به سیاق سایر جشنواره‌های معتبر خارجی، سیستمی به اسم «آکادمی جشنواره» طراحی شد و تمام کسانی که در سال‌های قبل از جشنواره ما جایزه برده بودند تبدیل به داوران مادام‌العمر در این زمینه شدند و قرار بود شورای مدیریتی داشته باشیم که از رسانه‌ها تا بازی‌سازان نماینده داشته باشد و قوانین مشخصی مصوب کرد و تعداد قابل توجهی بالغ بر ۱۰۰ نفر در آن آکادمی در داوری‌ها فعال بودند.
او ادامه داد: آن جشنواره به شکلی بود که نه حاکمیتی بود و نه تجارتی و در واقع همه کارها توسط خود صنف برگزار می‌شد. دنبال این هستیم که امسال بتوانیم دوباره به همان ساختار برگردیم، آکادمی شکل بگیرد تا اگر امسال هم ما متصدی ماندیم اما از سال بعد شکل جشنواره تغییر کند و در صورت رعایت موازین و اصول مشخص بنیاد، دیگر روال کار به همان شکل بماند و ما بودجه برگزاری را به آنها بدهیم. این سیاست وزارت ارشاد است، امیدواریم امسال این سیاست محقق شود اما اگر به امسال نرسیم باز هم خود بنیاد جشنواره بازی‌های رایانه‌ای را برگزار خواهد کرد.
ضرورت اصلاح روش‌های احصاء آمار
مدیرعامل بنیاد بازی‌های رایانه‌ای در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه روش‌های احصاء آمار در زمینه درآمدهای حاصل از بازی‌های رایانه‌ای روش‌های درست و دقیقی نبودند، اظهار کرد: هیچ وقت هم ما ادعا نکردیم که روش‌ها دقیق هستند، اما اکنون به دنبال این هستیم که آمارهایمان ثبتی ـ مبنا شود؛ یعنی بتوانیم اعدادی که افراد برای بازی هزینه می‌کنند و درآمدهایی که در این بخش به دست می‌آید را با کمک نهادهای ذی‌ربط به صورت یک داشبورد مدیریتی داشته باشیم و حتی آن داشبورد را حتی به رسانه‌ها نیز بدهیم و لازم نباشد که ما سالانه آمار بدهیم و آنها هر زمانی که خواستند به این آمار دسترسی داشته باشند. این موضوع برای تعداد بازیکنان و سایر بخش‌ها در حوزه بازی‌ها نیز صدق می‌کند.
افزایش متوسط سنی گِیمرها
او درباره آمارهای فعلی از بازیکنان و سرانه مصرف بازی‌های دیجیتال در کشور، گفت: حدود ۳۰ میلیون گیمر در کشور داریم که متوسط سنی آنها نسبت به سال‌های قبل افزایش یافته است و از حدود ۲۵ سال به حدود ۲۷ سال رسیده است. سرانه مصرف بازی نیز روزانه حدود ۸۲ دقیقه است.
آمارها غلط نیستند اما دقیق هم نیستند!
حاجی میرزایی فقدان آمار دقیق را مسئله مهمی دانست و افزود: همین آمار نیمه دقیق را هم ما تنها جایی هستیم که به شکل منظم و هر یک سال در میان با انجام پیمایش به دست می‌آوریم و اعلام می‌کنیم. البته اینکه می‌گوییم آمار غیردقیق است نباید این شائبه را ایجاد کند که آمار غلط است؛ دوستان هر سال به دقیق ترین شکل ممکن تلاش خود را انجام دادند و حتی با نهادهای مهم نظرسنجی کشور هم همکاری کردند و در روش‌شناسی و تحلیل آماری هم نهایت توان خود را گذاشتند، اما اگه آمار ثبتی ـ مبنا شود و ما بتوانیم داشبوردهایی از پلتفرم‌ها و بازی‌ها داشته باشیم، اعدادمان واقعی‌تر می‌شود و بعد با تصحیح آنها به عدد دقیق‌تری می‌رسیم. در این زمینه کمک وزارت ارتباطات هم می‌تواند موثرتر از نظرسنجی‌های کلامی از افراد درباره میزان بازی کردنشان باشد.
تلاش می‌کنیم معافیت مالیاتی مشمول بازی‌سازان شود
مدیرعامل بنیاد بازی‌های رایانه‌ای در نهایت به موضوع معافیت مالیاتی تولیدکنندگان محصولات فرهنگی اشاره کرد و گفت: متاسفانه چون آن زمانی که این قانون تصویب شده چیزی به اسم بازی ویدیویی وجود نداشته، بازی‌ها ذیل این قانون، مشمول معافیت مالیاتی نیستند و در حال حاضر این مسئله‌ای است که بازی سازان خیلی دنبال آن هستند که بتوانند به آن برسند. از طریق معاونت پارلمانی وزارت ارشاد سعی می‌کنیم این چالش را برطرف کنیم. معافیت مالیاتی یک مشوق است که حتی اگر موقت باشد تا بازی‌سازان به درآمد برسند، در ادامه می‌تواند خیلی موثر باشد و حتی به نفع کشور باشد.
بخشی از گفت‌وگوی مدیرعامل بنیاد بازی‌های رایانه‌ای را در این بخش می‌توانید ببینید:
انتهای پیام
نظرات