محمد رضایی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: سرطان مری (Esophageal cancer) یکی از بدخیمی‌های مهم دستگاه گوارش فوقانی است که از سلول‌های پوشاننده‌ لومن مری منشأ می‌گیرد، این سرطان معمولاً در مراحل اولیه بدون علامت است و به همین دلیل اغلب در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شود.

وی افزود: مری به‌دلیل تماس مداوم با عوامل تحریک‌کننده مانند اسید معده، الکل و دود سیگار، مستعد تغییرات التهابی و سپس بدخیمی است که از نظر جهانی، بروز آن تفاوت جغرافیایی قابل توجهی دارد؛ به‌ویژه در esophageal cancer belt‌(از شمال چین تا خاورمیانه و شمال ایران) که شیوع بالاتر دارد.

رضایی با بیان اینکه به‌طور کلی دو نوع اصلی سرطان مری وجود دارد، گفت: (SCC) شایع‌ترین نوع در سطح جهانی است، به‌ویژه در مناطق با مصرف بالای دخانیات، الکل و کمبود میوه و سبزیجات مشاهده می‌شود و این نوع معمولاً در قسمت میانی و فوقانی مری رخ می‌دهد، همچنین پاتوفیزیولوژی آن با التهاب مزمن، آسیب حرارتی یا شیمیایی مخاط و متاپلازی سنگفرشی مرتبط است.

وی افزود: نوع Adenocarcinoma در کشورهای غربی شایع‌تر است و معمولاً از ناحیه‌ دیستال مری و در زمینه‌ Barrett’s esophagus‌(تغییر متاپلاستیک اپیتلیوم ناشی از ریفلاکس مزمن) ایجاد می‌شود که چاقی و GERD از عوامل خطر مهم این نوع هستند.

فوق تخصص گوارش و کبدبزرگسالان تصریح کرد: علائم اولیه سرطان مری معمولاً غیراختصاصی و خفیف‌اند، به‌همین دلیل تشخیص اغلب در مراحل پیشرفته انجام می‌شود. 

وی ادامه داد: شایع‌ترین علامت هشداردهنده، دیسفاژی‌( اختلال در بلع) پیشرونده است که ابتدا برای غذاهای جامد و سپس مایعات ایجاد می‌شود، همچنین کاهش وزن بدون علت مشخص نیز بسیار شایع است و سایر علائم شامل ادینوفاژی‌(درد هنگام بلع)، احساس گیر کردن غذا در قفسه سینه یا پشت جناغ، درد قفسه سینه یا پشت، سرفه یا گرفتگی صدا در صورت درگیری عصب راجعه حنجره و استفراغ یا هماتمز در مراحل پیشرفته است.

این عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهرکرد در رابطه با دیدگاه عموم که می‌گویند مصرف چای داغ مهم‌ترین عامل سرطان مری‌است، توضیح داد: این باور تا حدی درست است، اما به‌تنهایی عامل اصلی سرطان مری محسوب نمی‌شود زیرا مطالعات اپیدمیولوژیک (از جمله مطالعات در ایران، به‌ویژه در گلستان) نشان داده‌اند که مصرف مکرر چای یا نوشیدنی بسیار داغ (بیش از حدود ۶۵ تا ۷۰ درجه سانتی‌گراد) می‌تواند خطر سرطان سنگفرشی مری‌(SCC) را افزایش دهد و مکانیسم آن به آسیب حرارتی مکرر مخاط مری مربوط است که موجب التهاب مزمن، بازسازی سلولی مداوم و در نهایت متاپلازی و بدخیمی می‌شود.

به گفته‌ وی، در مناطقی که مصرف نوشیدنی داغ رایج است ولی سیگار و الکل کمتر مصرف می‌شود(مثل ایران شمالی) این عامل(سرطان مری) نقش برجسته‌تری پیدا می‌کند، بنابراین توصیه می‌شود نوشیدنی‌ها را پس از اندکی خنک شدن (زیر ۶۰ درجه) مصرف کنیم، اما در کنار آن اصلاح سایر عوامل خطر نیز اهمیت اساسی دارد.

رضایی اظهار کرد: سرطان مری در مراحل اولیه معمولاً بدون علامت واضح است و همین موضوع باعث تأخیر در تشخیص می‌شود، با این‌ حال برخی علائم ظریف و تدریجی می‌توانند هشداردهنده باشند و نباید نادیده گرفته شوند.

وی در ادامه گفت: احساس گیر کردن لقمه در گلو یا پشت جناغ(حتی اگر گه‌گاه رخ دهد، یکی از اولین نشانه‌هاست)، تغییر در الگوی بلع (مثلاً نیاز به نوشیدن مایعات برای پایین رفتن غذا)، کاهش اشتها یا کاهش وزن بی‌دلیل، سوزش یا ریفلاکس جدید یا تشدیدشده در فرد میانسال و درد مبهم قفسه سینه یا پشت نیز از علائم مهم‌اند، همچنین در افراد با سابقه‌ی طولانی ریفلاکس، مصرف سیگار یا چای داغ، بروز هر تغییر جدید در علائم گوارشی باید جدی گرفته شود و نیاز به بررسی اندوسکوپیک دارد.

رضایی خاطرنشان کرد: مهم‌ترین نکته این است که اگر عوامل خطر به‌موقع کنترل شوند و علائم اولیه نادیده گرفته نشوند می‌توان از سرطان مری پیشگیری کرد، همچنین ترک دخانیات، کاهش مصرف الکل و نوشیدنی‌های داغ، داشتن رژیم غذایی سرشار از میوه، سبزی و فیبر، و کنترل ریفلاکس معده از ساده‌ترین و مؤثرترین اقدامات پیشگیرانه‌ هستند.

وی گفت: در افرادی که ریفلاکس مزمن یا Barrett’s esophagus دارند، انجام اندوسکوپی دوره‌ای طبق گایدلاین‌ها می‌تواند به تشخیص زودرس ضایعات پره‌کانسری کمک کند، لذا هر تغییری در بلع، حتی خفیف و تدریجی، ارزش بررسی دارد، تشخیص زودرس، تفاوت بین درمان کامل و بیماری پیشرفته را رقم می‌زند.

انتهای‌پیام