محمد فیضی در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: رویشگاه‌های گیاهی طی فرایندی تدریجی و در گذر سال‌های متمادی، تحت تأثیر عوامل اقلیمی، خاک، ارتفاع، بارش و انتخاب طبیعی، با گونه‌های پیش‌برنده علفی و بوته‌ای، زمینه‌ساز پایداری و تنوع اکوسیستم‌ها شده‌اند.

وی خاطرنشان کرد: نقطه اوج یا نهایی اکوسیستم زمانی رخ می‌دهد که شرایط محیطی بهینه فراهم شود و جمعیت‌های گیاهی از تنوع، فراوانی و قدرت سازگاری بالایی برخوردار باشند، گونه‌های غالب و نهایی رویشگاه‌های گیاهی، مانند بلوط، معمولاً با تحمل شرایط محیطی مختلف و نقش اکولوژیک ویژه، هسته اصلی اکوسیستم‌ها را پس از تکامل نهایی شکل داده‌اند.

 سیر توالی پیدایش رویشگاه‌های جنگلی

دانش‌آموخته دکترای محیط زیست و مدرس دانشگاه تشریح کرد: تشکیل و تکامل رویشگاه‌های گیاهی ابتدا با ظهور گونه‌های پیشرونده مقاوم‌تر آغاز می‌شود و به مرور، با افزایش حاصلخیزی خاک و تثبیت ریزاقلیم، ترکیب گیاهی متنوع‌تر و انبوه‌تری پدیدار می‌شود.

فیضی توضیح داد: مراحل تکامل رویشگاه زمانی رخ می‌دهد که ابتدا گونه‌های پیش‌برنده وجود داشته باشند و میزان بارش، دما و کیفیت خاک در حد تعادل مطلوب باشد سپس گونه‌های سازگار مانند بلوط پوشش غالب را ایجاد می‌کنند.

وی افزود: اختلاف در ارتفاع، شیب و ویژگی‌های اقلیمی موضعی باعث ایجاد گونه‌ها و اجتماعات گیاهی ویژه هر منطقه می‌شود.

 ارزش‌های زیستی و اقتصادی بلوط در اکوسیستم

فیضی با تأکید بر اهمیت بلوط در زاگرس اظهار کرد: بلوط ایرانی گونه غالب جنگل‌های زاگرس است و ستون فقرات اکولوژیکی زیست‌بوم به شمار می‌آید.

وی گفت: بلوط نقش حیاتی در ذخیره و تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی، جلوگیری از فرسایش خاک، تثبیت خاک، تولید اکسیژن و تنظیم اقلیم ایفا می‌کند.

این دانش‌آموخته محیط زیست افزود: پوشش ضخیم ریشه‌های بلوط به حفظ آب و خاک، کاهش رواناب‌های سطحی و ایجاد محیط پویا برای میکروارگانیسم‌های مفید خاک کمک می‌کند.

وی ادامه داد: گونه بلوط زیستگاه و مأوای بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری است و تنوع زیستی اکوسیستم‌های بومی زاگرس به حضور و سلامت گونه‌های جانوری وابسته است حتی خشکه‌داران بلوط در اکوسیستم‌ها از نظر ارزش زیستی به مراتب مهم‌تر از دیگر گونه‌ها هستند.

 ضرورت احیای علمی رویشگاه‌های بلوط

فیضی خاطرنشان کرد: رویشگاه‌های گیاهی بلوط به همراه دیگر گونه‌ها بر اساس سازگاری و انتخاب طبیعی تا رسیدن به اوج پایداری و تنوع، تکامل یافته‌اند بنابراین ابتدا باید پوشش‌های پیش‌برنده و پرستار مقاوم مانند بادام، بنه، انجیر و زالزالک پیش از کاشت بذر یا نهال بلوط در دستور کار متولیان و طبیعت‌دوستان قرار گیرد تا با آغاز بارندگی‌های پاییزی، احیای رویشگاه‌های آسیب‌دیده به‌درستی انجام شود.

انتهای پیام