در آستانه‌ی آغاز سال جدید تحصیلی، رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری «زنگ غربت دارالفنون» را در سکوت نواخت و در کنار آن، از داشتن تصمیم جدی برای مرمت این بنای تاریخی خبر داد؛ حرفی نه‌چندان تازه که هر رییس تازه‌نفسی که به این سازمان می‌آید، در یکی از نخستین اقدام‌هایش برای پایتخت، وعده‌ی تحقق آن را می‌دهد.

به گزارش خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، بنا بر اخبار رسیده، محمدعلی نجفی همراه معاون وزیر و رییس سازمان پژوهشی و برنامه‌ریزی وزارت آموزش و پرورش - محی‌الدین محمدیان - از ‌بخش‌های مختلف بنای تاریخی «دارالفنون» دیدن کرد و زنگ این مدرسه‌ی تاریخی را نواخت و از ضرورت تشکیل یک کمیته‌ی فنی مشترک با هدف بررسی مشکلات و آغاز مرمت‌ها و در نهایت، دادن کاربری مناسب به بنا، سخن گفت.

این اتفاق در حالی 31 شهریورماه امسال رخ داد که در نخستین زمزمه‌های جدی که 10 سال پیش برای رسیدگی به این بنای تاریخی مطرح شد، علی‌اصغر کوکاجویباری رییس پژوهشکده‌ی تعلیم و تربیت وزارت آموزش و پرورش و رییس مرکز دارالفنون دوم اردیبهشت‌ماه 1382 احیای دوباره‌ی این بنای تاریخی را نیازمند حمایت سازمان میراث فرهنگی کشور و سازمان‌های دیگر دانست و گفت: «دارالفنون» پس از مرمت به «موزه‌ آموزش و پرورش» تبدیل می‌شود تا در آن، وسایل و تجهیزات درسی و کمک‌درسی که سال‌های متمادی مورد استفاده بوده، به‌نمایش گذاشته شود.

کمتر از یک سال بعد، یعنی در 15 بهمن‌ماه 1383، پس از این‌که رییس وقت شورای شهر تهران - مهدی چمران - از این مدرسه‌ی تاریخی دیدن کرد، این موضوع مطرح شد که در صحبت‌های پس از این بازدید، طرحی جدید برای کاربری مدرسه‌ی دارالفنون توسط مسوولان مطرح شده است تا این بنای تاریخی به‌عنوان «مرکز پژوهشی و تحقیقاتی تعلیم و تربیت و گنجینه اسناد و املاک آموزش و پرورش» تغییر کاربری یابد. با این وجود، چمران در کنار بحث‌های مطرح‌شده، پیشنهاد کرد که موزه‌ای کوچک درباره‌ی امیرکبیر به‌عنوان بانی این مدرسه، در کنار مدرسه ایجاد شود.

حدود سه سال بعد، در 14 مردادماه 1386، حداد عادل در نامه‌ای به رییس‌جمهور وقت - محمود احمدی‌نژاد -، بازگشت دارالفنون به آموزش و پرورش را خواستار شد. او در نامه‌اش این مدرسه را با «دبیرستان هانری چهارم» در شهر پاریس فرانسه مقایسه کرد که از قرن دوازدهم میلادی تا کنون به‌طور مستمر نقش و هویت واحد خود را به‌عنوان یک مدرسه حفظ کرده است. او در نامه‌اش خواست تا دارالفنون از این نظر که نماد آموزش و پرورش جدید در کشور است، به دانش‌آموزان مستعد و کم‌بضاعت مناطق جنوبی تهران اختصاص داده شود، تا از آن برای توسعه‌ی عدالت آموزشی بیشترین استفاده شود.

اما در اوایل بهمن‌ماه 1386، قائم‌مقام وقت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری - حمید بقایی - در بازدیدی که از دارالفنون داشت، حرف‌هایی درباره‌ی این بنای تاریخی زد تا تصمیم‌ها درباره‌ی این اثر در سطح رییس سازمان گرفته شود و حتی تمرکز روی مرمت اضطراری آن‌ هم به‌صورت محدود باشد.

در همان زمان، همایون امینی - کارشناس مرمت آثار و بناهای تاریخی - درباره‌ی کاربری دارالفنون به خبرنگار ایسنا گفت: کاربری دارالفنون مربوط به وزارت آموزش و پرورش است. به همین دلیل، آموزش و پرورش و سازمان میراث فرهنگی، هریک نظرهایی در این زمینه دارند که قرار است، تصمیم‌گیری در این زمینه بین مدیریت سازمان‌ها حل شود.

در آن دوران، به‌نظر می‌رسید توجه زیادی به این بنای تاریخی می‌شود، چون حدود یک‌ماه بعد، اسفندیار رحیم‌مشایی - رییس وقت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری - در مراسم بزرگداشت دویستمین سالروز تولد امیرکبیر، از رییس‌جمهور که در آن مراسم حضور داشت، خواست تا در صورت امکان، دارالفنون به مرکزی برای حضور و فعالیت نخبگان ایرانی تبدیل شود.

نمونه‌ی دیگر وعده‌هایی که مسوولان پیشین درباره‌ی دارالفنون داده‌اند که هیچ‌یک تا کنون عملی نشده است، سخنان حمید بقایی قائم‌مقام وقت سازمان است که اردیبهشت‌ماه 1387 به خبرنگار ایسنا گفت که احکام هیأت راهبردی درباره‌ی دارالفنون صادر و مدیر جدید پروژه‌ی مرمت این بنا منصوب شده و اجرای کارهای مربوط به دارالفنون نیز به اداره‌ی آموزش و پرورش داده شده است.

او آن زمان، درباره‌ی نوع کاربری این بنای تاریخی پس از مرمت و سامان‌دهی، اظهار کرد: اگر قرار بود، کاربری آن براساس نظر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری باشد، از دارالفنون به‌عنوان یک موزه یا یک مجموعه‌ی فرهنگی در تهران استفاده می‌شد؛ ولی از آنجا که بنا به آموزش و پرورش تعلق دارد، گویا از سوی این اداره، ایجاد یک مرکز مطالبات نخبگان در دستور کار است که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز زیاد با آن مخالف نیست.

این اظهار نظرها ادامه داشت تا 18 آذرماه 1387 که بقایی با بیان این‌که هنوز تغییر کاربری مدرسه‌ی دارالفنون مشخص نشده است، گفت: آموزش و پرورش نظرهای مختلفی را مانند تبدیل این مجموعه به بنیاد نخبگان ارائه کرده است. ما هم به موزه شدن یا کاربری فرهنگی آن فکر می‌کنیم؛ اما در مجموع، هنوز به جمع‌بندی برای تغییر کاربری آن نرسیده‌ایم. البته این پرسش نیز مطرح است که وقتی کاربری مدرسه مشخص نیست، چطور می‌خواهیم طرح مطالعاتی مجموعه را انجام کنیم؟

اما در آخرین روز از سال 1387، رییس بنیاد ملی نخبگان - واعظ ‌زاده - هم درباره‌ی طرح تبدیل این مدرسه به خانه‌ی نخبگان نظر داد. او گفت: در یک سال گذشته، اساسنامه‌ی خانه‌ی نخبگان به تصویب هیأت امنای بنیاد ملی نخبگان رسیده، مقدمات راه‌اندازی این مرکز در دست تهیه است. امیدواریم با همکاری بیشتر وزارت آموزش و پرورش، این کار در ساختمان دارالفنون که به‌دستور رییس‌جمهور باید در اختیار بنیاد قرار گیرد، انجام شود.

در فروردین‌ماه سال بعد، مدیر وقت حوزه‌ی ریاست پژوهشگاه وزارت آموزش و پرورش علاءالدین‌ کیا اعلام کرد: مدرسه‌ی تاریخی دارالفنون به موزه‌ی تعلیم و تربیت تبدیل می‌شود.

در کنار این اظهار نظرها، بقایی از فروردین‌ماه 1388 پیگیری‌های خود را برای رسیدن به نتیجه درباره‌ی وضعیت بنای تاریخی که در آن زمان 160 سال از عمرش می‌گذشت، آغاز کرد تا در این زمینه، بین مدیریت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و وزارت آموزش و پرورش تصمیم‌های جدیدی گرفته.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران - محمد بیرقی - نیز در آن زمان، به تصمیم‌گیری‌هایی که برای دارالفنون شده بود، اشاره و اظهار کرد: آنجا براساس قانون، به آموزش و پرورش متعلق است. اکنون یکی از معاونت‌های وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری پیگیر این موضوع است. همچنین با برگزاری جلسه‌هایی با حضور معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری - فریبرز دولت‌آبادی - در مرحله‌ی تصمیم‌گیری و بررسی موضوع هستند.

بیرقی در آن زمان هم از بلاتکلیفی کاربری دارالفنون گفت که به‌تازگی وزارت آموزش و پرورش اعلام کرده قصد دارد، دارالفنون را به موزه تبدیل کند و وزارت علوم نیز با دستور رییس‌جمهور، پیگیر ایجاد بنیاد نخبگان در این مدرسه‌ی تاریخی است. پس هنوز به‌صورت مشخص، معلوم نیست که دارالفنون زیر نظر کدام وزارتخانه می‌رود، چون هر دو، یکسری طرح‌هایی را برای این مکان دارند.

به گزارش ایسنا، پیگیری‌هایی که اغلب توسط مقامات سازمان میراث فرهنگی درباره‌ی دارالفنون انجام می‌شود، معمولا به‌دلیل کمبود اعتبار، در برهه‌ای خاص متوقف شده‌اند و حالا 166 سال از عمر دارالفنون و بیش از 10 سال از عمر برنامه‌ریزی‌ها برای سامان‌دهی به این بنا می‌گذرد. در حالی که پرونده‌ی این بنای تاریخی، مملو از طرح‌های بلاتکلیفی است که هر کدام به دلایلی رد یا فراموش شده‌اند.

حال باید منتظر ماند و دید که آیا رییس پس از محمدعلی نجفی نیز این وعده‌ی همچنان عملی‌نشده را در نخستین حضورش در مدرسه‌ی دارالفنون اظهار خواهد کرد؟

دارالفنون - عکس از سمیه ایمانیان

انتهای پیام