عبدالمجید عربی معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد در همین رابطه و در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، ضمن بیان این که یزد، شهری واقع در مرکز جغرافیایی ایران و یکی از کهن‌ترین و اصیل‌ترین شهرهای ایران است که میان دشتی گسترده در محاصره رشته‌کوه‌های شیرکوه و خرانق قرار دارد، گفت: این شهر با ارتفاع میانگین ۱۲۰۰ متر از سطح دریا، نه تنها اولین شهر خشتی جهان بلکه دومین شهر تاریخی ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به شمار می‌آید.
وی با بیان این که بافت تاریخی یزد با وسعتی بیش از ۷۴۳ هکتار در سال ۲۰۱۷ در چهل و یکمین اجلاس یونسکو در کراکوف لهستان به ثبت جهانی رسید، تصریح کرد: این بافت به‌دلیل انسجام، ساختار سنتی و تداوم حیات فرهنگی، به‌عنوان نماد زنده‌ای از تمدن بشری مورد توجه قرار گرفته است.
عربی گفت: ویژگی‌های منحصر به فرد این شهر تاریخی همچون معماری بومی با استفاده از خشت و گل، قنوات، بادگیرها، آب انبارها، بازارها، مساجد، کاروانسراها و کوچه‌های باریک و تو در تو، یزد را به موزه‌ای زنده از فرهنگ و تاریخ ایران تبدیل کرده است.
معاون صنایع دستی استان ضمن تاکید بر این که یزد از نظر فرهنگی نیز گنجینه‌ای غنی از سنت‌های مذهبی و زبانی است، خاطرنشان کرد: مردمان این شهر با گویشی مشتق از فارسی دری سخن می‌گویند که بسیاری از واژه‌های اصیل ایرانی را در خود حفظ کرده است.
وی با اشاره به این که یکی از برجسته‌ترین نمادهای فرهنگی و هنری یزد، صنعت زرگری یا ساخت زیورآلات سنتی آن است، اظهار کرد: تاریخ این هنر در یزد به بیش از ۱۱۰۰ سال پیش بازمی‌گردد.
وی با بیان این که زرگری در یزد نه تنها به‌عنوان هنری تزئینی بلکه به‌عنوان نوعی سرمایه‌گذاری خانوادگی و میراث فرهنگی هم شناخته می‌شود، گفت: ویژگی‌هایی چون عیار بالای طلای مصرفی، طراحی منحصربه‌فرد، ساخت دستی، اجرت پایین و استقبال مردم از طلاهای دست‌ساز، موجب محبوبیت بالای این هنر در بین اقشار مختلف شده است.
این مسئول با اشاره به این که در استان یزد خانواده‌های کم‌درآمد نیز تمایل بالایی به خرید و نگهداری طلا دارند، اظهار کرد: با وجود این که طلا خاصیت بازیافت‌پذیری دارد و نمونه‌های تاریخی زیادی بر جای نمانده است اما هنر زرگری در یزد به صورت موروثی در خانواده‌ها منتقل شده و همچنان زنده و پویاست.
وی با ذکر این نکته که در زیورآلات سنتی یزد، الهام‌گیری از طبیعت و فرهنگ بومی نقش اساسی دارد، گفت: طرح‌هایی برگرفته از گل‌ها، پرندگان، ماهی، انار، نقوش هندسی و تجریدی در اغلب محصولات دیده می‌شود و این آثار اغلب به شکل دستی و با استفاده از ابزار سنتی ساخته می‌شوند.
معاون صنایع دستی استان با اشاره به این که تکنیک‌هایی مانند اره‌کاری، سوهان‌کاری، قلم‌زنی، چکش‌کاری، ریخته‌گری، ملیله‌کاری، میناکاری و گوهرنشانی از جمله روش‌های رایج در تولید زیورآلات یزدی هستند، خاطرنشان کرد: مواد اولیه مورد استفاده نیز شامل طلا، لحیم، بوره، پودر شوینده، تیزاب سلطانی، اسید نیتریک و کلریدریک، موم، موکادمیه و سایر ترکیبات لازم برای فرآیند ساخت است.
عربی اظهار کرد: محصولات زرگری یزد به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که شامل تزئینات سر و مو (مانند تاج، شانه و حلقه‌های تزئینی)، تزئینات گوش (گوشواره‌های متنوع به شکل قطره‌ای، توپی و اناری)، تزئینات گردن (سینه‌ریز، طوق و زنجیر)، تزئینات دست و پا (النگو، بازوبند، انگشتر و خلخال) و تزئینات لباس هستند.
وی در این باره اضافه کرد: البته نام‌گذاری این زیورآلات معمولاً بر اساس شکل ظاهری یا الهامات فرهنگی انجام شده است.
این مسئول با اشاره به این که در سال‌های اخیر، صنعت زرگری یزد با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین از جمله طراحی دیجیتال و چاپ سه‌بعدی توانسته خود را با بازارهای جهانی هماهنگ سازد، گفت: طراحان و صنعتگران با همکاری مدارس طراحی، دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، به بهبود کیفیت، زیبایی و خلاقیت در محصولات کمک کرده‌اند.
عربی گفت: نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی، برندسازی محصولات، ایجاد پلتفرم‌های آنلاین، برگزاری دوره‌های آموزشی رسمی در مقاطع هنرستانی، دانشگاهی و آموزشگاه‌های آزاد، همگی در جهت ارتقاء جایگاه این صنعت بوده است.
این مسئول با اشاره به این که بیش از ۱۱۰۰ زن در حوزه طراحی و ساخت زیورآلات سنتی یزد فعالیت دارند، گفت: این حضور چشمگیر زنان علاوه بر تأثیر مثبت اقتصادی، موجب استقلال مالی و ارتقاء جایگاه اجتماعی آنان نیز شده است.
معاون صنایع دستی استان با تاکید بر این که صنعت طلا در یزد از مشاغل پایدار محسوب می‌شود و در کنار ایجاد اشتغال، موجب حفظ ارزش‌های فرهنگی و انتقال دانش بومی به نسل‌های آینده شده است، اضافه کرد: زرگران یزدی معمولاً در کارگاه‌های خانوادگی یا شخصی فعالیت می‌کنند و حقوق آنها بسته به تجربه، تخصص و نوع فعالیت بین ۸ تا ۱۱۰ میلیون تومان در ماه متغیر است.
وی با بیان این که در سطح ملی، ۴۰ اثر از هنرمندان یزد موفق به دریافت مهر اصالت ملی شده است، گفت: یکی از هنرمندان یزدی نیز موفق به دریافت مهر اصالت بین‌المللی و یکی دیگر از آنها هم به عنوان حامل میراث زنده بشری ثبت شده است.
عربی با بیان این که طرح «خوشه طلا» با هدف توسعه صنایع مکمل طلا و تمرکز بر توسعه منطقه‌ای نیز در یزد به مرحله اجرا درآمده است، خاطرنشان کرد: مجتمع تخصصی طلا و زیورآلات سنتی یزد در حال ساخت است و طرح‌های متعدد با هدف ترویج صادرات، برندسازی، و اتصال به بازارهای جهانی در دست اجرا هستند.
معاون صنایع دستی استان در پایان اظهار کرد: صنعت زیورآلات سنتی در یزد نه تنها نماینده‌ای شایسته از هنر اصیل ایرانی است بلکه با برخورداری از ویژگی‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و آموزشی منحصر به‌فرد، ظرفیت بالایی برای تبدیل شدن به یک شهر جهانی صنایع‌دستی در حوزه زرگری داشت و خوشبختانه در سال جاری نائل به این افتخار نیز شد.
به گزارش ایسنا، شهر یزد در سال ۱۳۹۹ به عنوان شهر ملی زیورآلات ثبت شد و پیگیری ثبت جهانی این هنر صنعت به نام شهر یزد توسط معاونت صنایع دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی، در جلسه اجلاس ازبکستان مطرح و مورد استقبال ارزیابان بین المللی قرار گرفت.
در همین راستا نیز گروهی از ارزیابان شورای جهانی صنایع دستی در اسفند ماه ۱۴۰۳ در یزد پرونده نامزدی این شهر به عنوان «شهر جهانی زیورآلات» را بررسی کردند و در اردیبهشت ماه امسال یزد را به عنوان شهر جهانی زیورآلات به ثبت رساندند.
انتهای پیام
نظرات