این مراسم که در آخرین سه‌شنبه شب سال برگزار می‌شود، نمادی از شادی، همدلی و انتقال انرژی مثبت است؛ اما متأسفانه، این جشن باستانی در سال‌های اخیر به دلیل ورود رفتارها و عناصر نامتعارف، از اصالت خود فاصله گرفته و نگرانی‌های اجتماعی و فرهنگی را به همراه داشته است.
گرچه در گذشته، چهارشنبه‌سوری بصورت ساده و خانوادگی برگزار می‌شد و مردم در جمع‌های کوچک و محلی، آتش کوچکی برپا می‌کردند، از روی آن می‌پریدند، سرودهای شاد می‌خواندند و آجیل توزیع می‌کردند و همچنین سنت‌هایی مانند قاشق‌زنی اجرا می‌شد اما امروزه، چهارشنبه‌سوری با تغییرات جدی همراه شده است.
امروزه به‌جای آتش‌های کوچک و مراسم ساده، استفاده از مواد آتش‌زا و محترقه‌های خطرناک رایج شده است. این تغییرات موجب بروز آسیب‌های جسمی، روانی و اجتماعی شده و اصالت و پیام اصلی این جشن باستانی را تحت‌الشعاع قرار داده است. خانواده‌ها که در گذشته نقش نظارتی و حمایتی بیشتری در برگزاری این مراسم داشتند، اکنون در بسیاری موارد این مسئولیت را به مدارس و همسالان واگذار کرده‌اند. این موضوع، نظارت مستقیم بر رفتار جوانان و نوجوانان را کاهش داده و زمینه بروز رفتارهای پرخطر را افزایش داده است.
چهارشنبه‌سوری؛ آئینی که نیازمند نگاهی ایمن‌تر است
رضا فرقانی، سرپرست اداره آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری کاشمر، با اشاره به تجربه سال گذشته که در آن تعدادی از شهروندان هنگام استفاده از نارنجک‌های دست‌ساز دچار حادثه شدند، به ایسنا گفت: امسال تمامی ایستگاه‌های آتش‌نشانی در حالت آماده‌باش خواهند بود.
وی افزود: خودروهای آتش‌نشانی در مناطق مختلف شهر مستقر شده‌اند تا در صورت وقوع هرگونه حادثه، به سرعت وارد عمل شوند.
فرقانی تأکید کرد: هدف، برگزاری یک چهارشنبه‌سوری ایمن و کم‌حادثه است تا شادی و شوق عید به غم و اندوه تبدیل نشود.
وی به خطرات قابل توجه چهارشنبه‌سوری، به ویژه برای کودکان، نوجوانان و سالمندان اشاره کرد و گفت: سوختگی صورت، از دست دادن زیبایی، کوری چشم، آسیب به شنوایی، قطع انگشت و خطرات سلامتی دیگر بخشی از عوارض مخرب رفتارهای نادرست در چهارشنبه‌سوری است.
سرپرست اداره آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری کاشمر همچنین، به کودکان اشاره کرد که اغلب مواد محترقه و انفجاری را بدون اطلاع والدین خریداری کرده و در خانه نگهداری می‌کنند، این مواد به دلیل حساسیت بالا ممکن است به سرعت مشتعل شوند و خسارات جبران‌ناپذیری ایجاد کنند.
وی خاطرنشان کرد: سوختگی‌های درجه یک (سطحی)، درجه دو (شدید) و درجه سه (شدیدترین نوع سوختگی) از شایع‌ترین حوادث این شب هستند.
فرقانی توضیح داد: سوختگی‌های دست و صورت از جمله آسیب‌های متداول است و در مواردی منجر به قطع عضو یا عفونت‌های ثانویه می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه والدین نقش حیاتی در نظارت بر رفتار فرزندان خود در این ایام دارند، اظهار کرد: گرچه چهارشنبه‌سوری برای بسیاری از نوجوانان، تجربه‌ای هیجانی و لذت‌بخش است اما والدین باید با مدیریت این هیجان‌ها، شرایطی امن برای فرزندانشان فراهم کنند.
فرقانی با ارائه راهکارهایی برای برگزاری ایمن‌تر چهارشنبه‌سوری گفت: باید از استفاده از مواد محترقه خطرناک خودداری شود و آتش تنها در فضاهای باز و ایمن روشن شود. همچنین، انداختن قوطی‌های دربسته یا ظروف تحت‌فشار به داخل آتش به شدت خطرناک است و باید از این اقدامات پرهیز کرد.
وی همچنین بر اهمیت تماس فوری با سامانه ۱۲۵ در صورت بروز هرگونه حادثه تأکید کرد و از شهروندان خواست که در این شرایط خونسردی خود را حفظ کرده و اطلاعات دقیق محل حادثه را ارائه دهند.
آمادگی کامل امدادگران برای چهارشنبه‌سوری ایمن
چهارشنبه‌سوری، آیینی که از نسل‌های گذشته به ما به ارث رسیده است، همچنان بعنوان یکی از سنت‌های پرشور ایرانی برگزار می‌شود. احمد رضاپور، کارشناس امداد و نجات با اشاره به قدمت این جشن اظهار کرد: نمی‌توان صرفاً با جلوگیری و مقابله، این رسم را متوقف کرد.
رضاپور معتقد است با انجام اقدامات فرهنگی می‌توان خانواده‌ها را به حضور در کنار فرزندان در این مراسم تشویق کرد. اگر خانواده‌ها مشارکت داشته باشند، حوادث و مشکلات کمتر خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه تمامی نیروهای امدادی در چهارشنبه‌سوری در آمادگی کامل به سر می‌برند، افزود: حفظ و تقویت سنت‌های خوب چهارشنبه‌سوری ضروری است، اما باید سنت‌های خطرناک و نامناسب این شب به فراموشی سپرده شوند.
رضاپور بر نقش آموزش و فرهنگ‌سازی تأکید کرد و گفت: با افزایش آگاهی و احترام به ارزش‌های فرهنگی، می‌توانیم این جشن را بصورت ایمن و شاد برگزار کنیم.
جوانان با کنار گذاشتن خطرات چهارشنبه‌سوری را ایمن برگزار کنند
چهارشنبه‌سوری یکی از آیین‌های کهن ایرانی است که همواره بعنوان بخشی از سنت نوروزی گرامی داشته شده است اما این مراسم در سال‌های اخیر با تغییراتی همراه شده که برخی از آنها خطراتی جدی به همراه دارد.
سرهنگ علی مشهدی، فرمانده انتظامی کاشمر با تأکید بر اهمیت تقویت جنبه‌های مثبت این آیین و حذف جنبه‌های خطرناک آن گفت: این تفکر که بدون آتش‌بازی در چهارشنبه آخر سال، سال نو آغاز نمی‌شود، اشتباه است و باید اصلاح شود.
وی با اشاره به پیشینه تاریخی این مراسم اظهار کرد: گرچه بین مراسم گذشته و آنچه اکنون شاهد هستیم، تفاوت زیادی وجود دارد به طوری که گذشته پر از شادی و همبستگی بود، اما امروزه این شب با ترس، دلهره و حوادث ناگوار همراه شده است.
سرهنگ مشهدی با تأکید بر مخالفت نیروی انتظامی با تفریح‌های خطرناک و ناسالم گفت: شادی‌هایی که منجر به آسیب می‌شوند، ارزش آن را ندارند که شهروندان مدت‌ها گرفتار مشکلات و خسارات ناشی از آن باشند.
وی در ادامه به خطرات مواد محترقه ترکیبی اشاره کرد و افزود: این مواد بقدری حساسند که حتی با جابه‌جایی یا ضربه کوچک ممکن است خودبه‌خود منفجر شوند.
وی افزود: با وجود اقدامات کنترلی نیروی انتظامی، متأسفانه هنوز این معضل برطرف نشده و نیازمند همکاری بیشتر مردم و مسئولین و نهادهای فرهنگی است.
فرمانده انتظامی کاشمر تأکید کرد: نیروی انتظامی همانند سال‌های گذشته، در برابر عواملی که نظم و امنیت را بر هم می‌زنند، برخورد قانونی خواهد داشت. ضمن اینکه مطابق هماهنگی با مراجع قضایی، وسایل نقلیه‌ای که اقدام به پخش یا پرتاب مواد محترقه کنند، توقیف شده و تا ۱۵ فروردین‌ماه در پارکینگ نگهداری خواهند شد.
سرهنگ مشهدی از خانواده‌ها و اولیای مدارس خواست تا با افزایش آگاهی و اطلاع‌رسانی، فرزندان خود را از خطرات استفاده از مواد محترقه مطلع کنند. کودکان و نوجوانان باید از عواقب رفتارهای پرخطر آگاه شوند تا از وقوع حوادث تلخ جلوگیری شود.
فرمانده انتظامی به جوانان و نوجوانان توصیه کرد تا از رفتارهای خطرناک مانند پرتاب فشفشه یا موشک بر روی شاخه درختان، پشت‌بام‌ها و بالکن‌ها و یا به سمت سایر شهروندان به جد پرهیز کنند.
سرهنگ مشهدی ابراز امیدواری کرد، با همکاری مردم و مسئولین، امسال چهارشنبه‌سوری بدون حادثه و با شادی و امنیت برگزار شود.
چهارشنبه‌سوری یکی از سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی ایران
چهارشنبه‌سوری بعنوان یکی از سرمایه‌های اجتماعی و فرهنگی ایران باید حفظ شود. این آیین‌ها و مراسمند که هویت و اصالت یک جامعه را تعریف می‌کنند و ما نباید اجازه دهیم که این سرمایه‌های ارزشمند از بین بروند.
عباس عابدی، جامعه‌شناس و کارشناس مسائل اجتماعی، در این رابطه به ایسنا گفت: با وجود تغییرات در شکل و ماهیت این مراسم، اهمیت حفظ آنها به‌عنوان بخشی از میراث فرهنگی همچنان باقی است.
عابدی همچنین به نقش ارگان‌های اجرایی و خدماتی در حفظ و ارتقای کیفیت برگزاری چهارشنبه‌سوری اشاره کرد و افزود: برای جلوگیری از آسیب‌ها و خطرات، شهرداری‌ها، آموزش و پرورش و نهادهای فرهنگی و اجتماعی می‌توانند مکان‌هایی امن و مناسب برای برگزاری این مراسم فراهم کنند.
وی تاکید کرد: این فضاها باید با رعایت ضوابط ایمنی و سلامت، شرایطی را فراهم کنند که خانواده‌ها بتوانند با آرامش و امنیت این آیین را برگزار کنند.
این جامعه‌شناس پیشنهاد داد که به‌جای نگاه سلبی و انکار این مراسم، باید برگزاری آن را بصورت بهتر و ایمن‌تر ترویج داد، ضمن اینکه مدارس و رسانه‌ها می‌توانند نقش مهمی در این زمینه ایفا کنند، همچنین اطلاع‌رسانی و آموزش، از طریق برنامه‌های آموزشی و فرهنگی، می‌تواند به کاهش رفتارهای پرخطر و ایجاد فضایی مثبت و سازنده کمک کند.
باید تلاش کرد که چهره خشن و ناخوشایند چهارشنبه‌سوری زدوده شود و این جشن به مسیر اصلی خود، یعنی یئینی برای شادی، همدلی و تقویت هویت فرهنگی بازگردد. همکاری نهادهای مختلف و آگاهی‌بخشی از طریق رسانه‌ها و آموزش می‌تواند به تحقق این هدف کمک کند.
چهارشنبه‌سوری فرصتی ارزشمند برای یادآوری اهمیت میراث فرهنگی ماست و باید تلاش کنیم تا این میراث با ارزش به بهترین شکل ممکن حفظ و تقویت شود.
انتهای پیام
نظرات