به گزارش ایسنا، دکتر مصطفی جمالی در نشستی خبری به مناسبت هفته دولت، درباره اقدامات سازمان انتقال خون در جنگ ۱۲ روزه برای تامین خون و فرآوردههای خونی مجروحان گفت: اگر شریان اصلی مجروحان آسیب ببیند، نیاز به واحدهای خونی افزایش مییابد و به طور مثال ۲۰ واحد خون نیاز است.
وی ادامه داد: طبیعتا در ابتدای خدمترسانی در جنگها، گروه خونی افراد مجروح مشخص نیست و به همین دلیل میبایست از گروه خونی منفی یعنی O منفی استفاده کنیم. اگر فرد مجروح «زن» باشد، میبایست به طور حتم خون O منفی تزریق کرد تا از بروز مشکلات باروری جلوگیری کرد.
مدیرعامل سازمان انتقال خون با اشاره به ذخایر خونی گفت: بخشی از ذخایر خونی کشور برای گروههای منفی است. اگر بتوانیم میزان ذخایر گروههای خونی منفی را افزایش دهیم، میتوانیم در شرایط بحرانی اطمینان خاطر بیشتری داشته باشیم. پیش از جنگ تحمیلی، میزان ذخایر خون حدود ۱۰ روز بود که به دنبال ارایه خدمات در جنگ ۱۲ روزه، مدتی این ذخیره مقداری کاهش یافت اما مجددا میزان ذخایر خون در روزهای پایانی جنگ با حضور مردم افزایش یافت و به ۱۰ روز رسید.
وی با بیان اینکه وضعیت ذخایر خونی در حال حاضر «قابلقبول» است، گفت: در حال حاضر، وضعیت ذخایر خون «مطلوب» نیست و «قابلقبول» است. حضور مردم برای اهدای خون و حضور داوطلبانه اعضای سازمان در دوران جنگ تحمیلی غیرقابل کتمان است.
مدیرعامل سازمان انتقال خون در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره افزایش آمار اهدای خون در دولت چهاردهم گفت: مهم آن است که اهدای خون افزایش یابد و این موضوع با اینکه چه دولتی مسئولیت را برعهده دارد، ارتباطی ندارد. خوشبختانه، میزان اهدای خون در یک سال حیات دولت چهاردم حدود ۵۵ صدم درصد افزایش یافته و این در حالی است که مردم با فشار اقتصادی مواجه هستند. فشار اقتصادی با اهدای خون ارتباط مستقیم دارد؛ چرا که اغلب اهداکنندگان از طبقه متوسط و دهکهای پایین جامعه هستند.
جمالی با بیان اینکه آمار پایین اهدای خون زنان از نگرانیهای سازمان است، گفت: میزان اهدای خون زنان در کشورهای اروپایی و آمریکایی حدود ۵۰ درصد است و این میزان در کشورهای جنوب شرقی آسیا حدود ۳۰ درصد است. میزان اهدای خون در میان زنان کشور از ۵ درصد به ۵.۴ درصد رسیده است. میزان پایین اهدای خون در میان زنان سبب میشود که نیمی از جمعیت کشور را برای اهدای خون از دست دهیم.
وی با بیان اینکه فقط ۲ درصد جامعه نسبت به اهدای خون اقدام میکنند، توضیح داد: اگر بتوانیم میزان افراد اهدای خون را از ۲ به ۳ درصد افزایش دهیم، سازمان انتقال خون تا ۱۰ سال آینده بیمه میشود. وضعیت اهدای خون در میان جوانان مناسب نیست و ۱۶.۵ درصد است که با توجه به اینکه اغلب اهداکنندگان خون بالای ۴۰ سال دارند و کشور در مسیر سالمندی قرار دارد، میزان اهدای خون در میان جوانان میبایست افزایش یابد.
جمالی ادامه داد: سازمان انتقال خون با معاونت زنان ریاستجمهوری و وزارت ورزش و جوانان به منظور افزایش اهدای خون در میان زنان و جوانان تفاهمنامه همکاری منعقد کردهایم.
مدیرعامل سازمان انتقال خون درباره میزان اهدای خون در کشور گفت: استانهای خراسان شمالی، لرستان و کردستان، بیشترین میزان اهدای خون در میان زنان را دارند. همچنین بیشترین اهدای خون در کشور برای استان زنجان است. همچنین خراسان شمالی، لرستان و کهگیلویه و بویراحمد نیز بیشترین میزان خونگیری را دارند. به طور مثال، میزان اهدای خون در خراسان شمالی در چهار ماه نخست سال حدود ۹ درصد است.
وی با بیان اینکه میزان ذخایر خون در کشور ۷ روز است، اظهار کرد: میزان ذخایر خون تهران نیز حدود ۴.۵ روز بود که به وسیله شبکه خونرسانی توانستیم میزان ذخایر خون تهران را به ۶ روز رساندیم.
جمالی در پاسخ به پرسش ایسنا درباره استفاده از گروه خونی O منفی در آمبولانسها گفت: نگهداری از خون در آمبولانسها به یک محفظه خاص نیاز دارد تا گروه خونی را در دمای ۲ تا ۶ درجه نگهداری کند. یک شرکت دانشبنیان نسبت به تولید این محفظه اقدام کرده و محصول تولیدی آنها تا ۳ ماه آینده وارد بازار میشود. تصور میکنم که نگهداری گروه خونی O منفی در آمبولانسها تا پایان سال جاری اجرا شود.
وی با بیان اینکه نگهداری از گروه خونی O منفی یک اقدام بزرگ برای سازمان انتقال خون و سازمان اورژانس محسوب میشود، گفت: نگهداری گروه خونی O منفی در آمبولانسها میتواند از میزان مرگومیرهای جادهای بکاهد. تصور میکنم که اغلب سیستم اورژانس کشور تا ۳ سال آینده به گروه خونی O منفی مجهز شوند و این طرح طی چند ماه آینده عملیاتی میشود.
جمالی در پاسخ به پرسشی درباره وضعت پایگاههای اهدای خون در تهران گفت: استاندار تهران از ایجاد پایگاههای اهدای خون در شهرهای اقماری موافقت کرده است. به طور مثال، پایگاه انتقال خون شهر شهریار مناسب نیست اما تصمیم بر این است که یک پایگاه در کنار بیمارستان این شهر راهاندازی کنیم. همچنین یک پایگاه در اسلامشهر افتتاح میکنیم.
مدیرعامل سازمان انتقال خون با بیان اینکه اهدای خون در کشور به صورت ۱۰۰ درصد داوطلبانه است، توضیح داد: هنگامی که اهدای خون به صورت ۱۰۰ درصد دواطلبانه باشد، فرض بر این است که پاسخ به پرسشهای پزشکان برای اهدای خون به صورت صادقانه است. اگر اهدای خون یا پلاسما در قبال دریافت پول باشد، این امکان وجود دارد که پاسخ به پرسشها صادقانه نباشد. اهدای پلاسما نیز فرایندی یک ساعته است و اگر افراد برای هر بار اهدای پلاسما حدود ۵۰۰ هزار تومان دریافت کنند، میزان تمایل اهدای پلاسما در میان افراد فقیر افزایش مییابد که خطر استثمار این طبقه را بالا میبرد. اگر ۳۰۰ هزار نفر در کشور سالانه نسبت به اهدای پلاسما برای ۴بار اقدام کنند، کل نیاز کشور در این زمینه برطرف میشود. سازمان انتقال خون با فعالیت بخش خصوصی در زمینه پلاسما مخالف نیست اما با اهدای پولی پلاسما مخالف است.
وی با بیان اینکه پلاسمای اهدایی به 30 داروی مشتق از پلاسما تبدیل میشود، توضیح داد: فقط دو دارو که داروهای آلبومین و IVIG هستند در کشور تولید میشود اما میزان تولیدی پاسخگوی نیاز کشور نیست. هفت داروی مشتق از پلاسما نیز بسیار مهم و ضروری هستند.
جمالی ادامه داد: مجوز فعالیت بخش خصوصی در حوزه پلاسما و تاسیس پالایشگاه در سال ۱۳۸۳ صادر شد. اگرچه داروهای مشتق از پلاسما در داخل کشور تولید میشود اما ظرفیت تولیدی بسیار محدود است. اگر پالایشگاههای خون در کشور احداث میشد، نه تنها هزینههای تولید این داروها کاهش مییافت، بلکه نگرانیهای دسترسی به داروها در پی تحریمها، شرایط جنگی و اقدامات غیر انسانی جوامع غربی نیز کاهش مییابد. در حال حاضر، پلاسما به خارج از کشور صادر میشود و در آنجا به داروهای مشتق از پلاسما تبدیل میشود. متاسفانه، فاکتور ۹ در حال حاضر در داخل کشور تولید نمیشود و شرکت خارجی نیز تعهد خود را در قبال تولید این دارو انجام نمیدهد و بنابراین در زمینه دسترسی به این دارو با مشکلاتی مواجه شدهایم. یکی از پالایشگاههای کشور که در حال تولید دارو است، وعده رسیدن به ظرفیت ۳۰۰ هزار لیتر پلاسما را داده اما باز هم به تعداد پالایش پلاسما بیشتری نیاز داریم.
مدیرعامل سازمان انتقال خون در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره تاثیر تحریمها بر فعالیت این سازمان گفت: تحریمها نتوانسته بر عملکرد سازمان اثرگذار باشد؛ چرا که به اقداماتی دست یافتهایم که تاکنون در کشور محقق نشده بود. انجام آزمایش تست مولکولی غربالگری که سبب تشخیص زود هنگام هپاتیت در خونهای اهدایی میشود از جمله این فناوریهاست. این فناوری سبب شده که میزان معافیت یک ساله اهدای خون در افراد با سابقه حجامت یا تاتو، به شش ماه کاهش یابد. همکاری با سازمان انرژی اتمی به منظور تولید دستگاه پرتو دهنده به خون نیز از دیگر اقدامات سازمان انتقال خون به حساب میآید اما نصب این دستگاه به مجوز سازمان غذا و دارو نیاز دارد. استفاده از دستگاه اشعه دهنده برای خونهای اهدایی از فناوریهای بسیار جدید در حوزه خون و فراوردههای خونی به حساب میآید. افزایش بانک اطلاعاتی HLA با استفاده از روش NGS نیز از دیگر اقدامات سازمان است.
وی درباره مزایای تست «نت» اظهار کرد: ۳۷۵ مورد ابتلا به هپاتیت B در خونهای اهدایی شناسایی شدند و این در حالی است که با توجه به اینکه هر خون اهدایی به ۳ محصول تبدیل میشود، فقدان آزمایش دقیق میتوانست سبب احتمال آلودگی هزار نفر شود. همچنین سازمان انتقال خون توانسته است ۶ مورد هپاتیت C و ۵ مورد HIV و ۷ مورد هپاتیت A شناسایی کند. بسیاری از این بیماریها در آزمایشهای ابتدایی شناسایی نمیشدند و احتمال تزریق فرآوردههای خونی آلوده به بیماران وجود داشت.
وی با بیان اینکه میزان ذخایر کیسههای خون کشور تا پایان زمستان است، تصریح کرد: هنگامی که سکان هدایت سازمان انتقال خون را در دست گرفتم، میزان کیسههای خون کشور حدود ۲۵ درصد بود که این میزان در سال گذشته به ۷۰ درصد رسید. در نظر داریم که تعداد کیسههای خون فیلتردار را در سال جاری به ۸۰ درصد برسانیم.
جمالی با بیان اینکه متأسفانه در استخدامهای جدید سهمیهای برای سازمان در نظر نگرفتهاند، گفت: طی سه سال اخیر هیچ سهمیه استخدامی برای سازمان در نظر گرفته نشده و به دلیل اینکه سازمان انتقال خون از نظر تشکیلاتی مستقل محسوب میشود و با سازمان اداری و استخدامی کشور ارتباط مستقیم دارد، بارها درخواست سهمیه کردهایم. با وجود این، تاکنون پاسخی دریافت نکردهایم. وزیر بهداشت نیز این مشکل را پیگیری کرده است. سازمان اداری و استخدامی وعده داده که آزمون استخدامی مجزا و سهمیه مستقل برای سازمان انتقال خون در نظر گرفته شود و امیدواریم این موضوع در آینده نزدیک محقق شود تا کمبود نیروی انسانی جبران شود.
وی با بیان اینکه توسعه بانک اطلاعاتی HLA از وظایف سازمان انتقال خون به حساب میآید، توضیح داد: افزایش بانک اطلاعاتی HLA با استفاده از روش NGS را دست در دستور کار قرار دادهایم و طی یک سال گذشته ۶هزار نمونه با استفاده از این روش داشتهایم در حالی که تحریم هستیم. هزینه استفاده از این فناوری بسیار بالا است به نحوی که هر مورد به ۳۰۰ یورو نیاز دارد. اگر سالانه ۱۰۰ هزار بانک اطلاعاتی خود را افزایش دهیم و میزان بانک خود را به یک میلیون برسانیم طی ۱۰ سال آینده نیاز کشور را برطرف کردهایم. اگر هزینههای مالی سازمان برطرف شود، قادر هستیم که نیاز کشور را تا ۵ سال آینده برطرف کنیم تا نمونه مناسب در اختیار ۷۰ تا ۸۰ درصد بیماران قرار گیرد.
وی افزود: مشکل اصلی سازمان نه فناوری و نه نیروی متخصص است، بلکه تأمین بودجه لازم برای انجام گسترده این آزمایشهاست. اگر بودجه کافی تخصیص یابد، این سازمان میتواند ظرف پنج سال به حدود ۵۰۰ هزار تا یک میلیون اهداکننده مغز استخوان مناسب دسترسی پیدا کند و خدمات را به تمامی بیماران نیازمند ارائه دهد. در صورت تخصیص بودجه مناسب و حمایت دولت پیش بینی میکنم که کشور طی ۵ سال آینده به خودکفایی در زمینه اهدا کنندگان مغز استخوان مناسب دست یابد.
جمالی درباره نگهداری از خون بندناف نیز تصریح کرد: سازمان انتقال خون با ۲۰۰ مرکز به منظور جمعآوری خون بندناف در مناطق مختلف کشور در ارتباط است. نگهداری از خون بند ناف به منظور دسترسی عادلانه و فراگیر به خدمات سلولهای بنیادین در سراسر کشور است.
وی درباره افزایش گروههای خونی نادر تصریح کرد: اغلب گروههای خونی نادر برای استانهای جنوبی کشور و سیستان و بلوچستان است. سازمان انتقال خون در نظر دارد که با انجام مصاحبه از سربازان و دانشجویان نسبت به شناسایی گروههای خونی آنها اقدام کند و گروههای خونی نادر را در این میان شناسایی کند. این موضوع سبب افزایش اهدای خون در میان جوانان و افزایش ذخایر خونی میشود. سازمان انتقال خون در نظر دارد که طرح خود را در نامهای به وزیر بهداشت اعلام کند اما اجرای این طرح به اعتبار نیاز دارد.
جمالی درباره ضرورت افزایش تیمهای سیار سازمان انتقال خون گفت: افزایش تیمهای سیار انتقال خون میتواند میزان اهدای خون را در کشور افزایش دهد. به طور مثال، تیمهای سیار میتوانند در مناطق روستایی حاضر شوند و نسبت به خونگیری اقدام کنند. همچنین پویشهای سازمان انتقال خون با هدف افزایش اهدای خون در کشور اجرا میشود؛ به طور مثال پویش «مهر حسینی برای ایران» در ماههای محرم و صفر برگزار کردیم و ۳۶۰هزار نفر در این پویش شرکت کردند.
مدیرعامل سازمان انتقال خون با بیان اینکه ۶ مرکز کامل انتقال خون در کشور راهاندازی میشود، گفت: شش مرکز انتقال خون کامل در استانهایی مانند بوشهر، هرمزگان، کهگیلویه و بویراحمد و چند استان دیگر راهاندازی میشود. همچنین مرکز انتقال خون شهر «تربتجام» به مرکز فراوری تبدیل شده است. رصد خون از لحظه اهدا تا تزریق از دیگر اقدامات سازمان انتقال خون است.
انتهای پیام
نظرات