دکتر یونس پناهی، امروز ۱۸ آذرماه در گردهمایی سالیانه معاونان تحقیقات و فناوری دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور که در برج سپید دانشگاه علوم پزشکی مشهد برگزار شد، اظهار کرد: در برنامه کوهورت و مطالعات کوهورت، دفتری وجود دارد و اعتقادمان بر این است با جمع‌آوری دیتاها برنامه‌ریزی خوبی را برای بیماری‌هایی که شیوع قابل‌توجهی دارند داشته باشیم و نهایتا در برنامه ثبت و ریجستری بیماری‌ها، گام‌های خوبی را برداریم و در معاونت تحقیقات و فناوری یکی از اصرارهای ما، اصول و قواعد اخلاقی است و امیدواریم آن کمبودهای این کمیته را با کمک وزیر بهداشت سروسامان دهیم و بتوانیم در تحقیقات بالینی خصوصا بر انسان از مقوله کمیته ملی اخلاق بیشترین کاربرد را داشته باشیم.
وی در خصوص کادرسازی افزود: در زمینه کادرسازی و دستیار پژوهشی و پزشک پژوهشگر، حتما باید علاقه‌مندان را در این قسمت هدایت و کمک کنیم. جوان‌گرایی یکی از اهداف ما در کادرسازی است و باید این جوانان را هدایت کنیم، هدایت به معنای تحقیقات در راستای توسعه سلامت.
رییس موسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران عنوان کرد: یکی از شاخص‌های امروز ما برای تولید دانش، دانشی است که بتواند قدرت و نماد علمی داشته باشد، این کار منابع اولیه لازم و برنامه ریزی و نحوه تعامل را می‌طلبد. حدود ۶۹ دانشکده علوم‌پزشکی، نزدیک به ۷۷۸ مرکز تحقیقات و ۱۵ پژوهشکده سلامت، ۲۴ شبکه تحقیقاتی، ۹۳ مرکز رشد و ۱۲ پارک فناوری سلامت و ۱۴۰۰ شرکت دانش‌بنیان داریم که ماموریت همه در خصوص حل مشکل در حوزه سلامت است.
پناهی ادامه داد: در برنامه معاونت تحقیقات، توسعه و ارتقاء پژوهش‌های بنیادین را مرتبط با سلامت داریم و توقع می‌رود بتوانیم تربیت و پرورش نیروی انسانی خلاق، توانمند و مومن در بخش پژوهش را داشته باشیم. تجاری‌سازی نتایج حاصل از پژوهش‌ها و بکارگیری دستاوردهای فناوری با حفظ و رعایت مالکیت فکری یکی از اهداف ماست. تولید، تعمیم و انتشار داشتن آورده‌های علمی حوزه سلامت در تراز جهانی جزو برنامه ماست و خواسته دولتمردان و مقام عظمی ولایت است که بتوانیم در تراز جهانی آورده داشته باشیم.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با اشاره به اینکه «تولید در سطح بومی استانی در تجاری‌سازی متناسب با نیاز کشور جزو دیگر اهداف است»، ادامه داد: ما مراکز تحقیقاتی قابل توجهی داریم که این تعداد از برنامه ماموریتی وزارت بهداشت جلوتر رفته که برای سروسامان دادن این مراکز برنامه‌های مفصلی داریم. در خصوص کاربردی کردن تحقیقات، بر توسعه واحدهای بالینی تاکید داریم و حدود ۸۲ واحد تحقیقاتی بالینی در بیمارستان داریم و از فعالیت اساتید در حوزه سلامت استفاده می‌کنیم. توقع بر این است که این مراکز تحقیقاتی را از حالت جزیره‌ای به سمت شبکه‌های تحقیقاتی ببریم ک حدود ۲۳ شبکه در حال حاضر وجود دارد.
حدود ۲۴۲۲ محصول دانش‌بنیان داریم که می‌تواند در راستای اقتصاد مقاوتی به ما کمک کند
پناهی خاطرنشان کرد: ۱۴۹۲عضو هیأت علمی داریم و ظرفیت‌سازی کرده‌ایم. بودجه سال ۱۴۰۰ معاونت تحقیقات و فناوری حدود ۱۷۵ میلیارد تومان است که با پستی بلندی‌هایی همراه است. حمایت از توسعه شرکت دانش‌بنیان در حوزه سلامت گردش مالی حدود ۴ هزار میلیارد تومانی است که می‌تواند در راستای تولید محصولات دانش‌بنیان به ما کمک کند. حدود ۲۴۲۲ محصول دانش‌بنیان داریم که می‌تواند در راستای اقتصاد مقاوتی به ما کمک کند.
وی ادامه داد: نزدیک به ۱۰مرکز آمایش کشوری راه‌اندازی کرده‌ایم و دفاتر مالکیت فکری را داریم که قصد بر این است تا این عدد را بالا ببریم. تلاشمان بر این است تا اعتباری بالغ بر ۱۰۰ میلیارد تومان را بر پژوهش‌های نوآوری تخصیص دهیم تا از نظر مزیت و جایگاه علمی ایران مقاله نماد قدرت و راهی برای رسیدن به محصول باشد. نمی‌خواهیم هدف واهی و نهایی ما شود اما تمایل داریم این قدرت را به سمت محصول‌محور شدن ببریم.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با بیان اینکه «وضعیت ایران از نظر انتشار مقالات در بانک جهانی رتبه ۱۵ است»، عنوان کرد: ما در منطقه اولیم و ارجاعات زیادی داریم و امیدواریم با حفظ فناورنه و دانش‌بنیان این راه را ادامه دهیم. یک هسته پژوهشی را در دانشگاه‌ها با رویکرد کادرسازی تحت عنوان طرح احمدی روشن داریم که در ارتقاء پژوهش‌های مراکز تحقیقاتی بتوانیم هسته‌های پژوهشی و تحقیقاتی را شکل دهیم.
وی افزود: مسائل مالی و زیرساخت‌ها حتما باید تقویت شود و بتوانیم هم‌گرایی دانشمندان دانشجویان را برای تولید محصولات دانش‌بنیان و بهبود روش‌های کسب‌وکار را داشته باشیم و بتوانیم نخبگان بیشتری را در کشور داشته باشیم. کشور نباید تبدیل به موتور تولید نخبگان و ارسال آن‌ها به دنیا باشد. باید بتوانیم همانطور که نخبگان را در تراز جهانی آموزش می‌دهیم، توانایی ظرفیت‌سازی، نگهداری و استفاده از آن‌ها در کشور را داشته باشیم.
پناهی تاکید کرد: «نماد» مرکز ملی تحقیقات علوم پزشکی کشور را با سابقه دیرینه داریم و تاکیدمان بر این است که نماد در راستای تولید فناورانه و محصول‌محور باشد. قصد داریم وقتی پژوهشگری از نماد حرف می‌زند، احساس آرامش کند و بتواند برای ارتقاء دانش خود از آن استفاده کند. این نماد یک نماد عالی‌رتبه علمی است و در این راستا پیشرفت‌های کمی و کیفی تحقیقات صورت گرفته است. نماد به وسیله هیأت امنا اداره می‌شود و رئیس آن وزیر بهداشت است و اعضاء آن از معاونان رییس جمهور هستند.
وی افزود: مدل حمایتی نماد یک مدل درخواست کمک در حوزه تحقیقات پژوهشگران است که به صورت فراخوان شکل می‌گیرد. حدود ۴۱۷ گرنت اصلی ۱۴۳ گرنت پژوهشگران جوان ۳۳ گرنت مقالات برتر و ... داریم یکسری از طرح‌ها به دانشگاه‌ها واگذار شده و تمایل آن است که در راستای حل مشکل جهت‌دارشان کنیم. توسعه فناوری سلامت و حرکت به سمت دانشگاه‌های نوین که نسل سوم مورد هدف ماست و راه‌اندازی نظام فناوری اطلاعات در دانشگاه علوم پزشکی در حال شکل‌گیری است.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت با اشاره به اینکه «تمایل ما بر این است تا بتوانیم از طرح‌های فکری فناوران حمایت کنیم»، اظهار کرد: از پارک‌های فناوری سلامت حمایت خواهیم کرد و از نظر تعداد و کیفیت آن‌ها را ارتقا خواهیم داد. باید توسعه صادرات در این زمینه داشته باشیم اما محدودیت‌هایی وجود دارد. یکی از محدودیت‌ها و دغدغه‌های جدی ما این است که باید با سازمان غذاودارو ارتباط ویژه‌ای داشته باشیم.
پناهی عنوان کرد: شوای عالی فناوری را در وزارت بهداشت احیا خواهیم کرد و تمایل داریم با معاون آموزش وزرات بهداشت تدوین دوره‌های فناورانه را داشته باشیم. در پیشگیری، تشخیص و درمان کارهایی انجام شده که تمایل به تقویت آن داریم. اولویت‌های تحقیقاتی جزو اهداف جدی ماست و تمایل بر این است که تولید مواداولیه در کشور را داشته باشیم و زیرساخت‌های لازم را با مدارک، شرایط و مستندات لازم برای صادرات از ابتدا در اختیار مراکز تولیدی داشته باشیم تا آخر به این نتیجه نرسند که برای صادرات چه معضلاتی دارند.
وی تصریح کرد: در مراکز رشد اقماری فناوری سلامت اصلاح اساسنامه مراکز، تدوین ضوابط و کارفرماها را ابلاغ خواهیم کرد، تشکیل کمیته مراکز رشد فناوری در راستای تقویت از ساختار تامین اعتبارات از دیگر کارها است، نباید معاونت تحقیقاتی دانشگاه‌ها را به صورت ATM ببینیم. ما می‌توانیم از طریق تکیمل ظرفیت‌های دیجیتال و مسیرهای حوزه سلامت کمک بگیریم، در تقویت و توسعه فعالیت پارک‌های فناوری سلامت با معاونت تحقیقات و فناوری وزارت علوم صحبتی داشتیم تا پارک‌ها تقویت شوند. دنبال این هستیم که این ۱۰کلان منطقه کشور را که در حوزه پارک‌های فناوری سلامت کار می‌کنند مجوز فعالیت‌های تکمیلی را بدهیم.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت گفت: شورای رؤسای پارک‌های سلامت کشور را به دنبال داریم که زیرساخت‌های اولیه تامین شود. در خصوص دوره دکترای تخصصی و پژوهش‌محور که شکل گرفته بود، خیلی تمایل نداریم که کارمندان مراکز ستادی را PHD پژوهش‌محور دهیم و کارمند کنیم و باید مواظب باشیم PHD های پژوهش‌محور را در راستای تولید محصول به کار گیریم. نباید PHD های پژوهش‌محور را صرفا به دلیل افزایش تعداد و آمار داشته باشیم.
وی افزود: یکی از معضلات جدی این است که زنجیره تولید هیچ‌وقت شکل نمی‌گیرد و یک نخبه ایده را مطرح می‌کند، به مراکز دانش بنیان می‌آید و در گرفتن مجوز گیر می‌افتد و تقریبا این معضلی جدی است که انتظار داریم با حمایت وزیر قوانین شکل داده شوند. امیدوارم در سال‌های آتی و با اهداف توسعه فناورانه تا سال ۱۴۰۴ نسبت تولید محصول به خدمت افزایش داده شود و رابطه تولید مقاله با حفظ تولید مقاله، به محصول افزایش پیدا کند، نسبت اختراعات به مقالات افزایش پیدا کند و متناسب با اختراعات باشد و تجاری شوند و به دست مردم برسد، فروش و انتقال فناوری را از محصولات دانش که در دانشگاه‌ها تولید می‌شود را ارتقا دهیم و پیش‌خرید کنیم.
پناهی با اشاره به اینکه «یکی از دغدغه‌های پژوهشگران این است که محصولاتی که تولید می‌کنند را خود دانشگاه‌ها هم از آن‌ها نمی‌خرد»، گفت: رویکردها باید به سمت خرید محصولات دانش‌بنیان داخلی رود که حمایت ویژه‌ای را می‌طلبد و تمرکزمان را باید بر گیاهان دارویی و غذای سالم در حوزه سلامت افزایش دهیم و الزامات و مدیریت متمرکز و زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری را شکل دهیم. اصرار ما این نیست که استانداردها کم شود و خلاصه شوند، حتما باید استانداردهای تولید ارتقا پیدا کند، اما آن زمان ارجاع‌ها و موانعی که وجود دارد، ممکن است وجود داشته باشد.
معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت خاطر نشان کرد: سامانه‌های نوپا را به‌روز رسانی خواهیم کرد تا همه بتوانند رفتار افراد را ردیابی کنند. در کمیسیون نشریات اصرار بر این است که مجلات داخلی در سطح مجلات منطقه و حتی جهانی شود. خیلی وقت‌ها کار بنیادی انجام می‌دهیم و در مجلات معتبر چاپ می‌کنیم خود نویسنده هم به آن دسترسی ندارد و اصرار ما این است تا مجلات عمومی خودمان ارتقا دهیم.
پناهی با بیان اینکه «رفتار پژوهشگران ما در حوزه سلامت باید در شان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران باشد»، عنوان کرد: در شان نیست بدون اخذ مجوز تحقیقاتی داشته باشیم و نکته دیگر این است که برخی از شرکت‌ها و سازمان‌ها به دولتمردان قول‌هایی را برای تولید دارو می‌دهند و کشور سرمایه گذاری می‌کند و از نظر زمانی پاسخگوی این‌ها نیستند و باید برای اینگونه موارد نیز اقداماتی انجام شود.
تاکیدات مقام معظم رهبری نصب‌العین پژوهش در دانشگاه‌ها باشد
محمد علی کیانی، سرپرست دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز در این گردهمایی، اظهار کرد: یکی از بهترین مطالبی که می‌تواند نصب العین ما در توسعه علم و دانش پزشکی باشد، فرمایشات مقام معظم رهبری است. هفت نکته در فرمایشات معظم له نسبت به حوزه پژوهش به شکلی بسیار جامع و کاربردی مشاهده می‌شود.
وی افزود: ابتدا تاکیدشان در خصوص گسترش میل به تحقیق و پژوهش در همه نقاط دنیاست. در همین رابطه باید تقویت مراکز تحقیقاتی و پژوهش در دستور کار قرار گیرد و تولید علم و عبور از مرزهای دانش تبدیل به یک گفتمان عمومی شود. لازم است در این مسیر شرایط دانشگاه‌ها تغییر کند و فعالیت‌های آن شکلی همه‌جانبه به خود بگیرد و یک نگرش عمومی در دانشگاه‌ها نسبت به این موضوع ایجاد شود.
سرپرست دانشگاه علوم پزشکی مشهد تصریح کرد: رهبری تاکید می‌کند تراز صادرات و واردات ما نباید منفی باشد و همانطور که واردات داریم، باید صادرات هم داشته باشیم. این مساله همان نگاه به موضوع بین‌المللی‌سازی دانشگاه‌هاست که مساله مهمی نیز به شمار می‌رود.
وی تاکید کرد: نظام آموزشی باید پژوهش محور باشد. اینکه تنها دانشجویانی تربیت کنیم که تکیه به محفوظات دارند اشتباه است. دانشجو باید براساس پژوهش آموزش داده شود. البته لازم است پژوهش نیز متناسب با نیاز کشور انجام شود و بتواند مشکلی را از کشور حل کند. استفاده از اساتید بازنشسته در پژوهشگاه‌ها که حلقه وصلی بین پژوهشگران جوان و آن‌هایی که در این زمینه تجربه دارند، موضوع مهم دیگری است که باید در دستور کار قرار گیرد.
کیانی خاطرنشان کرد: به نظر من گسترش هم‌افزایی، استفاده درست از منابع و تولید علم با رویکرد رفع مشکلات جامعه در دانشگاه‌ها مهمترین راهکار انجام پژوهش درحوزه سلامت است.
انتهای پیام
نظرات