اتوبوس به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای حمل‌ونقل عمومی، می‌تواند نقش پررنگی در کاهش مشکلات ترافیکی و زیست‌محیطی شهرها داشته باشد. با این حال، واقعیت نشان می‌دهد که کمبود ناوگان، فرسودگی اتوبوس‌ها و ازدحام مسافران، مانعی جدی بر سر راه استفاده مطلوب از این وسیله است.

استفاده از اتوبوس علاوه بر کاهش هزینه‌های فردی، نقش مهمی در کاهش ترافیک، مصرف سوخت و آلودگی هوا ایفا می‌کند. با این حال، کیفیت خدمات، تعداد ناوگان و میزان استقبال شهروندان از این وسیله نقلیه، موضوعاتی است که نیازمند بررسی دقیق‌تر است.

کمبود اتوبوس، شلوغی بیش از حد اتوبوس‌ها، نبود کولر، معطل شدن در ایستگاه‌ها از عللی است که باعث شده شهروندان همدانی مگر جز در شرایط اجبار یا اضطراری به استفاده از اتوبوس‌ها به عنوان یک گزینه جابه‌جایی فکر نکنند و این درحالیست که اگر شرایط برای مسافران مطلوب باشد استفاده از این وسیله سبب کاهش چشمگیر ترافیک درون شهری خواهد شد.

ناوگان اتوبوس‌رانی همدان سال‌هاست با مشکلات جدی روبه‌روست که موجب نارضایتی مردم و کاهش اعتماد آنان به این سیستم شده است.

قرارگرفتن در معرض گرما و نبودن کولر

جوان همدانی، با بیان اینکه توقف اتوبوس‌ها در مکان‌هایی غیر از ایستگاه خود، باعث نارضایتی شده است، گفت: متاسفانه رانندگان برای سوار کردن مسافر در نقاط مختلفی غیر از ایستگاه‌های مشخص شده توقف می‌کنند.

حمیدرضا بختیاری ادامه داد: در این روزهای گرم تابستانی این توقف‌ها باعث ناراحتی مسافران شده چون برخی از اتوبوس‌ها کولر ندارند و تحمل گرمای داخل اتوبوس برای مسافران بسیار طاقت فرساست.

امین دولت یاری یکی دیگر از شهروندان همدانی است که از شکسته بودن صندلی‌ها گلایه مند است، به ایسنا گفت: من هر روز برای رفتن به محل کارم از اتوبوس استفاده می‌کنم اما متاسفانه شاهد صندلی‌های شکسته‌ای هستم که ممکن است به کودکان آسیب بزند.

وی با بیان اینکه زمانی که برای بازگشت به منزل از ایستگاه «سرگذر» سوار اتوبوس می‌شوم زمان زیادی را منتظر حرکت اتوبوس می‌مانم، تصریح کرد: گاهی رانندگان علاوه بر پُر شدن ظرفیت صندلی‌های اتوبوس، مسافران بیشتری را سوار می‌کنند که ممکن است در صورت بروز کوچکترین تصادف عده زیادی مصدوم شوند.

وی نبود تهویه هوای مناسب در فضای اتوبوس را یکی دیگر مشکلات مسافران دانست و ادامه داد: تجمع زیاد افراد سبب شده بوی نامطبوعی داخل اتوبوس پیچیده شود و این درحالیست که اغلب پنجره‌ها باز نمی‌شود.

زمان زیادی را در ایستگاه معطل می‌شوم

نیلوفر معمی‌وند، یکی از دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا با بیان اینکه زمان زیادی را در ایستگاه اتوبوس از دست می‌دهم، به ایسنا گفت: من بیشتر از اتوبوس ایستگاه شهرک مدرس به میدان امام استفاده می‌کنم اما در این منطقه مشکل کمبود تاکسی و اتوبوس وجود دارد.

وی افزود: با توجه به اینکه روزانه تعداد قابل توجهی از دانشجویان برای رفت و آمد به دانشگاه نیاز به استفاده از اتوبوس را دارند اما همواره ساعت‌های زیادی را از دست می‌دهند و این وضعیت در فصل زمستان بدتر است.

بالا بودن کرایه اتوبوس در همدان

یک مادر همدانی با اشاره به بالا بودن کرایه اتوبوس‌ها، به ایسنا گفت: با توجه به کیفیت پایینی که این اتوبوس‌ها ارائه می‌کنند این کرایه بالا است.

وی افزود: با توجه به اینکه خیلی از اقشار کم درآمد از اتوبوس‌ها استفاده می‌کنند بهتر بود سهم شهرداری و دولت در پرداخت هزینه‌های اتوبوس بیشتر و کرایه کمتری از شهروندان اخذ می‌شد.

 ۸ درصد همدانی‌ها از اتوبوس‌ استفاده می‌کنند

معاون اتوبوسرانی سازمان مدیریت حمل و نقل بار و مسافر شهرداری همدان، با بیان اینکه روزانه حدود هشت درصد از جمعیت شهرستان همدان، جورقان، مریانج، شورین و یکن‌آباد از خدمات ناوگان اتوبوسرانی استفاده می‌کنند، به ایسنا گفت:  در حال حاضر ناوگان حمل‌ونقل عمومی همدان شامل ۱۱۵ دستگاه اتوبوس فعال است.

رضا سراجُق با اشاره به اینکه ۲۱ دستگاه متعلق به بخش خصوصی و مابقی در اختیار سازمان حمل‌ونقل بار و مسافر است، تعداد رانندگان فعال در این حوزه را ۲۲۰ نفر دانست و افزود: همچنین در بخش سازمانی ۱۸۰ راننده فعالیت می‌کنند.

سراجُق با بیان اینکه معاونت اتوبوسرانی سازمان مدیریت حمل و نقل بار و مسافر دارای ۱۷۸ دستگاه اتوبوس ملکی است، گفت: از این تعداد ۱۱۵ دستگاه آماده به کار، ۱۴ دستگاه در حال بازسازی و ۲۶ دستگاه نیازمند بازسازی کامل هستند. 

این مقام مسئول با اشاره به اینکه سایر خودروها به دلیل کمبود راننده یا نقص فنی جزئی، متوقف هستند، تصریح کرد: بر اساس طرح جامع حمل‌ونقل و ترافیک با افق سال ۱۴۱۳، ناوگان باید به ۲۶۰ دستگاه اتوبوس و میدل‌باس ارتقاء یابد که این امر از طریق بازسازی ناوگان موجود و خرید ناوگان جدید تأمین خواهد شد.

سراجق با بیان اینکه در این راستا پیگیری‌های لازم برای تأمین منابع مالی خرید ناوگان جدید در دست اقدام است، متوسط زمان انتظار مسافران در برخی خطوط عادی را حدود ۲۰ تا ۲۵ دقیقه دانست و ادامه داد: این زمان در خطوط ویژه به حدود ۱۵ دقیقه کاهش یافته است.

معاون اتوبوسرانی سازمان مدیریت حمل و نقل بار و مسافر شهرداری همدان با اشاره به کمبود اتوبوس، ادامه داد: با وجود کمبود موجود، برنامه‌ریزی برای افزایش ناوگان در حال اجراست و در مرحله دوم جذب رانندگان پیش‌بینی می‌شود ۲۵ دستگاه اتوبوس جدید فعال و به ناوگان افزوده شود.

این مقام مسئول در پاسخ به سوال خبرنگار ایسنا مبنی براینکه چرا اتوبوس‌هایی که در مناطق حاشیه‌ای شهر تردد دارند از امکانات کافی برخوردار نیستند، گفت: بخشی از خطوط به ناوگان بخش خصوصی سپرده شده است که عمدتاً دارای عمر بیش از ۱۶ سال هستند.

سراجق ادامه داد: با وجود تدوین برنامه‌هایی برای بازسازی و تجهیز ناوگان بخش خصوصی، استقبال لازم از بسته‌ کمک هزینه ۵۰۰ میلیون تومانی بازسازی که در شورای اسلامی شهر هم مصوب شد در این بخش صورت نگرفته، بنابراین تلاش می‌شود از طریق جذب منابع دولتی یا سرمایه‌گذاری شهرداری از منابع داخلی، فرآیند بازسازی ناوگان بخش خصوصی تسهیل گردد تا عدالت در بهره‌مندی از ناوگان استاندارد و مجهز در سطح شهر برقرار شود. 

وی با بیان اینکه در بیشتر خطوط از اتوبوس‌های جدید بهره‌برداری شده، تصریح کرد: این امر در راستای دسترسی شهروندان همه نقاط شهر به حمل و نقل مطلوب انجام شده است.

معاون اتوبوسرانی سازمان مدیریت حمل و نقل بار و مسافر شهرداری همدان درباره نحوه نظارت بر عملکرد رانندگان در راستای جلوگیری از رفتارهایی مثل سوارکردن بیشتر از ظرفیت مسافر، بیان کرد: مشکلات ناشی از سوار کردن مسافران بیش از ظرفیت، با افزایش ناوگان و کاهش توقف‌ها در مبادی خطوط، به تدریج کاهش خواهد یافت.

ارتقاء کیفیت خدمات، محور اصلی ترغیب مردم به استفاده از حمل‌ونقل عمومی

سراجُق ارتقاء کیفیت خدمات را به عنوان محور اصلی ترغیب مردم به استفاده از حمل‌ونقل عمومی دانست و گفت: این امر شامل خرید ۴۰ دستگاه اتوبوس جدید، راه‌اندازی خطوط ویژه شماره ۱ و ۲، استانداردسازی ایستگاه‌ها، تفکیک مسیر خطوط و هوشمندسازی ناوگان از طریق راه‌اندازی مرکز کنترل هوشمند است که در بهبود فرهنگ استفاده و افزایش رضایت شهروندان مؤثر بوده است.

وی مهم‌ترین چالش این مجموعه را تأمین حمایت مالی مستمر دانست و افزود: جذب ۱۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت دولتی در سال قبل گام مؤثری در نوسازی ناوگان بوده است، لیکن شهرداری‌ها بدون حمایت دولت قادر به رفع کامل مشکلات نوسازی و بازسازی ناوگان نیستند.

این مقام مسئول با تاکید بر ممنوعیت دریافت وجه نقد از مسافران، تصریح کرد:. دریافت وجه نقد از ابتدای سال‌جاری در ناوگان بخش سازمانی ممنوع است.

سراجُق با اشاره به اینکه در حال حاضر دو شیوه پرداخت در ناوگان وجود دارد، افزود: کارت‌های هوشمند پرداخت الکترونیک و دستگاه‌های پوز که در تمامی ناوگان‌ها نصب هستند، از راه‌های پرداخت کرایه اتوبوس است.

 به گزارش ایسنا، ناوگان اتوبوس‌رانی همدان با مشکلات متعددی همچون کمبود اتوبوس، فرسودگی ناوگان و ضعف در زیرساخت‌ها روبه‌روست که موجب نارضایتی شهروندان شده است. برای بهبود این وضعیت، نوسازی ناوگان، توسعه خطوط، ارتقای کیفیت خدمات و مدیریت هوشمند ضروری به نظر می‌رسد. بدون شک، حمایت جدی مسئولان و همراهی مردم می‌تواند موجب شود که اتوبوس بار دیگر به انتخاب نخست شهروندان همدانی برای سفرهای درون‌شهری تبدیل شود.

اگر مسئولان شهری با نوسازی و افزایش تعداد اتوبوس‌ها، بهبود کیفیت خدمات و توسعه خطوط جدید اقدام کنند، بدون تردید استقبال مردم از حمل‌ونقل عمومی افزایش خواهد یافت. در کنار این اقدامات، فرهنگ‌سازی برای استفاده بیشتر از اتوبوس نیز می‌تواند گامی مؤثر در راستای کاهش استفاده از خودروهای شخصی و حرکت به سمت شهری پاک‌تر و آرام‌تر باشد.

اگر چه بخش قابل توجهی از این مشکلات مربوط به عملکرد دستگاه‌های متولی مثل شهرداری است اما نقش شهروندان نیز در این میان بسیار مشهود است. در واقع شکسته شدن صندلی اتوبوس، فضای نامطلوب آن به دلیل رفتارهای فردی شهروندان است که در این راستا فرهنگ‌سازی  و آموزش شهروندی  بسیار حائز اهمیت است.

انتهای پیام