رحمان قهرمان‌پور در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به این پرسش که بعد از چهار سال فکر می‌کنید برجام یک توافق خوب در چارچوب سیاسی و دیپلماتیک بود؟ گفت: من از ابتدای داستان برجام در نوشته‌های خود که موجود است بر سه نکته تاکید داشتم. اول اینکه برجام یک توافق شکننده است چون استثنایی در روابط پر تنش ایران و آمریکا در ۴ دهه اخیر بوده است و مخالفان آن چه در ایران چه در آمریکا قدرتمندتر از موافقان هستند. دوم اینکه اجماع فراجناحی به وجود آمده بر سر برجام نباید در خدمت اهداف جناحی قرار گیرد. یعنی باید در همین سطح حاکمیت بماند و ادامه مسیر آن از مجرای تصمیم‌های حاکمیتی باشد، زیرا اجماعی که بر سر برجام در داخل حاکمیت به وجود آمد بی‌سابقه و در همان حال بر خلاف خواست برخی اصولگرایان بود. طرح برجام ۲ یک خطای استراتژیک بود و بر استراتژیست ها و نه طراحان عملیات روانی واضح بود که با واکنش منفی همراه خواهد بود.

وی ادامه داد: سوم اینکه برجام از نظر برخی قدرتمندان در داخل حاکمیت بیشتر دفع شر بود تا زمینه سازی برای برقراری روابط استراتژیک با غرب یا حل معضل آمریکا در سیاست خارجی ایران. برخی دوستان دیپلمات و تحلیل‌گر در همان زمان با این تحلیل موافق نبودند و معتقد بودند حاکمیت تصمیم گرفته است گشایشی استراتژیک در روابط با غرب یا حداقل اروپا صورت بگیرد. مبنای استدلال من اهمیت "هویت" در سیاست خارجی ایران بود و معتقد بوده و هستم که وزن هویت در سیاست خارجی ایران خیلی بیش‌تر از آن میزانی است که برخی‌ها ارزیابی می‌کنند. سیاست خارجی را فقط دیپلمات‌ها و آنهایی که در مسیر نیویورک و لندن و بن و پاریس در رفت و آمد هستند، تعیین نمی‌کنند، کسانی که سیطره مدرنیته بر جهان را امری بدیهی تلقی می‌کنند یا کسانی که در سیاست خارجی تعیین‌کننده هستند اما باور عمیق اعتقادی دارند که این دنیای مدرن مظهر ظلم و فساد و تباهی است. به تعبیری سیاست خارجی ایران در حد فاصل نیویورک و بغداد تعیین تکلیف می‌شود.

این کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: برجام یا هر اتفاق بزرگی در سیاست خارجی را باید با این فرض طراحی و تحلیل کرد که هیچ یک از این دو گروه هویتی تعیین‌کننده در سیاست خارجی ایران قابل حذف نیستند. یعنی به محض اینکه گروه اول تصور کند گروه دوم در صدد بهره‌برداری از اجماع نظر حاکمیتی برای تقویت جایگاه خود است واکنش نشان می‌دهد این اتفاق در برجام افتاد. فعلاً در مقام قضاوت نیستیم که حق با کدام گروه است ولی چنین واقعیتی وجود دارد.

قهرمان‌پور با بیان این که "شاید از این مقدمات این نتیجه ولو ناخوشایند حاصل شود که گاهی حفظ اجماع مهم‌تر از ماهیت تصمیمی است که گرفته می‌شود" اظهار کرد: در همین تحولات اخیر و پاسخ‌های دفاعی ایران واضح است که عده‌ای مخالف آن هستند و آن را تحریک کننده می‌دانند اما اجماع قوی بر سر آن باعث شد ایران ضربه اول را برای خروج از بن بست استراتژیک وارد کند و در صورت تداوم این اجماع‌نظر چه بسا وارد کردن ضربه دوم هم دور از انتظار نباشد. همه ما می‌دانیم در شرایط خطرناکی هستیم اما ممکن است سکوت و انفعال همواره چاره ساز نباشد.

وی گفت: تقدس زدایی از برجام از سوی برخی حامیان سر سخت آن و در وهله اول تیم مذاکره‌کننده پیام محکم و قاطعی به طرف‌های حاضر در برجام بود و آنها را از برخی تحلیل‌های غیر واقع‌بینانه بیرون آورد.

انتهای پیام