به گزارش ایسنا، مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق در مصاحبه با روزنامه الشرق الاوسط درباره احتمال به تأخیر افتادن همهپرسی استقلال اقلیم کردستان گفت: همه پرسی تصمیمی سرنوشت ساز و تصمیم مردم و بیشتر گروههای سیاسی اقلیم کردستان است و باید در موعد خود یعنی ۲۵ سپتامبر برگزار شود مگر اینکه جایگزین بهتری وجود داشته باشد.
دادن ضمانت کتبی امکان تعویق همهپرسی را ممکن میسازد
وی در جواب این سؤال که منظورش از جایگزین بهتر چیست، گفت: این صرفا یک نظر است و من کسی نیستم که تصمیم میگیرم شورای بالاتری برای همهپرسی وجود دارد که رهبری سیاسی در کردستان است و تنها تصمیم یک نفر مد نظر نیست. اما همانطور که از بسیاری میشنویم که زمان مناسب نیست و به تأخیر انداختنش برای شش ماه یا یک سال بهتر است اینجا باید این سؤال را مطرح کنیم که آیا آمادگی برای امضای سندی کتبی وجود دارد که براساس آن مثلا همه پرسی در ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۸ برگزار و نتایج آن به رسمیت شناخته شود و این نتایج به نفع اقلیم کردستان باشد؟ شاید بشود چنین جایگزینی را اگر مطرح شود بررسی کرد. ما این جایگزین را ابتدا از دولت و پارلمان عراق و بعد با ضمانت آمریکا، ائتلاف ضد داعش، اتحادیه اروپا و سازمان ملل میخواهیم. در زمانی که شرایط برای فراهم شدن این جایگزین مهیا نباشد به معنای این است که همه پرسی در موعد مقرر برگزار خواهد شد.
وی گفت: من نظر مردم را میپذیرم و دیگر مسئولیتی نخواهم داشت. من به وظیفهام در قبال مردم عمل کردم و اگر مردم با استقلال مخالفت کردند من به اراده مردم خود احترام میگذارم و دنبال زندگی خودم میروم. اگر مردم گفتند نه من نیز دیگر فرصتی جهت ادامه کارم نخواهم داشت.
وی در جواب این سؤال که آیا فکر میکند نتایج ضعیف باشد و اینکه مردم چگونه فکر میکنند، گفت: من در مردم شور و اشتیاق و آمادگی برای رأی دادن میبینم. شاید برخی از نتایج همهپرسی میترسند و طبعا این دموکراسی است و سؤال همهپرسی نیز همین است: آیا با استقلال کردستان موافقی یا خیر؟ و جواب بله یا خیر است. من پیش بینی میکنم که میزان رأی دادن بسیار بالا باشد اما تمامی احتمالا نیز وارد است.
دیدار با هیئت ایرانی و مقام ترکیه دوستانه بود
وی درباره دیدار اخیرش با یک هیئت ایرانی گفت: دیدار بسیار دوستانه بود و حسن دانایی فر، سفیر سابق ایران در بغداد ریاست این هیئت را برعهده داشت. این هیئت پیامی را از سوی تهران برای همکاری و هماهنگی میان دو طرف به ما منتقل کرد. هیئت ایران مخالفتش را با همه پرسی اعلام و تأکید کرد که زمان مناسب نیست و بهتر است مشکلات میان اربیل و بغداد با استفاده از تجارب قبلی حل شود. ما گفتیم که از این مرحله عبور کردهایم و دیدگاهمان را برایشان توضیح دادیم.
بارزانی درباره دیدارش با مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز گفت: این دیدار نیز دوستانه و شفاف بود و چاووش اوغلو گفت که زمان برای همه پرسی مناسب نیست و ترکیه نگران مشکلات داخلی و جنگ داخلی بین ما و دیگر گروههای عراقی است و جنگ علیه داعش به پایان نرسیده و شاید همه پرسی بر اوضاع امنیتی و ثبات منطقه تأثیر بگذارد. آنها گفتند که به ما ظلم شده و قانون اساسی به خوبی اجرا نشده است. اقلیم کردستان حق دارد خواهان حقوق خود شود. ما نیز دیدگاهمان را توضیح دادیم.
هر کس کردستان را محاصر کند خودش ضرر میکند
وی درباره احتمالا محاصره اقلیم کردساتن از سوی ایران، سوریه و ترکیه گفت: مطمئن باشید که اگر چنین اقدامی انجام دهند خودشان ضرر خواهند کرد.
او درباره قدرت اقتصادی اقلیم کردستان برای تحمل بسته شدن مرزها از سوی کشورهای دیگر گفت: ما فکر همه چیز را کردهایم. از جمله تهدید به بستن مرزها یا قطع روابط از سوی برخی کشورها. هر طرفی در اتخاذ تصمیماتش آزاد است اما من بار دیگر میگویم که اگر این طرفها با آزار و اذیت ما توافق کردند بهای سنگینی خواهند پرداخت.
مسعود بارزانی درباره دیدار اخیرش با جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا نیز گفت: این دومین باری است که با ماتیس دیدار کردم. بار اول در کنفرانس مونیخ در فوریه گذشته و این بار در اربیل با او دیدار کردم. ماتیس از فداکاریهای پیشمرگها تقدیر و تأکید کرد که اگر هماهنگی میان ارتش آمریکا، پیشمرگها و ارتش عراق نبود این پیروزیها در موصل رخ نمیداد. ماتیس درباره همه پرسی گفت که واشنگتن حقوق و آرمانهای مردم کردستان را درک میکند و با اصل همه پرسی مخالف نیست اما همه پرسی در این زمان تمرکز بر روی جنگ علیه داعش را از بین میبرد برای همین میخواهد بازنگری در این مسئله صورت گیرد.
بودن کردستان و عراق در چارچوب یک کشور دیگر ممکن نیست
او ادامه داد: ما دیدگاهمان را گفتیم و تأکید کردیم که تمامی تلاشهایی که با بغداد انجام داده بودیم شکست خورده است. چرا ما به وضعی ادامه دهیم که آزارمان داده است. این منطقی نیست. حقیقت این است که آنها روی باز نشان دادند اما تصور کردند که اهرم فشار است یا این مسئله جدی نیست. بسیاری این فکر را میکنند. من با رهبران عراقی دیدار کردم اما با نوری مالکی، نخست وزیر سابق عراق دیدار نکردم. موضوع جدی بود. من از سال ۲۰۰۸ به این موضوع پی بردم که ذهنیت تکروی و قبضه کردن قدرت و عدم قبول دیگران همچنان ذهنیت رایج در بغداد است و فرقی نمیکند حاکم چه کسی باشد. من برای نخستین بار سال ۲۰۱۲ نسبت به این مسئله هشدار دادم و گفتم که عراق به سمت پرتگاه پیش میرود اما کسی اهمیت نداد. برخی گفتند خصومت شخصی با کسی دارم. اما من با کسی خصومت ندارم. من سال ۲۰۱۶ این را به حیدر العبادی گفتم.
بارزانی گفت: من بعد از سال ۲۰۰۳ از اوضاع عراق بسیار ناامید شدهام. اوایل همگان میدانستند که ما برای سقوط نظام کارهای زیادی کرده و در عملیات نظامی شرکت کردیم و پشیمان نیستیم اما فکر میکردیم به فرصتی برای زندگی کردن در عراقی بهتر بر پایه دموکراسی و برابری دست خواهیم یافت. اگر مردم کردستان نبودند قانون اساسی عراق پایهریزی نمیشد. بعد از مدتی ما دیدیم که اوضاع اینگونه نیست. ما با تشکیل دولت مدنی دموکراتیک موافقت کردیم اما روز به روز دولت در بغداد به سمت دولتی دینی و طایفهای رفت. این واقعیتی برای کسی است که میخواهد ببیند.علیه ما حرکت کرده و بودجه ما را قطع کردند. اگر فرض کنیم کوتاهی از اقلیم کردستان بوده اما چگونه ممکن است که نخست وزیر بیاید و رزق کامل مردم و شیر کوکدکان را قطع کند. این عملیات انفال دیگری است.
وی افزود: بله نوری مالکی انفال دیگری را با روشی شنیع تر به راه انداخت ما هیچ صدایی نشدیدیم نه از رهبران دینی و نه احزاب سیاسی شیعی. هیچ کسی به این جنایت مالکی اعتراض نکرد. سهم پیشمرگها از سلاح و بودجه را قطع کردند ما حتی به سهم سلاحی که باید به موجب توافق میان ما و آمریکا و ارتش عراق به دستمان میرسید دست نیافتیم چراکه نوری مالکی آن را در انبارهای نزدیک به منطقه التاجی بین سامرا و بغداد ذخیره کرده بود و به دست داعش افتاد. با ما یک جنگ واقعی کردند حتی در جنگ با داعش به ما کمک نکردند اما ما به ارتش عراق کمک کردیم. ما خطوط دفاعی داعش را درهم شکستیم و به ارتش عراق گفتیم: بفرما. ما به توافق نامه پایبند بودیم. حتی در این عملیات نقضهایی صورت گرفت و این نقضها از سوی حشد شعبی بود. ما نمیخواهیم با ارتشی مواجه شویم که با آن به هماهنگی و همکاری پرداختهایم.
بارزانی ادامه داد: من مطمئنم که العبادی میخواهد این مشکلات را حل کند. العبادی با دیگران فرق دارد اما با موانع زیاد روبروست. روابط من با او خوب است و تماسمان ادامه دارد اما من به این نتیجه رسیدم که العبادی به دلایلی که خارج از اراده اوست نمیتواند وعدههایی را که به ما داده عملی کند. ما در واقع در سال ۲۰۰۳ یک کشور مستقل بودم و ما بودیم که به بغداد آمدیم و اکنون میگوییم که اشتباه کردیم. ما برای تأسیس یک عراق فدرالی دموکرات تلاش کردیم اما بغداد مخالفت کرد و ما به این نتیجه رسیدیم که در بغداد به ما اهمیت نمیدهند ما فکر کردیم که در مقابل سه گزینه قرار داریم: یا تسلیم شویم و از تمامی دستاوردها دست بکشیم یا به تجربه شکست خورده ۱۰۰ ساله ادامه بدهیم یا وارد جنگ شویم و این چیزی است که تمایلی به آن نداریم یا باید دنبال ساختار جدیدی باشیم. این ساختار جدید چیست؟ ما غیرمرکزی بودن را تجربه کردیم، حکومت خودگردان و فدرالی را تجربه کردیم اما مشکل در ذهنیت است نه فرهنگ. ذهنیت حاکم در نزد بیشتر مسئولان در بغداد این است که باید بغداد درباره هر کار کوچک و بزرگی تصمیم بگیرد. دیگران و شراکت را قبول ندارند. این را ادعا میکنند اما عمل نمیکنند. مردم کردستان به این نتیجه رسیدند که باید به ساختار جدیدی برسیم و آن این است که همسایه باشیم.
کردها تا پای جان برای کرکوک خواهند جنگید
وی درباره تصمیم حشد شعبی برای بازپس گیری کرکوک گفت: اولا ما آماده مذاکره با بغداد هستیم حتی بعد از همه پرسی درباره موضوع مرزها از جمله کرکوک اما کرکوک شهری کردستانی است و هویتش کرد است و ما آماده ایم آن را الگویی برای همزیستی قومی و دینی و مذهبی قرار دهیم. اما هر نیرویی که بخواهد کرکوک را با زور پس بگیرد مردم کردستان تا پای جان با آن مقابله خواهند کرد. کرکوک متعلق به کردها، اعراب، ترکمان و مسیحیهاست و باید بین خودشان به توافق برسند. ما خواهان حکومتی مرکزی نیستیم بلکه نظامی شبیه به نظام فدرالی در داخل کردستان را میخواهیم طوری که هر استانی دولت محلی و پارلمان محلی داشته باشد و پایتخت در اربیل باشد.
مواضع اسرائیل و اعراب نسبت به آمریکا و اروپا بهتر است
مسعود بارزانی در جواب این سؤال که آیا تنها اسرائیل است که به صراحت اعلام کرده با همهپرسی موافق است، افزود: بله این درست است و من از مواضع کشورهای عربی نیز سپاسگزارم. مواضع کشورهای عربی بسیار بهتر از مواضع کشورهای اروپایی و آمریکاست. همگی به حق مردم کردستان اعتقاد دارند و پیام بسیار معقولی از سوی دبیرکل اتحادیه عرب به من رسیده است. مواضع کشورهای عربی مواضع متعادلی است.
وی درباره اوضاع اقتصادی اقلیم کردستان عراق نیز گفت: صحبت کردن در این باره آسان نیست، اما امیدی به عبور از این بحران و اصلاح آن وجود دارد.
بارزانی در جواب این سؤال که با اعلام نتایج همهپرسی در شب ۲۵ سپتامبر یا صبح ۲۶ سپتامبر چه کاری خواهد کرد، گفت: برای نخستین بار مردم کردستان نظر خود را درباره آزادی خواهند داد و سرنوشتشان را مشخص خواهند کرد. این پیامی برای جهان، بغداد و منطقه است. این تصمیم ماست. اگر مذاکراتی وجود داشت برای تفاهم مذاکره میکنیم ما خواهان چالش نیستیم اما کوتاه نخواهیم آمد. من حاضرم جانم را در راه استقلال کردستان فدا کنم و به سرنوشت و زندگیام فکر نمیکنم.
داعش قصد ترور من را داشت
رئیس اقلیم کردستان عراق درباره اینکه آیا داعش برای ترور وی تلاش کرده یا خیر گفت: داعش برای ترور من و تمامی مردم کردستان تلاش کرد. حقیقت این است که آنها نمیتوانستند آسیبی به من بزنند تلاش زیاد کردند اما نتوانستند. اما تلاشهای زیادی از طریق بمباران و خودروهای بمبگذاری شده انجام دادند.
وی ادامه داد که در جنگ علیه داعش ۱۷۷۹ تن از پیشمرگها کشته و ۱۰ هزار و ۱۵۸ تن نیز زخمی شدند و پیشمرگهایی برخی از داعشیها را اسیر کردند.
بارزانی درباره نقش ارتش عراق در ممانعت از حمله داعش به اقلیم کردستان گفت: ما اکنون ممکن است بتوانیم درباره ارتش عراق صحبت کنیم اما قبل از این، این ارتش ارتش نوری مالکی بود و ارتشی که از هم فروپاشیده و مناطق را تحویل داعش داد. پیشمرگها کسانیاند که با داعش جنگیدند و در درجه نخست با کمک نیروهای ائتلاف آمریکا به جنگ داعش رفتند. پیشمرگها بودند که منطقه را نجات دادند و اسطوره داعش را در هم شکستند.
وی گفت: مشارکت کرکوک و تمامی مناطق مورد مناقشه در همهپرسی به شوراهای محلی بستگی دارد. اگر خواستند پس شامل همه پرسی خواهند بود اگر نخواستند شامل همهپرسی نخواهند شد.
سنیهای عراق باید تغییر رویه میدادند
بارزانی تأکید کرد: طیف سنی از آغاز مرتکب اشتباهاتی شد و اکنون در وضعیت بدی قرار دارد. ما آماده کمک به آنها هستیم اما باید اول به خودشان کمک کنند. اعراب سنی در اقلیم کردستان وضعیتشان مثل کردهاست و ما متعهد شدهایم که بینشان تفاوتی قائل نشویم اما اعراب خارج اقلیم ما آماده کمک به آنها هستیم فقط باید بگویند چه نوع کمکی میخواهند. بعد از سقوط نظام صدام شاهد تنشی در وضعیت سنیها بودیم. من به آنها گفتم که باید ذهنیتشان را تغییر دهند. من به آنها گفتم که شما نخواستید شریک باشید اما بیایید عراق را بر پایه شراکت بسازیم. حقیقت این است که سنیها خسارت بزرگی دیدند و فرصت را از دست دادند.
بارزانی گفت: نفوذ ایران در عراق بسیار زیاد است اما نمیتوانم بگویم که به طور کامل عراق را اداره میکند یا عراق بخشی از ایران شده است. نفوذ آمریکا در بغداد بسیار کمتر از نفوذ ایران است.
بشار اسد میماند
وی درباره اوضاع سوریه گفت: من میدانیم در این کشور آشوب است. اما اکنون شاهد مسائل جدیدی در سوریه هستیم. بشار اسد، رئیسجمهور سوریه باقی خواهد ماند و نظام سقوط نکرده است. به نظر میرسد توافقی میان روسیه و آمریکا وجود دارد که بخشی از آن علنی است و بخش دیگر محرمانه. نفوذ ایران در سوریه و ترکیه در مرزها موجود است. در سوریه مخالفان با یکدیگر اختلاف دارند و درست است که یک نظام در سوریه وجود دارد اما گروههای دیگر میدان را میچرخانند و آنها روسیه و ایران هستند. اختلافاتی میان آمریکا و روسیه در برخی مناطق وجود دارد. توافقی میان ایران، ترکیه و روسیه و یک توافق نیز میان آمریکا و روسیه وجود دارد. حقیقت این است که در آنجا آشوب است.
وی درباره ابقای بشار اسد گفت: این تصمیم سوریهاست و مساله سوریه هیچ ارتباطی به ما ندارد. اگر مردم سوریه تصمیم گرفتند که اسد حکومت کند پس ما هم چیزی نمیگوییم.
روابط کردستان با روسیه خوب است
بارزانی درباره روابط با روسیه تاکید کرد: روابط ما خوب است و موضع روسیه نسبت به همه پرسی بسیار متوازن است. ارتباط رسمی و مستقیمی با نظام اسد نداریم. دو یا سه سال پیش دیداری با یک شخصیت عالیرتبه سوری داشتم. مردم کردستان در سوریه تقسیم شدهاند بخشی از آنها قبلا با نظام بودند و برخی هر روز در معرض ظلم قرار دارند.
وی گفت که هیچ گونه ارتباطی با صالح مسلم، رئیس اتحاد حزب دموکراتیک کردستان ندارد و به خاطر ظلمی که به بقیه گروههای کرد داشته روابط با او قطع شده است.
استقلال کردستان تاثیر مثبتی بر کردهای کشورهای دیگر دارد
رئیس اقلیم کردستان عراق درباره تأثیر استقلال اقلیم کردستان بر دیگر کردها گفت: تأثیر خواهد گذاشت اما به صورت عملی فکر میکنم برعکس و تأثیر مثبتی در آینده خواهد گذاشت. من از زمانی که سلاح به دست گرفتم آرزو داشتم که یک روز کردستان را مستقل ببینم. من اکنون خوشحالم چراکه بخش عظیمی از راه را رفتهایم.
بارزانی درباره اینکه وی در آستانه تحقق چیزی است که یاسر عرفات، رئیس فقید تشکیلات خودگردان فلسطین نتوانست محققش کند، افزود: من معتقدم که اوضاع ما با آنجا فرق دارد اولا از نظر جغرافیایی درست نیست اوضاع فلسطین را با اقلیم کردستان مقایسه کنیم. من مدیون یاسر عرفات هستم چراکه او در زمان نیاز به من کمک کرد. او زمانی که من در سال ۱۹۷۹ در اتریش مود سوء قصد قرار گرفتم مرا نجات داد.
انتهای پیام
نظرات