حجت الاسلام والمسلمین هادی سروش- استاد فقه و فلسفه حوزه علمیه قم - در گفت‌وگو با ایسنا، به تبیین وحدت دین و عوامل انشقاق در آن پرداخت و جایگاه امامت و برنامه‌های رهبران الهی را تشریح کرد.

وحدت ذاتی دین

وی با اشاره به تأکید قرآن بر وحدت دین، اظهار کرد: قرآن شریف اصرار دارد که دین یگانه و واحد است. تعددهایی که در مورد دین مطرح می‌شود یا در مسائل جزئی و فرعی (شریعت) است که پذیرفته شده، اما دین در اساس که درباره توحید، نبوت و معاد بحث می‌کند، قطعاً واحد است و قرآن می‌فرماید: "إِنَّ الدِّینَ عِندَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ".

عوامل انشقاق در دین

استاد فقه و فلسفه حوزه علمیه قم علل ایجاد شکاف در دین را برشمرد و گفت: مورد دوم که باعث انشقاق می‌شود، مربوط به اساس دین است. در این باب قطعاً دخالت هوای نفس و سپس دخالت بیگانه نقش داشته، زیرا دینی که خداوند متعال را واحد معرفی می‌کند، نمی‌تواند در اصول و اساسش مورد اختلاف قرار بگیرد. این اختلاف ناشی از انحرافات فکری و رفتارهای نفسانی انسان‌هایی است که باعث انحراف در دین می‌شوند.

امامت؛ مسئله‌ای اصلی در دین

حجت‌الاسلام سروش  اظهار کرد: پاسخ روشن است. چون امامت جایگاه نبوت است و نبوت بحثی اساسی است، طبیعتاً امامت که به دیدگاه شیعه یعنی رهبری امام معصوم، جزو مسائل اصلی دین است. امام به عنوان رهبر دینی، مذهبی، سیاسی و اجتماعی جامعه باید معصوم باشد و شناخت عصمت فقط در دست خداست. اوست که می‌داند کدام بنده دارای عصمت و مقام قرب است و می‌تواند با عالم غیب ارتباط داشته باشد.

وی با استناد به قرآن، دلیل شیعیان بر نصب امام توسط خدا را چنین توضیح داد: طبق برهان روشن، ما معتقدیم امام توسط خداوند نصب می‌شود و باید مورد تأیید قطعی او باشد. قرآن به صورت کلی پیام‌رسانان الهی را فقط از ناحیه خدا معرفی کرده و فرموده "اللَّهُ أَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسَالَتَهُ". بنابراین، اگر در امامت انحراف شکل بگیرد و رهبری جامعه غیر از آنچه مورد تأیید خداست باشد، قطعاً یا بر اساس جهالت است یا هوای نفس که هر دو انحراف هستند.

محور برنامه‌های رهبران الهی

این استاد دانشگاه محور اصلی برنامه‌های رهبران الهی را بر اساس قرآن، دو امر دانست: همه انبیا آمدند تا جامعه را به "توحید" دعوت و آن را تبیین کنند و دوم از "طاغوت" در همه مصادیقش برحذر دارند. این دو برنامه اصلی انبیا و اولیای الهی است.

وی با اشاره به دیدگاه شیعه گفت: باور شیعه این است که جامعه باید تحت رهبری مورد نصب خدا باشد تا به توحید دست یابد و از طغیان، ظلم، شرک و تضییع حقوق مبرا شود. اگر کسی جایگزین رهبران الهی شود، جامعه از توحید دور شده یا به طغیان نزدیک می‌شود و این آسیبی است که از ناحیه رهبر غیرالهی متوجه جامعه می‌شود.

وظیفه پیامبر(ص) و تبعات انحراف از رهبری معصوم

حجت‌الاسلام سروش با استناد به آیه «یُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَیُزَکِّیهِمْ» اظهار کرد: وظیفه مهم پیامبر(ص) تبیین قرآن و ایجاد فضای اخلاقی در جامعه بود. به اعتقاد ما شیعیان، این غایت فقط توسط ائمه اطهار(ع) قابل دسترسی است. هیچ رهبری که مورد نصب خدا نباشد، نمی‌تواند قرآن را به درستی تبیین یا فضای اخلاقی کاملی ایجاد کند. پس از پیامبر، تبیین قرآن برای ۲۳ سال تعطیل شد و آن فضای مهرورزی و تکامل روحی تغییر کرد و فقط گروه اندکی از پیروان اهل بیت(ع) در این مسیر موفق بودند. متأسفانه جامعه یا از آیات قرآن دور شد یا گرفتار تحریف در بعضی جهات گردید و شرایط اخلاقی قابل ستایشی به وجود نیامد.

وظیفه امروز جامعه اسلامی

وی درباره وظیفه کنونی جامعه اسلامی متشکل از شیعه و سنی گفت: باید برنامه جامع "بازگشت به قرآن و عترت" ارائه کرد. این همان مسیری است که مرحوم آیت‌الله بروجردی(ره) در شش دهه گذشته طی کرد، اما هنوز به منزل نرسیده است. ما می‌توانیم با ارائه قرآن بر اساس تفسیر اهل بیت(ع) و با محوریت عبادت و دوری از طاغوت، این برنامه مهم را پیگیری کنیم. این وظیفه ابتدا بر عهده محققان جامعه دینی و سپس رسانه‌ها و همه اهل فکر و رسانه است که باید بر اساس مکتب اهل بیت(ع) در دو محور توحید و دوری از هرگونه ظلم و تعدی، امت اسلامی را به وحدت برسانند و اصولی که پیامبر(ص) از سوی قرآن ابلاغ فرمودند، پیاده کنند.

انتهای پیام