به گزارش خبرنگار ایسنا، مراسم نکوداشت بیژن محتشم پدر گریم ایران بعداظهر چهارشنبه(۲۱ خردادماه) در موزه سینما برگزار شد.

این مراسم که با اجرای اصغر همت همراه بود با تاخیر یک ساعته برگزار شد و این بازیگر در ابتدای این برنامه گفت: ما در هنر تئاتر و سینما بخشی را داریم که ما را به شخصیت فیلم بیش از پیش نزدیک‌ می‌کند و آن هم اتاق گریم است، بدون هیچ شک و شبه‌ای در این عرصه نفر اول گریم ایران؛ بیژن محتشم است.

در ادامه عبدالله اسکندری -چهره‌پرداز سینمایی- با اشاره به نقش محوری محتشم در پیشرفت هنر گریم در ایران، ادامه داد: من یکی از کوچک‌ترین شاگردهای محتشم هستم و همیشه در زندگی مدیون این استادم بوده‌ام. همیشه و در هر جایی که صحبتی بوده، گفته‌ام که ایشان استاد من بوده‌اند؛ دست من را گرفتند و گریم را به من آموختند.

او با اشاره به جایگاه بی‌نظیر محتشم در صنعت گریم ایران افزود: آقای محتشم واقعاً در ایران حرف‌ نداشتند. ایشان اولین کسی بودند که گریم را به معنای واقعی کلمه وارد ایران کردند. ما ۱۴ نفر بودیم که در ابتدا نزد ایشان در تلویزیون گریم یاد گرفتیم. محتشم حتی در آن زمان هم بسیار جلوتر از دوران خود بودند، چون در همان سال‌های اولیه، دوره‌ای تخصصی در آمریکا گذرانده بودند و با سخاوت تمام، دانش و تجربیات خود را در اختیار ما شاگردان قرار دادند.

او همچنین به اهمیت عشق و علاقه در این حرفه اشاره کرد و خطاب به نسل جدید، ادامه داد: هرکدام از ما بسته به ظرفیت، علاقه و عشق خود در گریم رشد کردیم. به هنرجویان جدید توصیه می‌کنم که از پیشکسوتانی مثل آقای محتشم یا دیگر اساتید قدیمی مطالعه کنند و بپرسند چرا این‌ها برجسته شده‌اند. هیچ‌کس بدون دلیل به جایگاه ویژه‌ای نمی‌رسد؛ حتماً تلاش و عملی پشت آن است که می‌تواند الگوی دیگران باشد.

اسکندری در ادامه با بیان اینکه محتشم به او آموخت گریم فقط یک شغل نیست، گفت: سرلوحه کار من، محتشم بود، چون او با عشق به گریم نگاه می‌کرد. به من یاد داد که این کار فقط یک شغل برای درآمد نیست، بلکه یک عشق است. من هم همین راه را رفتم و امروز تجربه ثابت کرده که این روش تا حد زیادی موفق بوده و به خواسته‌هایم رسیده‌ام. همیشه سپاسگزار محتشم هستم و برای ایشان عمر طولانی آرزو می‌کنم.

در ادامه این مراسم مهری شیرازی -چهره‌پرداز سینمایی- با ادب و احترام به استاد محتشم اشاره کرد و گفت: استاد محتشم، سمبل شرافت، اخلاق و رفتار در سینماست. اخلاق لزوماً رفتار نیست؛ بین این دو تفاوت فاحشی وجود دارد. او در طول یک عمر استادی و در سایه امن حضورش، ثابت کرد که می‌توان در حرفه سینما هم پدر بود، هم استاد، هم رفیق و هم شریف. آن هم در سینمایی که همواره در هاله‌ای از تردیدها و بدنامی‌ها میان مردم مطرح بوده است.

او با اشاره به نقش محتشم در تربیت شاگردانش ادامه داد: استاد محتشم ثابت کرد که می‌توان در دل همین شایعه‌ها، شاگردانی را پرورش داد که بهترین‌ها را تکثیر کنند و ادامه دهند. این میراث او و ماست که باید امروز، هرکدام به سهم خود، آن گوهر الهیِ 'هنرمند بودن' را به نسل‌های بعد منتقل کنیم.

او با بیان درس‌های فراتر از گریم که از محتشم آموخته بود، گفت: او فقط گریم را به من یاد نداد، بلکه «انسان تمام‌عیار بودن» را آموخت. اخلاق و رفتار در شأن انسان را آموخت. رعایت مرزهای رفتاری و زندگی را آموخت. من به‌عنوان یکی از شاگردانش، همیشه قدردان آموزه‌های او خواهم بود.

در بخش دیگری از این مراسم علیرضا خمسه -بازیگر تئاتر و سینما- در پیام تصویری از زحمات استاد بیژن محتشم تشکر و قدردانی کرد.

سپس یک کلیپ از بیژن محتشم و شاگردانش که امروز هرکدام در حوزه گریم برای خودشان به یک معلم تبدیل شدند، پخش شد. 

پس از آن داریوش مودبیان -کارگردان و بازیگر - به روی صحنه آمد و پیام استاد علی نصیریان را به شرح زیر قرائت کرد:

«من به سهم خود به‌عنوان بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون، آقای بیژن محتشم را می‌ستایم و برایشان آرزوی تندرستی و شادمانی دارم. ایشان به‌واقع، آغازگر و پیشگام گریم و چهره‌پردازی نوین در ایران بودند.

بیژن محتشم، فردی جدی، منظم، فرهیخته بود و هست. خوب به یاد دارم در آغاز انقلاب، به‌ویژه در چهره‌پردازی دو مجموعهٔ تلویزیونی «سربداران» و «هزاردستان»، نقش بسزایی داشتند. خود ایشان و شاگردان هنرمندشان — جلال‌الدین معیریان، عبدالله اسکندری، زنده‌یاد وَلَدبیگی و دیگران — امروزه همگی از استادان بی‌بدیل این هنر هستند.

آقای محتشم نه‌تنها در ساخت و واردکردن مواد گریم، ذوق و سلیقه به خرج می‌دادند، بلکه برای حفظ گریم روی صورت بازیگران و حتی پاک‌کردن آن با مواد بهداشتی، آموزش‌هایی به بازیگران می‌دادند. 

به یاد دارم در نوجوانی، وقتی به تئاتر جامعهٔ باربد وارد شدم و نقش کوچکی به من سپرده شد، برای پاک‌کردن گریم، فقط پیت ‌نفتی و کهنه‌پاره‌ای بود که همهٔ بازیگران با آن صورت خود را پاک می‌کردند! با ورود آقای محتشم به این عرصه در دههٔ ۳۰، کم‌کم تحولی رخ داد که نتایجش امروز به‌وضوح در طراحی چهره، تغییر چهره و هنر چهره‌پردازی به‌صورت علمی — به‌ویژه «شکل‌پردازی» یا گریم با مواد بهداشتی — دیده می‌شود. ایشان به‌حق، از پیشگامان این هنر و پرورش‌دهندهٔ چند نسل از بهترین چهره‌پردازان، مخصوصاً در تلویزیون، هستند.

من همکاری‌های صادقانه و هنرمندانهٔ ایشان را در آثار گوناگون از «ستارخان» گرفته تا مجموعهٔ «پردهٔ عجایب» هرگز فراموش نمی‌کنم و برایشان سعادت و سلامتی آرزو دارم».

در ادامه مودبیان با ذکر خاطراتی از همکاریهایش با بیژن محتشم گفت: ایشان با گروه تئاتر آناهیتا در دهه ۴۰ همکاری می‌کردند و همانطور که گفته شد در سال ۴۵ با افتتاح تالار رودکی، مدیر بخش گریم این تالار بودند. همزمان در تلویزیون ملی ایران نیز فعالیت داشتند. من در سال ۴۶ برای یک مسابقه تلویزیونی مربوط به جشن هنر شیراز شرکت کرده بودم که برندگان آن به جشن هنر دعوت می‌شدند. 

وی ادامه داد: در آن سال نمایش «شهر قصه» بیژن مفید را دیدم و متوجه شدم بیژن محتشم فراتر از یک گریمور، یک مجسمه‌ساز چیره‌دست است که شناخت عمیقی از مواد دارد. تا آن زمان ماسکهای تئاتر عموماً از خمیر کاغذ ساخته می‌شدند که بسیار سنگین بودند و استفاده از آنها برای بازیگران دشوار بود. اما محتشم در آن نمایش از ابر استفاده کرد که نوآوری بزرگی محسوب میشد. ماسکهای سبکی ساخته بود که بازیگران به راحتی میتوانستند با آنها حرکت کنند و صحبت کنند.

مودبیان ابراز کرد: در همان سال ۴۶ وقتی برای مسابقه‌ای به تلویزیون ملی رفته بودم، به اتاق گریم هدایت شدم و آنجا با آقای محتشم آشنا شدم. ایشان همیشه فردی تمیز، مؤدب، جدی اما مهربان بودند. برخوردی صادقانه و دوستانه داشتند. آنجا برای اولین بار شاهد روش کار بهداشتی ایشان بودم که برای هر نفر از ابرهای جداگانه و ضدعفونی شده استفاده می‌کرد. این آغازی برای دوستی طولانی ما بود.

این بازیگر یادآور شد: در سال ۴۷ در برنامه 'حرف تو حرف' تلویزیون که با آقای خیاطباش همکاری می‌کردم، باز هم تحت نظر آقای محتشم کار می‌کردیم. ویژگی بارز ایشان آرامش و متانت در کار بود. برخلاف برخی که کار را پیچیده و پرتنش می‌کردند، محتشم همیشه آرامش می‌داد. با بازیگر درباره شخصیت گفتگو می‌کرد، نه فقط درباره ظاهر فیزیکی. این در آن زمان یک نوآوری محسوب می‌شد.

وی افزود: پس از انقلاب نیز این همکاری ادامه یافت. در دهه ۷۰ مجموعه 'خاطره‌ها' و فیلم 'سفر بخیر' را با هم کار کردیم که یک ماه در اصفهان بودیم. در اواخر دهه ۷۰ نیز در همین سالنی که الان موزه سینماست، مجموعه 'پرده عجایب' را با هم ساختیم که از بهترین خاطرات کاری من است.

مودبیان در پایان سخن بیان کرد: از محتشم نه تنها هنر گریم، که خصوصیت‌های انسانی، بزرگمنشی و همراهی با گروه را آموختم. ایشان معلمی دلسوز و هنرمندی بی‌نظیر بودند.

در ادامه این مراسم اکبر عبدی -بازیگر تئاتر و سینما- با ادای احترام به بیژن محتشم، با طنز و احساس خاص خود درباره این هنرمند سخن گفت و ادامه داد: اول بگویم چقدر خوب بود اگر یک دوره، رئیس جمهور ما آقای محتشم بود! فکر کنید یک گریمور خوب یعنی یک آدم‌شناس قوی، روانشناس اجتماعی عالی. من شخصاً همیشه از طریق گریم به شخصیت‌هایم وارد می‌شدم. یادم می‌آید در فیلم 'سفر بخیر' در اصفهان که با استاد محتشم کار می‌کردیم، من دو برادر دوقلوی یزدی و اصفهانی را بازی می‌کردم. ایشان با ظرافت می‌گفت «این قسمت صورتت را کمی بیشتر تمیز کن...». بعدها دیدم آقای اسکندری هم دقیقاً همین روش را با من در فیلم 'مادر' پیش گرفت. این زنجیره انتقال دانش است.

وی با اشاره به اهمیت انتقال دانش در نسل‌های مختلف گریم ادامه داد: قدیمی‌ها می‌گفتند 'طرف گداست، تو یاد دهی' اما این اساتید نه تنها گدا نبودند، بلکه با گشاده‌دستی تمام آموزش می‌دادند. حالا بابک اسکندری، پسر آقای اسکندری، همین روش را ادامه می‌دهد و با افتخار می‌بینم که این نسل جدید هم این اخلاق را حفظ کرده است.

این بازیگر با احساس و اشک در چشمانش از خانواده محتشم یاد کرد و گفت: باید از همسر و دختر استاد محتشم تشکر کنم که در خانه چه سختی‌هایی کشیدند تا استاد بتواند اینگونه به هنر خدمت کند. خودم که پیوند کلیه داشتم میدانم تحمل بیماری همسر چقدر سخت است... امروز خوشحالم که نوه ایشان را اینجا میبینم - آقای محتشم! چشمانت روشن باد!

وی در پایان با نقل قولی از علی حاتمی گفت: همانطور که استاد حاتمی می‌گفت «بعضی آدم‌ها به هزار آدم می‌ارزند». محتشم از آن آدم‌ها بود. ای کاش در همه زمینه‌های کشورمان هزاران محتشم داشتیم...

عباس یاری -روزنامه‌نگار و منتقد سینما- در بخش دیگری از این‌ مراسم با احساس و احترام عمیق درباره محتشم سخن گفت و افزود: خیلی خوشحالم که امروز به پاسداشت یک انسان نازنین و شاخص این نشست برگزار شده است. از موزه سینما و خانم شیرازی تشکر می‌کنم. به نظر من امروز را باید روز معلم نامید - روز معلمی همه کسانی که از آقای محتشم یاد کردند و درباره اش سخن گفتند.

وی با اشاره به خاطرات خود از محتشم ادامه داد: من از سال ۵۴ در تلویزیون به عنوان تصویربردار کار می‌کردم و گاهی به اتاق گریم آقای اسکندری سر می‌زدم. در آنجا شاهد بودم که آقای محتشم با چه دانش و سوادی با بازیگرانی که قرار بود جلوی دوربین بروند برخورد می‌کرد. همیشه به این فکر می‌کرد که این چهره چه نقشی را باید ایفا کند.

یاری با تحسین دانش عمیق محتشم افزود: نکته جالب اینجاست که آقای محتشم می‌توانست یک بازیگر سلبریتی درجه یک و پولساز باشد، اما بازیگر نشد. چون می‌دانست که بازیگر پس از پایان نقشش می‌رود، اما یک گریمور باید بداند که در چه دوره ای دارد کار می‌کند، تاریخچه شخصیت چیست، ویژگی‌های دوره تاریخی مورد نظر چگونه است.

وی با توصیف ویژگی‌های منحصر به فرد محتشم گفت: ایشان ناچار بود کتاب بخواند، مطالعه کند. چه دوره شاه عباس باشد، چه قاجار، چه قبل یا بعد از انقلاب ۵۷ - باید دقیقاً می‌دانست مردم در هر دوره چگونه لباس می‌پوشیدند، چه ویژگی‌هایی داشتند. این آدم یک معلم جامع‌الاطراف بود. حضورش در هر گروه فیلمبرداری منشأ دانش بود.

یاری در پایان گفت: خوش به حال سینمای ایران! خوش به حال همه شما که این شانس را داشتید در کنار چنین معلم خوش‌اخلاق، خوشتیپ و نازنینی بودید. خوش به حال سینمای ایران که چهرهای مثل بیژن محتشم داشت. امروز را روز معلم می‌دانم و به همه تبریک می‌گویم!

سپس محسن بابایی -رییس انجمن چهره‌پردازان سینمای ایران- پیامی را برای نکوداشت استاد بیژن محتشم به شرح ذیل قرائت کرد: 

«انجمن چهره‌پردازان سینمای ایران با افتخار از استاد بیژن محتشم، پیشگام و الهام‌بخش نسل‌های متعدد هنرمندان جوان تقدیر می‌کند. استاد محتشم با نبوغ و خلاقیت بی‌نظیر خود، چهره‌پردازی را به هنری مستقل و تأثیرگذار در تئاتر، سینما و تلویزیون تبدیل کردند.

توانایی ایشان در درک عمیق روانشناسی شخصیت‌ها و توجه به جزئیات، همواره جلوه‌ای تازه به این هنر بخشیده است. آثار استاد علاوه بر زیبایی بصری، با انتقال عواطف و احساسات عمیق شخصیت‌ها به مخاطب، به زندگی و داستان‌ها عمق و معنا بخشیده‌اند.

به عنوان استادی بزرگ، محتشم پرورش‌دهنده هنرمندان برجسته‌ای چون استاد عبدالله اسکندری، استاد جلال معیریان، بانو مهری شیرازی، مرحوم فرهنگ معیری، استاد اکبر نمینی و استاد سعید ملکان بوده‌اند که هر یک چراغ‌های روشن این هنر به شمار می‌آیند.

استاد محتشم با عشق و اشتیاق بی‌پایان به ما آموختند که هنر تنها یک مهارت نیست، بلکه تعهدی به جامعه و فرهنگ است. امروز ما به پاس یک عمر فعالیت افتخارآمیز ایشان گرد هم آمده‌ایم. آثار و آموزه‌های استاد همواره الهام‌بخش جامعه چهره‌پردازان خواهد بود.

انجمن چهره‌پردازان از کلیه دست‌اندرکاران این مراسم، اساتید حاضر و مدیران محترم که در برگزاری این برنامه همکاری داشتند، صمیمانه تشکر می‌کند.

بیایید با هم یاد و خاطره این استاد بزرگ را گرامی داشته و برای ایشان در ادامه مسیر زندگی پربارشان، سلامتی و شادکامی آرزو کنیم».

پس از آن با حضور واروژ کریم مسیحی، عبدالله اسکندری، مهری شیرازی، علی دهکردی، فاطمه محمدی، جمشید هاشم‌پور، محمد متوسلانی، احمد بخشی، اکبر نمینی، داریوش مودبیان و محسن بابایی از استاد بیژن محتشم تجلیل شد.

در ادامه فاطمه محمدی -رییس موزه سینما- با قدردانی از دست اندرکاران مراسم گفت: از آقای سعید ملکان بی‌نهایت سپاسگزارم برای تمام زحمات و محبتی که در برگزاری این مراسم داشتند. ما در موزه سینما خود را حافظ میراث گرانبهای سینمای کشور می‌دانیم و قدردانی از پیشکسوتان عزیز سینما یکی از اصلی‌ترین رسالت‌های ماست.

وی با قدردانی از همکارانش در موزه سینما برای برگزاری این برنامه گفت : خیلی افتخار می‌کنیم که آغازگر این سلسله مراسم‌های تقدیر، استاد محتشم بوده‌اند. این لوح سپاس که از طرف موزه سینما اهدا شده، با ایشان آغاز می‌شود و این روز بزرگ را به نام استاد بیژن محتشم در حافظه موزه سینما ثبت خواهیم کرد.

سپس علی دهکردی -مدیرعامل خانه سینما- از محتشم به عنوان «پیشگام واقعی گریم ایران» یاد کرد و گفت: افتخار می‌کنم در سینمایی فعالیت دارم که به وجود استادانی مثل آقای محتشم می‌تواند در جهان بدرخشد. امروز حتی بازیگران بین‌المللی در مقابل گریم پروژه‌های ایرانی شگفت‌زده می‌شوند و این دستاورد، بی‌تردید مدیون یک نفر است: استاد بیژن محتشم.

او با اشاره به جایگاه منحصر به فرد سینمای ایران در حوزه چهره‌پردازی در خاورمیانه، افزود: نسل‌های آینده قطعاً به ما غبطه خواهند خورد که در دوره‌ای زندگی می‌کردیم که محتشم، اسکندری، شیرازی و دیگر بزرگان گریم در آن حضور داشتند.

وی در پایان، به نمایندگی از جامعه بازیگری و صنف سینما، در برابر محتشم تعظیم کرد و از برگزارکنندگان مراسم، به ویژه موزه سینما، تشکر کرد.

نیلوفر محتشم دختر این هنرمند پیشکسوت، به عنوان سخنران پایانی این مراسم از احساسات عمیق خود در مورد جایگاه پدرش در زندگی شخصی و هنریش سخن گفت و افزود: همیشه مرا به عنوان دختر بیژن محتشم می‌شناسند، نه نیلوفر محتشم! و این برای من افتخار است. من به پدرم نیاز دارم، او به من نه؛ هرچه دارم از او و مادرم دارم: هنر را از پدرم و انسانیت را از هر دو آموختم.

نیلوفر محتشم با تأکید بر اهمیت حمایت اطرافیان از بیژن محتشم در دوران بیماری، تصریح‌ کرد: دوستان پدرم هرگز او را فراموش نکرده‌اند. حتی در شرایط سخت خانم شیرازی، آقای اسکندری و سعید ملکان مانند خانواده کنار پدر بودند و این برای ما بسیار ارزشمند است.

وی همچنین از مدیران خانه سینما، سازمان سینمایی و موزه سینما برای برگزاری این مراسم تقدیر کرد و گفت: بزرگترین افتخارم این است که در خانواده‌ای بزرگ شدم که هنر و انسانیت در آن جایگاه ویژه‌ای داشت.

بیژن محتشم بدون هیچ سخنرانی در مراسم حاضر بود.

در این مراسم محمدمهدی عسگرپور، جمال ساداتیان، مهراوه شریفی‌نیا و جمعی از سینماگران حضور داشتند.

نکنه جالب ازدحام جمعیت پشت درب سینما برای پایان یافتن‌ مراسم و ورود به سالن برای تماشای «پیر پسر» جدیدترین ساخته اکتای براهنی بود.

انتهای پیام