مجتبی شجاعی یکشنبه ۱۶ آذر، در حاشیه جلسه شورای حفاظت از منابع آب در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در راستای اجرای مصوبات قرارگاه انرژی شهرستان و برنامه‌های تاب‌آوری آبی خراسان رضوی، طی شش ماه گذشته ۱۱۹ حلقه چاه غیرمجاز در محدوده شهری و پیرامونی این شهرستان شناسایی و مسدود شده است.

وی افزود: این اقدام با همکاری نزدیک دستگاه قضایی، پشتیبانی نیروهای حفاظت و گشت منابع آب و تلاش شبانه‌روزی پرسنل اداره امور منابع آب تربت‌حیدریه انجام گرفت و از مصادیق جدی اجرای قانون در مقابله با برداشت‌های غیرقانونی از آب‌های زیرزمینی به شمار می‌رود.

فرماندار تربت‌حیدریه با اشاره به اینکه با انسداد این تعداد چاه غیرمجاز، سالانه حدود یک‌ونیم میلیون مترمکعب صرفه‌جویی در برداشت آبخوان‌های منطقه را به همراه دارد، اظهار کرد: این میزان معادل تأمین سالانه آب شرب چندین روستا یا آبیاری پایدار بخش بزرگی از اراضی با الگوی نوین آبیاری قطره‌ای است.

وی با اشاره به اینکه بخش قابل توجهی از این چاه‌های غیرمجاز در محدوده غربی شهر، عمدتاً در باغ ویلاها و اراضی کشاورزی خارج از محدوده شهری حفر شده بودند، افزود: در این نقاط به دلیل ضعف کنترل محلی و بی‌توجهی به اخطاریه‌های قانونی، تعدادی از افراد به حفر چاه‌های غیرقانونی اقدام کرده بودند که از طریق هماهنگی میان فرمانداری، دادستانی و بازوی اجرایی آب منطقه‌ای، این موارد شناسایی و مسدود شدند.

شجاعی با تأکید بر اینکه هیچ‌گونه اغماضی در برخورد با تخلفات آبی پذیرفته نیست، تصریح کرد: مطابق ماده ۴۵ قانون توزیع عادلانه آب، مالکان چاه‌های غیرمجاز علاوه بر اعاده به وضع سابق، موظف به پرداخت جریمه و خسارات وارده به دولت خواهند بود. این برخوردها نه برای تنبیه فردی، بلکه با هدف صیانت از سرمایه‌های طبیعی عمومی و حق‌آبه نسل‌های آینده صورت می‌گیرد.

وی از همکاری مؤثر دادستان شهرستان در حمایت قاطع از تیم‌های اجرایی قدردانی کرد و افزود: حضور فعال نهاد قضایی در این روند، نشانگر عزم حاکمیت برای پایان دادن به برداشت‌های غیرمجاز و بهبود وضعیت آبی در یکی از بحرانی‌ترین دشت‌های استان است.

دشت تربت‌حیدریه در وضعیت ممنوعه بحرانی

فرماندار ویژه تربت‌حیدریه با بیان اینکه دشت تربت‌حیدریه در فهرست دشت‌های ممنوعه بحرانی کشور قرار دارد، افزود: متوسط افت سفره‌های آب زیرزمینی در این دشت سالیانه به حدود یک متر رسیده است و در برخی نقاط، این افت بیشتر شده است.

وی با بیان اینکه تاکنون بسیاری از قنات‌های شهرستان خشک شده‌اند، افزود: ادامه روند برداشت‌های غیرمجاز، نه‌تنها به خشک شدن تدریجی چاه‌های مجاز، بلکه به فرونشست زمین، از بین رفتن دیگر قنوات و تهدید امنیت غذایی منطقه منجر می‌شود.

شجاعی هشدار داد: پدیده فرونشست زمین، به معنای از دست رفتن ظرفیت‌های طبیعی خاک و تخریب جبران‌ناپذیر ساختار زمین است. در چنین شرایطی حتی با بارندگی‌های مناسب نیز امکان بازیابی سطح آبخوان از بین می‌رود.

وی اظهار کرد: اقدامات گذشته مانند توسعه بی‌رویه کشت پرمصرف، نبود الگوی کشت سازگار با اقلیم و بهره‌برداری غیرمجاز از چاه‌ها وضعیت این دشت را به نقطه هشدار رسانده است. امروز اگر اقدامی قاطع صورت نگیرد، دشت تربت‌حیدریه که زمانی یکی از قطب‌های کشاورزی استان بود، در معرض بی‌آبی کامل قرار خواهد گرفت.

تأثیر چاه‌های غیرمجاز بر منابع و معیشت

فرماندار تربت‌حیدریه بیان کرد: چاه‌های فاقد مجوز ضمن تخریب تراز آب‌های زیرزمینی، سبب افت شدید سطح ایستابی می‌شوند که در ادامه موجب کاهش آب دهی چاه‌های مجاز، خشک شدن قنوات تاریخی و شور شدن خاک کشاورزی می‌شود.

وی افزود: در سال‌های گذشته، به دلیل احداث صدها حلقه چاه غیرمجاز، کشاورزان با افت محسوس آب در چاه‌های خود مواجه شدند. این موضوع علاوه بر تهدید تولید محصولات کشاورزی، موجب آسیب جدی به معیشت روستاییان و افزایش مهاجرت از مناطق کشاورزی به شهرها شده است.

شجاعی تأکید کرد: آب تنها منبع حیاتی این منطقه است. هر مترمکعب برداشت غیرقانونی، به منزله تهدید زندگی صدها نفر و لطمه به زیرساخت کشاورزی منطقه محسوب می‌شود.

وی اظهار کرد: برخورد قانونی با چاه‌های غیرمجاز همچنان با قدرت، استمرار و نظارت مستمر ادامه خواهد داشت. در کنار آن، طرح احیای آبخوان‌ها با رویکردی نرم‌تر در قالب تشویق کشاورزان به استفاده از سیستم‌های نوین آبیاری و تغییر الگوی کشت دنبال می‌شود.

فرماندار تربت‌حیدریه گفت: اجرای طرح‌های مدیریت مشارکتی آب، آموزش بهره‌برداران و استفاده از فناوری‌های نوین از جمله نصب کنتورهای هوشمند، می‌تواند در درازمدت از فشار بر منابع آب بکاهد.

وی با تأکید بر ضرورت همراهی مردم و دستگاه‌های اجرایی افزود: تجربه نشان داده بدون مشارکت کشاورزان و مالکان اراضی امکان احیای منابع وجود ندارد. اگر همه ما درک کنیم که وضعیت دشت تربت‌حیدریه به مرز بحرانی رسیده است، آن‌گاه همکاری جمعی ما به نجات یک سرمایه حیاتی خواهد انجامید.

شجاعی بیان کرد: با انسداد ۱۱۹ حلقه چاه غیرمجاز و صرفه‌جویی سالانه یک‌ونیم میلیون مترمکعب آب، تربت‌حیدریه نخستین گام در مسیر مهار بحران آب زیرزمینی را برداشته است؛ اما حفظ پایداری این مسیر مستلزم همکاری همه‌جانبه، پایبندی به قانون و تغییر نگرش از برداشت بی‌محابا به بهره‌برداری مسئولانه از منابع حیاتی است.

انتهای پیام