به گزارش ایسنا، روزنامه الاخبار لبنان در گزارشی نوشت آفریقای جنوبی با استقبال از نتایج نشست شرم‌الشیخ که در تاریخ ۱۳ اکتبر میان رژیم صهیونیستی و جنبش حماس که منجر به اعلام آتش‌بس شد، اعلام کرد که این تحولات مانع از پیگیری دعوای حقوقی خود علیه تل‌آویو در دیوان بین‌المللی دادگستری نخواهد بود.

در مقابل، نقش یک‌جانبه آمریکا در مهندسی آتش‌بس و مدیریت روند سیاسی از سوی «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا همراه با پشتیبانی بین‌المللی از طرح وی در خصوص غزه، سایه خود را بر قاره آفریقا انداخته است. این وضعیت باعث شده برخی دولت‌های آفریقایی در جست‌وجوی فرصت‌های اقتصادی و تجاری تازه با واشنگتن به‌ویژه در زمینه تعدیل تعرفه‌های گمرکی و تمدید قانون «فرصت و رشد آفریقا» (AGOA) باشند.

با این حال، این شرایط در کوتاه‌مدت تغییری بنیادین در سطح حمایت آفریقا از مسئله فلسطین ایجاد نخواهد کرد؛ به‌ویژه با توجه به آسیب شدید وجهه رژیم صهیونیستی در افکار عمومی جهانی و تلاش‌هایی که این رژیم هم‌اکنون برای ترمیم آن آغاز کرده است.

حتی در کشورهایی با روابط سنتی نزدیک با رژیم اشغالگر مانند غنا نیز موج مخالفت‌های مردمی آشکار شده است. تا جایی که در رویدادی فرهنگی در نیمه دوم ماه گذشته که شامل نمایش پنج فیلم صهیونیستی بود و با پشتیبانی سفارت تل‌آویو برگزار شد، جمعی از شهروندان و فعالان فرهنگی با آن مخالفت کردند و خواستار تحریم مراسم‌های هنری مرتبط با رژیم اشغالگر شدند.

استمرار حمایت آفریقای جنوبی از فلسطین 

با وجود غیبت تقریباً کامل کشورهای آفریقایی در مراسم امضای طرح ترامپ، آفریقای جنوبی نیز از جمله غایبان اصلی بود؛ موضوعی که ریشه در نقش فعال این کشور در حمایت از مسئله فلسطین دارد، چه پس از رخدادهای هفتم اکتبر و چه پیش از آن. غیبت پرتوریا در این مراسم نوعی بی‌اعتنایی به ترامپ و «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، تلقی می‌شود؛ دو شخصیتی که مواضعی کاملا خصمانه نسبت به آفریقای جنوبی و «سیریل رامافوسا» رئیس‌جمهور آن دارند.

با وجود برقراری آتش‌بس در غزه، دولت آفریقای جنوبی تأکید کرد که روند شکایت خود علیه رژیم صهیونیستی و رهبران آن درباره جنایت نسل‌کشی در نوار غزه را ادامه می‌دهد، چرا که این جنایات نه با گذشت زمان از بین می‌روند و نه با عذرخواهی قابل فراموشی‌اند.

در همین زمینه، رامافوسا در سخنانی اظهار داشت: «این پرونده تا زمانی ادامه خواهد داشت که اسرائیل به لایحه دفاعی ما در دادگاه تا ژانویه ۲۰۲۶ پاسخ دهد.» او افزود: «در حالی‌که پرتوریا از مرحله نخست صلح از جمله برقراری آتش‌بس و آزادی گروگان‌های اسرائیلی و زندانیان فلسطینی استقبال می‌کند، در نهایت باید عدالت واقعی برای ملت فلسطین محقق شود.»

آفریقا به دنبال تغییر سیاست‌های ترامپ

«یوری موسوِوِنی» رئیس‌جمهور اوگاندا از نشست نوزدهم وزیران خارجه کشورهای جنبش عدم تعهد که در کامپالا برگزار شد و دو روز پیش پایان یافت و «ریاض منصور» نماینده دائم فلسطین در سازمان ملل نیز در آن حضور داشت، بهره گرفت تا به‌صراحت بر تعهد این جنبش ــ که کشورش در حال حاضر ریاست آن را بر عهده دارد ــ نسبت به «دستیابی به راه‌حلی عادلانه و مسالمت‌آمیز برای مسئله فلسطین» تأکید کند. او تصریح کرد که «راه‌حل دو دولتی همچنان تنها مسیر مشروع برای پایان دادن به درگیری است» و بر تلاش‌های دیپلماتیک جنبش عدم تعهد، به‌ویژه در دعوت جامعه بین‌المللی به رسمیت شناختن کشور فلسطین و حمایت از عضویت کامل آن در سازمان ملل، تأکید کرد.

این اظهارات، نشان‌دهنده تعمیق مواضع اصولی آفریقا درباره مسئله فلسطین و تمایل به تداوم دستاوردهای چند سال گذشته در افشای ماهیت اقدامات رژیم صهیونیستی است که مغایر اصول حقوق بین‌الملل و حقوق بشردوستانه بین‌المللی دانسته می‌شوند.

با این‌حال، ابتکار یک‌جانبه ترامپ در زمینه تحقق توافق غزه ــ با وجود حمایت آشکار او از رژیم صهیونیستی، چه از نظر نظامی و چه سیاسی ــ امیدهایی را در برخی کشورهای آفریقایی ایجاد کرده است مبنی بر اینکه شاید واشنگتن در سیاست‌های سخت‌گیرانه خود نسبت به آن کشورها، به‌ویژه در مورد تعرفه‌های گمرکی و تمدید «قانون فرصت و رشد آفریقا» (AGOA) بازنگری کند.

بر اساس گزارش‌هایی که در میانه ماه میلادی جاری منتشر شده، پایان جنگ در غزه می‌تواند به‌طور مستقیم موجب تحکیم روابط نظامی و امنیتی رژیم اشغالگر با شماری از کشورهای آفریقایی آن‌هم با پشتیبانی مستقیم ایالات متحده شود. در این گزارش‌ها از مراکش و کنیا به‌عنوان کشورهای پیشرو در این مسیر نام برده شده است. مراکش از سال ۲۰۲۰ تسلیحات صهیونیستی خریداری می‌کند، از جمله در اوایل امسال تعدادی واحد توپخانه مدل ATOMS ۲۰۰۰ ۳۶ ساخت شرکت «البیت سیستمز» را خریده است. همچنین کنیا روابط نظامی خود را با تل‌آویو گسترش داده و این همکاری شامل پشتیبانی، آموزش و کمک‌های نظامی مستقیم می‌شود.

یکی از این گزارش‌ها (PRISM) بر نقش برجسته ایالات متحده در تقویت همکاری‌های نظامی بین رژیم صهیونیستی و کشورهای آفریقایی و گشودن بازارهای قاره در برابر شرکت‌های تسلیحاتی صهیونیستی صحه گذاشته و هشدار داده است که این روند نگرانی‌ها از فعالیت‌های نظامی آمریکا در آفریقا را افزایش می‌دهد و آنها را به‌طور مستقیم با اقدامات «نسل‌کشی اسرائیل در غزه» مرتبط می‌سازد؛ جایی که از خاک غزه برای آموزش و آزمایش سلاح‌های جدید پیش از صادرات آنها به بازارهای آفریقایی استفاده می‌شود.

در مجموع، توافق اخیر آتش‌بس، با وجود تب‌وتاب کوتاه‌مدت آن، آزمونی برای مواضع آفریقا در قبال مسئله فلسطین بود؛ قاره‌ای که با رهبری پرتوریا و کامپالا توانست دیدگاهی واقع‌گرایانه مطرح کند، در حالی که در سوی دیگر، موضع کشورهای عربی در ستایش از آتش‌بس به‌عنوان یک «توافق تاریخی» نمود یافت ــ توافقی که شاید دیگر تکرار نشود.

انتهای پیام