این نمایشگاه تنها یک رویداد تجاری نبود؛ آینه‌ای بود که تصویری واقعی از حال‌وروز صنعت نساجی ایران نشان داد. از مشکلات ارزی و فرسودگی ماشین‌آلات تا رقابت‌ناپذیری در برابر واردات ارزان و امید تولیدکنندگان به نوسازی و حمایت، همه در دل این سالن نیمه‌پر اما کاملاً تخصصی منعکس شد.

ششمین نمایشگاه تخصصی صنعت نساجی، پوشاک و منسوجات درحالی به اتمام رسید که  امسال با وجود پر شدن تنها نیمی از سالن، به یکی از تخصصی‌ترین دوره‌های خود تبدیل شد. حضور گسترده تولیدکنندگان واقعی، طرح صریح چالش‌هایی نظیر تأمین ارز، فرسودگی ماشین‌آلات و هزینه‌های روزافزون واردات و همچنین نمایش دستاوردهای جدید صنعت، این دوره را از نظر کیفیت و فضای محتوایی به یکی از مهم‌ترین گردهمایی‌های سالانه صنعت نساجی کشور تبدیل کرد.

این نمایشگاه در شرایطی برگزار شد که فعالان صنعت نساجی طی ماه‌های اخیر با موجی از نوسانات اقتصادی، افزایش هزینه‌های تولید، دشواری در تأمین ارز، مشکلات واردات دستگاه‌ها و محدودیت‌های مالی مواجه بودند. با این‌ حال، چهره‌های اصلی این صنعت و تولیدکنندگان حرفه‌ای، بار دیگر حضور پررنگی داشتند و سالنِ نیمه‌پر نمایشگاه را به محلی برای گفت‌وگو، تعامل، انتقال تجربه و نمایش توانمندی‌های واقعی صنعت تبدیل کردند.

اگرچه تنها نیمی از سالن نمایشگاه تکمیل شده بود، اما کیفیت حضور غرفه‌داران نشان می‌داد که این رویداد برخلاف تصور اولیه، یکی از پربارترین دوره‌های خود را تجربه می‌کند. فعالیت در این سالن به‌قدری جدی و پرحجم بود که بسیاری از بازدیدکنندگان حرفه‌ای تأکید می‌کردند فضای نیم‌سالن در عمل تبدیل به یک نمایشگاه کاملاً متمرکز و کاربردی شده است.

تمرکز نمایشگاه بر تولیدکنندگان واقعی

یکی از ویژگی‌های مهم امسال، غلبه چشمگیر تولیدکنندگان بر عرضه‌کنندگان غیرتولیدی بود. برخلاف برخی دوره‌ها که بخشی از سالن توسط غرفه‌های غیرتخصصی، برندهای غیرمرتبط یا واسطه‌های تجاری پر می‌شد، امسال تقریباً تمام حاضران از فعالان واقعی صنعت بودند، یعنی کسانی که مستقیماً در زنجیره تولید نقش ایفا می‌کنند، نه صرفاً واردکننده یا فروشنده.

یکی از غرفه‌داران حوزه نخ و الیاف در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: برای ما، کیفیت نمایشگاه مهم‌تر از تعداد غرفه‌هاست. ممکن است سالن نصف شود، اما اگر افراد حاضر حرفه‌ای باشند، تأثیر نمایشگاه دو برابر می‌شود؛ امسال دقیقاً همین اتفاق افتاده است.

بازدیدکنندگان نیز تقریباً بر این نکته توافق داشتند که نمایشگاه امسال از نظر عمق تخصصی از بسیاری دوره‌های قبلی بهتر است. این عمق تخصصی، از گفت‌وگوها، نوع محصولات عرضه‌شده، تعداد مدیران صنعتی حاضر در غرفه‌ها و زمان صرف‌شده برای تبادل اطلاعات کاملاً قابل مشاهده بود.

غرفه‌ها شامل حوزه‌های مختلفی بودند، از ریسندگی و بافندگی تا چاپ و لیزر، از تکمیل و رنگرزی تا قطعه‌سازی ماشین‌آلات، از نخ‌های صنعتی و الیاف تخصصی تا تجهیزات دوخت و دستگاه‌های دیجیتال. حضور شرکت‌های مشهدی، تهرانی و اصفهانی، این نمایشگاه را به یک رویداد نیمه‌ملی تبدیل کرده بود.

گفت‌وگو با رئیس اتحادیه نساجی خراسان رضوی

در جریان برگزاری نمایشگاه، غلامعلی رخصت، رئیس اتحادیه نساجی خراسان رضوی و یکی از معتبرترین فعالان و صنعت‌کاران بزرگ این حوزه، در گفت‌وگویی مفصل با ایسنا وضعیت صنعت نساجی، اهمیت نمایشگاه امسال و چالش‌های پیش‌روی تولیدکنندگان را تشریح کرد.

وی با اشاره به تاریخ طولانی این صنعت گفت: صنعت نساجی یکی از قدیمی‌ترین صنایع ایران است و بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته مسیر صنعتی شدن خود را با نساجی آغاز کردند. در کشور نیز این صنعت یکی از ستون‌های اصلی اشتغال، تولید داخلی و حتی فرهنگ اقتصادی محسوب می‌شود اما واقعیت این است که امروز تولیدکنندگان با هزینه‌های بسیار سنگین، رقابت نابرابر، مشکلات ارزی و نبود ثبات اقتصادی روبه‌رو هستند.

رخصت، درباره مشکل اصلی حوزه نساجی اظهار کرد: مشکل اصلی واردات ته لنجی است. این واردات غیررسمی و غیرقانونی است که به وسیله مرزنشین‌ها وارد کشور می‌شود و کاملاً تولید داخلی و اشتغال موجود صنعت نساجی را به خطر انداخته است. در حالی که ما تعرفه قانونی برای نخ، پارچه و پوشاک از ۱۵ تا ۷۰ درصد داریم، کالاهایی که از چین، مالزی و اندونزی می‌آید، با تعرفه ۵درصد وارد می‌شود و به راحتی وارد بازار ایران می‌شود. این وضعیت باعث شده که کالاهای تولید داخل قدرت رقابت نداشته باشند و مردم به سراغ کالاهای ارزان‌تر خارجی بروند.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه روند برگرداندن ارز طولانی و پیچیده است، ادامه دادن مسیر تأمین ارز تقریبا بی‌فایده شده است. اتحادیه نساجی علاقه‌ای به این مسیر ندارد، اما امیدواریم دولت صادقانه اعلام کند که ارز ندارد و اگر می‌خواهد ارز آزاد یا تالار دوم بدهد، نرخ‌ها مشخص باشد. ما توانایی خودکفایی داریم و می‌توانیم بدون ارز دولتی فعالیت کنیم، اما واردات ته لنجی و غیرقانونی به صنعت ما آسیب می‌زند.

وضعیت واحدهای نساجی و سهم صنعت در اقتصاد استان

رخصت، درباره وضعیت واحدهای نساجی خراسان رضوی، گفت: کارخانجات مختلفی در حوزه نساجی داریم. تقریباً ۵۰ درصد واحدهایی که در ۱۰سال گذشته فعالیت می‌کردند، الان خاموش هستند. دلیل این تعطیلی‌ها نبود نقدینگی، ضعف مدیریت، کهنه بودن ماشین‌آلات و هزاران مشکل دیگر است. صنعت نساجی، صنعتی بسیار سخت است، حاشیه سود کمی دارد و زحمت زیادی می‌طلبد، اما هنوز عده‌ای در آن فعال هستند. برخی واحدها با ۴۰۰ نفر نیرو، ۴۷ سال فعالیت کرده‌اند و امکان تعطیلی ندارند، اما همچنان با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند.

وی درخصوص سهم نساجی در اقتصاد استان بیان کرد: واقعاً نمی‌شود دقیق گفت سهم نساجی و منسوجات چقدر است. خراسان رضوی استانی است که سالانه حدود ۳۰ میلیون زائر دارد. زائران لباس می‌خرند، اما نمی‌دانیم آیا این لباس در داخل استان مصرف می‌شود یا خیر. مصرف پوشاک در استان همیشه بالا بوده، ولی وضعیت اقتصادی مردم به شدت خراب شده و خریدهای زائران کاهش یافته است.

رئیس اتحادیه نساجی خراسان رضوی، همچنین به معضل پوشاک دست دوم اشاره کرد و گفت: پوشاک دست دوم از نظر بهداشتی باعث انتقال بیماری می‌شود. گرانی پوشاک، مردم را به سمت لباس‌های دست دوم آورده و این موضوع پیامدهای جدی برای سلامت جامعه دارد. تا زمانی که نخ و پارچه با قیمت مناسب در اختیار بخش دوخت و پوشاک قرار نگیرد، نمی‌توانیم پوشاک ارزان تولید کنیم و جلوی قاچاق را بگیریم.

رخصت درباره تعرفه‌های گمرکی توضیح داد: تعرفه‌های گمرکی برای الیاف، نخ و پارچه کارشناسی شده است، اما وقتی مرزنشین‌ها الیاف و پوشاک را با تعرفه ۵ درصد وارد می‌کنند، یعنی تصمیمی غیرکارشناسی گرفته شده و اشتغال و تولید کشور را تهدید می‌کند. امروز اگر بر دولت بخواهد تحریم‌های شدیدتری هم اعمال شود، راهش این نیست که مرزها را باز بگذارد و اجازه دهد هر کالایی وارد شود.

رئیس اتحادیه نساجی خراسان رضوی درباره افزایش قیمت تمام‌شده تولید گفت: چالش اصلی ما افزایش قیمت‌ها ناشی از مشکلات داخلی کشور است، نه کمبود ارز. دستگاه‌های دولتی باید فضا را برای صنعتگر نرم‌تر و آرام‌تر کنند. وقتی شهرداری، دارایی و بانک‌ها فشار می‌آورند و هزینه‌ها و مالیات‌های بی‌مورد تحمیل می‌کنند، قیمت تمام‌شده کالا بالا می‌رود و کالاهای قاچاق وارد بازار می‌شوند. باید فضایی ایجاد شود که صنعتگر بدون دغدغه تولید کند و قیمت‌ها متعادل بماند.

رخصت درباره ظرفیت سرمایه‌گذاری در استان گفت: استان خراسان رضوی ظرفیت بسیار بالایی برای سرمایه‌گذاری دارد، اما هیچ‌کس جرأت ورود ندارد. سرمایه زیادی در استان وجود دارد، اما مردم می‌ترسند سرمایه‌شان گرفتار بروکراسی و تصمیمات غیرکارشناسی شود. اگر فضای تولید و صنعت روان، راحت و درآمدزا باشد، مردم به جای خرید طلا و دلار، در صنعت و تولید ملی سرمایه‌گذاری می‌کنند.

وی درباره تولید بدون کارخانه نیز توضیح داد: این موضوع چیزی جدید نیست. تولید بدون کارخانه در دنیا بیش از ۱۰۰سال است که وجود دارد و در ایران هم بیش از ۵۰ سال سابقه دارد. بسیاری از واحدها ظرفیت خالی دارند و می‌توانند بدون داشتن کارخانه اضافی تولید کنند، اما امروز این مفهوم تبدیل به یک مجوز بی‌فایده شده است تا عده‌ای از آن برای گرفتن وام استفاده کنند. اصل مسئله این است که ظرفیت‌های موجود واحدهای صنعتی باید مورد استفاده قرار گیرد، نه اینکه با چاپ یک کاغذ به اسم مجوز، مسیر تولید را پیچیده کنیم.

رئیس اتحادیه نساجی خراسان رضوی تأکید کرد: کشور با کار اجرایی ساخته می‌شود نه حرف و جلسه. ما باید فضای کسب‌وکار را آرام کنیم، صنعتگران را حمایت کنیم و اجازه دهیم سرمایه‌ها وارد چرخه تولید شوند. تولید بدون کارخانه یک روش قدیمی است، اما اجرای آن نیاز به مجوز و کاغذبازی دارد. امروز مشکلات اصلی ما همان بی‌اعتمادی، واردات غیرقانونی و هزینه‌های اضافی است که ریشه اشتغال و تولید را تهدید می‌کند.

 بازار، هزینه‌ها و آینده

در ادامه بازدید از سالن، با ده‌ها تولیدکننده از بخش‌های مختلف صحبت کردیم. تحلیل‌ها تقریباً مشابه بود: قیمت الیاف، نخ، رنگ و مواد کمکی در سال جاری رشد قابل توجهی داشته است. یک تولیدکننده ریسندگی به ایسنا گفت: افزایش هزینه مواد اولیه سبب شده بسیاری از واحدها نتوانند با ظرفیت کامل کار کنند. وقتی قیمت مواد اولیه بالا می‌رود، قیمت محصول نهایی هم افزایش پیدا می‌کند و بازار دچار رکود می‌شود.

برخی تولیدکنندگان از ورود کالاهای خارجی با قیمت ارزان گلایه داشتند. یک غرفه‌دار حوزه پوشاک به ایسنا گفت: وقتی لباس خارجی با قیمت ارزان به بازار می‌آید، کارگاه‌های کوچک داخلی نمی‌توانند رقابت کنند. این باعث تعطیلی یا کاهش تولید بسیاری از واحدهای کوچک شده است.

اکثر تولیدکنندگان اعلام کردند که دسترسی به تسهیلات بانکی دشوارتر شده و نرخ بهره نیز بالا است. یکی از تولیدکنندگان نخ نیز در این زمینه به ایسنا بیان کرد: اگر وام تولید با نرخ پایین نباشد، بسیاری از کارخانه‌ها نمی‌توانند تجهیزات نو خریداری کنند یا خط تولید خود را توسعه دهند.

با وجود چالش‌ها، بسیاری از بازدیدکنندگان از کیفیت محصولات ایرانی رضایت کامل داشتند. یک فعال حوزه چاپ دیجیتال به ایسنا گفت: دستگاه‌های ایرانی چاپ و لیزر نسبت به چند سال پیش پیشرفت چشمگیری داشته‌اند. کیفیت رنگ، دقت برش و سرعت دستگاه‌ها بسیار بهتر شده و این موضوع، امید خوبی برای رقابت با نمونه‌های خارجی ایجاد کرده است.

صنعت نساجی ایران یکی از بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین صنایع کشور است. این صنعت دربرگیرنده هزاران واحد تولیدی کوچک، متوسط و بزرگ است و از نظر اشتغال‌زایی، جزو صنایع پربازده محسوب می‌شود. در خراسان رضوی ده‌ها واحد صنعتی فعال در حوزه ریسندگی، بافندگی و پوشاک وجود دارد. نمایشگاه امسال از چند جهت مهم بود؛ حضور تولیدکنندگان اصلی، فضایی فراهم کرد تا بازدیدکنندگان و کارشناسان بتوانند تصویر دقیق‌تری از وضعیت بازار، کیفیت دستگاه‌ها، قیمت مواد اولیه و چالش‌های صنعت به دست آورند.

چالش‌های ارزی، مشکلات ماشین‌آلات و نیازهای سرمایه‌ای در این نمایشگاه به صورت صریح توسط فعالان بیان شد. گفت‌وگوهای تخصصی، زمینه‌ساز تحلیل‌های مهمی برای برنامه‌ریزان صنعتی است. بسیاری از فعالان معتقد بودند که تولید داخلی در صورت حمایت، قادر است در برخی بخش‌ها با کشورهای منطقه رقابت کند. بسیاری از ارتباطات تجاری، تفاهم‌نامه‌های کوچک و سفارش‌های خرید، در همین سالن نیمه‌پر و تخصصی شکل گرفت.

ششمین نمایشگاه تخصصی صنعت نساجی مشهد امسال اگرچه از نظر وسعت محدودتر از دوره‌های گذشته بود، اما از نظر عمق تخصصی، سطح گفت‌وگوها و کیفیت تولیدکنندگان حاضر یکی از موفق‌ترین دوره‌ها محسوب می‌شود. حضور فعالان اصلی صنعت، طرح صریح مشکلات، ارائه نمونه محصولات جدید، بررسی راهکارهای نوسازی و تعامل گسترده میان تولیدکنندگان، روح تازه‌ای به این نمایشگاه بخشید.

این دوره از نمایشگاه نشان داد که نساجی ایران با وجود هزینه‌های سنگین تولید، مشکلات ارزی، رقابت نابرابر با واردات، بروکراسی دست‌وپاگیر و کمبود سرمایه هنوز توان حرکت دارد. اگر حمایت‌های واقعی در زمینه تأمین ارز، نوسازی خطوط تولید، کاهش هزینه‌ها و جلوگیری از واردات غیررسمی به‌درستی اجرا شود، این صنعت نه‌تنها جایگاه خود را در اقتصاد ملی تثبیت می‌کند، بلکه ظرفیت تبدیل‌شدن به بازیگر منطقه‌ای را نیز دارد.

انتهای پیام