سید حسین موسویان، دیپلمات پیشین کشورمان سناریوهایی که اوباما در سفر به ریاض با سعودی ها درباره ایران صحبت خواهد کرد را پیش‌بینی کرد.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) موسویان در یادداشتی در المانیتور نوشت: بی‌اعتمادی بین ایران و آمریکا از یک طرف و شورای همکاری خلیج فارس از طرف دیگر متقابل، عمیق و تاریخی است، اما به هر صورت و با توجه به بحران‌های متعدد منطقه، تامین صلح و ثبات بدون همکاری بازیگران کلیدی مثل ایران و شورای همکاری خلیج فارس غیرممکن خواهد بود.

باراک اوباما، رییس جمهور آمریکا قرار است در اجلاس 21 آوریل سران شورای همکاری خلیج فارس در ریاض شرکت کند. بعد از برجام، آمریکا سعی داشته که به متحدین عرب خود اطمینان دهد که برجام منجر به آشتی ایران و آمریکا نخواهد شد. اوباما تصریح کرد که او هیچ گاه درصدد نبوده که متحدین سنتی آمریکا را به خاطر ایران به دریا بریزد.

مقابله با تروریسم امروزه در صدر دستور کار جامعه جهانی است. آمریکا و کشورهای عضو شورای همکاری‌های خلیج فارس ایران را متهم به حمایت از تروریست می کنند. واقعیت این است که ایران با گروه های تروریستی مثل داعش و القاعده مبارزه می‌کند که توسط شورای امنیت سازمان ملل به عنوان تهدید بی‌سابقه علیه صلح و امنیت جهانی شناخته شده‌اند. آمریکا و ناتو هم به خوبی می‌دانند که منبع تامین مالی و ایدئولوژی و تسلیحاتی این گروه‌ها کجاست. اوباما در مصاحبه با آتلانتیک تصریح کرد که ایدئولوژی وهابیت مطلوب حاکمان سعودی است و عربستان حوزه‌های علمیه افراط گرایان وهابی را در سطح وسیعی در سطح جهان تامین مالی کرده است. هیلاری کلینتون در سپتامبر گذشته در جلسه موسسه بروکینگز گفت : "اکثر افراط گرایی در جهان امروز نتیجه سیاست‌ها و حمایت‌های مالی دولت و اتباع عربستان است و ما احمق خواهیم بود اگر این واقعیت را درک نکنیم." بایدن معاون رئیس‌جمهور آمریکا هم تصریح کرد که افراط گرایان توسط متحدین آمریکا در منطقه به قصد سرنگونی بشار اسد مورد حمایت قرا گرفته‌اند. با این وجود حمایت آمریکا از چنین متحدینی موجب تحیر است. به همین دلیل آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم ایران می‌گوید که : "برخی از قدرت‌های بزرگ به ویژه آمریکا در مبارزه با تروریست نه صاق هستند و نه جدی".

بی‌اعتمادی بین ایران از یک طرف و آمریکا و شورای همکاری خلیج فارس از طرف دیگر متقابل، عمیق و تاریخی است. اما به هر صورت و با توجه به بحران‌های متعدد منطقه، تامین صلح و ثبات بدون همکاری بازیگران کلیدی مثل ایران و شورای همکاری خلیج فارس غیرممکن خواهد بود.

یک راهکار مطرح شده توسط شورای همکاری خلیج فارس، پیمان مشارکت و همکاری این شورا با ناتو است. چنین سناریویی برای منزوی کردن ایران یک تجربه شکست خورده است. شورای همکاری‌های خلیج فارس اساسا بعد از انفلاب برای مقابله با نفوذ ایران تشکیل شد و تمام راه‌های فشار و مقابله با ایران را انجام داد. این شورا و کشورهای غربی عضو ناتو از تجاوز صدام و به کارگیری سلاح‌های شیمیایی علیه ایرا ن حمایت کردند و بدترین تحریم‌های تاریخ را هم علیه ایران اعمال کردند با این وجود بعد از چند دهه، ایران امروز در قامت قدرتمندترین و باثبات‌ترین کشور منطقه ظهور کرده و کشورهای عرب دچار انواع آشفتگی‌ها و بی‌ثباتی‌ها هستند.

راه‌حل دیگری که اوباما رییس‌جمهور آمریکا در مصاحبه اخیر خود با آتلانتیک پیشنهاد کرده این که ایران و عربستان منطقه را شریک شوند. ریاض این پیشنهاد را رد کرده در حالی‌ که یکی از مسئولین ایرانی به من گفت که این پیشنهاد امتیاز بزرگ واشنگتن به ریاض است. ترکی الفیصل رییس سابق سازمان امنیتی عربستان و عضو خاندان سلطنتی آل سعود در مقاله ای اوباما را شدیدا به خاطر این پیشنهاد مورد سرزنش قرار داد و فاش ساخت که پادشاه سعودی در دیدار با اوباما به دنبال حمایت آمریکا از رهبری عربستان بر جهان اسلام بوده است.

روشن است که عربستان به دنبال همکاری با ایران نیست و برای گمراه کردن جامعه جهانی ایران را متهم به " هژمونی منطقه‌ای" می‌کند در حالی‌که خودش به دنبال " هژمونی بر جهان اسلام" است، رویایی که جاه‌طلبانه، عامل بی‌ثباتی و تحقق آن هم غیرممکن خواهد بود.

سناریو واقع‌بینانه این است که دیدگاه "هژمونی" یا " بالانس قدرت" فراموش و برای تشکیل یک "سیستم همکاری مشترک منطقه‌ای" فی مابین ایران و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و عراق تلاش شود. چنین سیستمی می‌تواند بر اساس مدل سازمان مشارکت و همکاری اروپا که کشورهای اروپایی بعد از جنگ جهانی دوم تجربه کردند، شکل گیرد. مکانیزم لازم از قبل وجود دارد. بند هشت قطعنامه 598 مصوب 1987 شورای امنیت سازمان ملل، به دبیر کل این سازمان ماموریت داده که برای چنین هدفی با کشورهای منطقه گفت‌وگو کند.

شورای امنیت سازمان ملل با تصویب یک قطعنامه جدید، می‌تواند این ماموریت دبیرکل را بر اساس مدل برجام احیا کند. وزیران خارجه کشورهای 1+5 طی نشست مشترک با وزرای خارجه هشت کشور خلیج فارس شامل ایران و عراق و شورای همکاری‌های خلیج فارس، مذاکرات جهت شکل دادن "ساختار امنیتی خلیج فارس" را آغاز کنند. در چنین سیستمی دو قدرت منطقه یعنی ایران و عربستان به جای تقابل وارد همکاری خواهند شد تا چالش‌های پساسایکس‌پیکو و دوران جنگ سرد را مدیریت کنند. چنین مهمی نیازمند انعطاف‌های لازم توسط آمریکا در روابط با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و ایران نیز خواهد بود.

یک سیستم همکاری و امنیت که مسئولیت امنیت، تضمین دسترسی به انرژی و حمل و نقل آزاد در خلیج فارس را به عهده گیرد، امری است حیاتی و به نفع صلح و امنیت جهانی.

انتهای پیام