در شهرستان خلیل‌آباد که قطب تولید انگور در خراسان رضوی شناخته می‌شود، کشت این رقم جدید که در لغت به معنای «قطره‌ ماه» است است نه تنها به افزایش کیفیت و تنوع محصولات کمک کرده، بلکه فرصت‌های جدیدی برای کشاورزان فراهم آورده است و به نوعی یکی از ارقام نوین و پرمحصول انگور، در حال ایجاد تحولی چشمگیر در کشاورزی این شهرستان است.

رقم مون‌دراپ، بهترین مویز دنیا

به دلیل خشکسالی‌های اخیر و تغییرات اقلیمی، روش‌های سنتی کشت و تولید دیگر برای کشاورزان از نظر اقتصادی بصرفه نیست؛ به همین دلیل برخی جوانان کشاورز شهرستان خلیل‌آباد به سمت کشت و پرورش ارقام جدید با بهره‌گیری از تکنیک‌های نوین کشاورزی روی آورده‌اند که به افزایش قابل توجه سودآوری آنها منجر شده است.

امیرحسین توسلی یکی از این کشاورزان است که در زمینه کاشت، پرورش و برداشت انگور فعالیت می‌کند و بعنوان کشاورز نمونه در خراسان رضوی شناخته می‌شود.

او با اتخاذ روش‌های نوین و پرورش ارقام جدید و مقرون به صرفه انگور از جمله مون‌دراپ، نقش مهمی در ارتقای کیفیت محصولات باغی و بهبود سبد غذایی کشور ایفا کرده است.

این کشاورز نمونه که تا ۱۵ سال پیش به کشت سنتی انگور مشغول بود، با استفاده از روش‌های نوین توانست نه‌تنها هزینه‌های خود را کاهش دهد، بلکه به افزایش عملکرد و کیفیت محصول نیز دست یابد؛ این تغییرات باعث ایجاد انقلابی در کشاورزی شهرستان خلیل‌آباد شده است.

وی اظهار کرد: اگرچه رقم مون‌دراپ بومی ایران نیست، اما به دلیل داشتن ژن اصلاح شده، کشاورزان قادرند این رقم کوهستانی را در تمام نقاط کشور پرورش دهند.

این کشاورز که برای نخستین‌بار در کشور، این رقم انگور را در مساحت یک و نیم هکتار در این منطقه کشت کرده است، اظهار کرد: به‌دلیل استفاده از سیستم داربستی و آبیاری نوین، این کشت عملکرد بسیار خوبی داشته است.

وی با اشاره به سابقه کشت انگور در منطقه خلیل‌آباد و روستای ارغا به روش‌های سنتی، توضیح داد: این روش‌ها از نظر اقتصادی مقرون بصرفه نبوده و نسبت به گرما حساسیت داشتند و نیاز به آب زیادی داشتند؛ به همین دلیل، کشاورزان به سمت اصلاح و تغییر رقم‌ها و از ارقام حساس به سمت ارقام مقاوم روی آوردند.

رقم مون‌دراپ در واقع جزء ارقام بومی ایران نیست و این نهال انگور سردسیری، برای نخستین بار در ایالات متحده در سال ۱۸۶۶ توسط باغداران شناسایی شد اما به دلیل داشتن ژن اصلاح‌شده، کشاورزان می‌توانند این نهال را در تمام نقاط کشور پرورش دهند؛ البته شرایط محیطی و اقلیمی تأثیر قابل توجهی بر میزان باردهی و اندازه میوه‌های این نهال دیررس دارند و کشاورزان می‌توانند با استفاده از خاک مناسب و آبیاری بموقع، وزن میوه‌های این نهال انگور را افزایش دهند.

توسلی با بیان اینکه رقم مون‌دراپ بهترین مویز دنیا محسوب می‌شود و این امر باعث شده که به کشت این رقم با اشتیاق بیشتری روی آوریم، پیشنهاد کرد: انگورکاران بهتر است تمرکز خود را بر روی ارقام مویزی قرار دهند.

وی با اشاره به اینکه انگور مون‌دراپ دارای ویژگی‌هایی از جمله بی‌دانه بودن، گوشتی بودن و شهد بسیار عالی است، اظهار کرد: نهال انگور مون‌دراپ که به نام‌های «بلک ویلیام» و «سوئیت شاپر» نیز شناخته می‌شود، یکی از جذاب‌ترین و منحصر به فردترین ارقام انگور در جهان است.

این انگور با طعم شیرین و بی‌نظیر و دانه‌های باریک و بلند خود، جایگاه ویژه‌ای در میان باغداران و علاقه‌مندان به میوه‌های خاص پیدا کرده است؛ نهال انگور مون‌دراپ با ترکیب منحصر به فرد طعم و ظاهر، نه‌تنها تجربه‌ای لذت‌بخش برای چشیدن فراهم می‌آورد، بلکه جلوه‌ای زیبا و متفاوت به تاکستان‌ها می‌بخشد؛ این انگور همچنین به دلیل شکل استوانه‌ای و رنگ سیاه براق خود، قادر است هر باغی را به یک منظره دلنشین تبدیل کند.

این انگور کار ادامه داد: رقم مون‌دراپ از نظر اقتصادی در داخل کشور بسیار مقرون بصرفه بوده و پتانسیل خوبی برای صادرات دارد، بویژه در کشورهای همسایه و حاشیه خلیج فارس که قیمت مناسبی برای آن وجود دارد؛ ویژگی‌های منحصر به فرد این انگور، از جمله شکل خاص، بی‌دانه بودن و طعم خاص آن، موجب جذب بازار و محبوبیت بالای آن شده است.

امروزه بیشتر سطح زیر کشت تاکستان‌های خلیل‌آباد به شیوه‌های سنتی انجام می‌شود و از آنجا که این تاکستان‌ها روی خاک قرار دارند، بیشتر در معرض بیماری و کمبود جریان هوا قرار می‌گیرند؛ این شرایط منجر به کاهش کیفیت و باردهی محصولات می‌شود؛ ضمن اینکه در سال‌های اخیر، خشکسالی به یک مشکل بزرگ برای کشاورزان و باغداران تبدیل شده است.

توسلی با اشاره به اینکه خشکسالی‌های سال‌های اخیر باعث شده است که فعالان در بخش کشاورزی به فکر استفاده از روش‌های نوین آبیاری بیفتند، زیرا آبیاری درختان به شیوه‌های سنتی بسیار پرهزینه بوده و هدررفت آب در این روش بالا و بازدهی آن بسیار پایین است، افزود: اگر درختان میوه، از جمله انگور، با روش‌های نوین کاشت و پرورش یابند، بسیاری از مشکلات آبی و تولید محصولات باغی حل شده و سود بیشتری نصیب کشاورزان خواهد شد.

این کشاورز گفت: با توجه به بارش‌های بسیار کم در خلیل‌آباد که اغلب در فصل بهار بصورت سیلابی می‌بارند، بسیاری از کشاورزان به احداث استخرهای ذخیره آب روی آورده‌اند؛ این استخرها به کشاورزان کمک می‌کنند تا آب را در فصل تابستان، زمانی که چاه‌ها خاموشند، ذخیره و مدیریت کنند.

وی با بیان اینکه انگور مون‌دراپ نسبت به شرایط خشکی، کم‌آبی، برخی آفات و بیماری‌ها و همچنین شرایط شوری یا قلیایی خاک حساس است، تصریح کرد: بهترین راه برای کاهش این حساسیت، استفاده از پایه پیوندی مقاوم در هر منطقه است.

توسلی با اشاره به اینکه خوشه‌های سنگین انگور مون‌دراپ گاهی تا یک و نیم کیلوگرم وزن دارند و از نظر اقتصادی، این رقم دارای صرفه اقتصادی بالایی است، اظهار کرد: برداشت انگور نوبرانه از نیمه تیرماه آغاز و روند برداشت تا اواخر شهریور ادامه دارد؛ میزانی از این انگورها برای تازه‌خوری و بخشی نیز برای تهیه مویز استفاده می‌شوند.

وی در ادامه از مسئولان خواست که به جای هدایت کشاورزان به سمت دریافت تسهیلات، بر ارائه راهکارهای مؤثر تمرکز کنند و کشاورزان را تشویق کنند تا از ظرفیت‌های موجود خود بهره‌برداری کنند و از الگوهای موفق استفاده نمایند.

وی همچنین، تأکید کرد: باید در زمینه صدور مجوزها کمک‌های لازم انجام شود و فرآیند بروکراسی اداری برای کشاورزان تسهیل شود.

کشت رقم مون‌دراپ برای اولین‌بار در کشور

رقم مون‌دراپ با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، نه‌تنها به افزایش کیفیت و تنوع محصولات این منطقه کمک می‌کند، بلکه یک فرصت جدید برای کشاورزان محلی در جهت بهبود معیشت و افزایش درآمدها شناخته می‌شود.

محمود شبان، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان خلیل‌آباد، در گفت‌وگو با ایسنا به تشریح وضعیت تولید و کشت انگور در این منطقه پرداخت و به نقش کلیدی خلیل‌آباد در تولید انگور استان خراسان رضوی اشاره کرد.

وی به کشت رقم جدید مون‌دراپ نیز اشاره کرد و گفت: برای نخستین‌بار در کشور، رقم مون‌دراپ در سطح یک‌ونیم هکتار در خلیل‌آباد با همکاری بخش خصوصی کاشت شده است.

شبان با ابراز رضایت از عملکرد این رقم، اضافه کرد: باردهی آن بسیار خوب بوده و کشاورزان می‌توانند با بازدید از این باغ، تجربیات مفیدی را کسب کنند.

وی همچنین تأکید کرد: این رقم بخوبی با شرایط اقلیمی منطقه سازگار شده و می‌تواند بعنوان یک گزینه مناسب برای کشاورزان معرفی شود.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان خلیل‌آباد، با اشاره به اینکه با توجه به چالش‌های موجود در زمینه منابع آبی و نیاز به تغییر در الگوهای کشت، کشت انگور مون‌دراپ می‌تواند راه‌حلی مؤثر برای مقابله با این مسائل باشد، اظهار کرد: این میوه، با باردهی بالا و سازگاری با شرایط اقلیمی منطقه، امیدهای جدیدی را برای کشاورزان خلیل‌آباد به ارمغان آورده و یکی از ارکان اصلی توسعه پایدار در این شهرستان به شمار می‌رود.

این استان با دارا بودن ۳۳ هزار هکتار تاکستان و تولید سالیانه ۳۴۶ هزار تن انگور، در میان استان‌های کشور، رتبه سوم را به خود اختصاص داده است و شهرستان خلیل‌آباد بعنوان یکی از مهم‌ترین مناطق تولید انگور در خراسان رضوی، حدود ۲۸ درصد از مجموع تاکستان‌های این استان را به خود اختصاص داده و در واقع دیاری سرسبز و پربار در زمینه کشت انگور شناخته می‌شود.

شبان در ادامه به سطح زیر کشت باغ‌های انگور در این شهرستان اشاره کرد و گفت: در حال حاضر، حدود شش هزار هکتار از اراضی خلیل‌آباد به کشت انگور اختصاص یافته است.

وی با بیان اینکه این شهرستان در حوزه تولید انگور و همچنین سطح زیر کشت، جایگاه نخست را در خراسان رضوی دارد، به تنوع بالای ارقام و گونه‌های انگور در این منطقه اشاره و بیان کرد: در خلیل‌آباد بیش از ۳۰ نوع مختلف انگور کشت و برداشت می‌شود که این امر نشان ‌دهنده غنای زراعی و توانایی بالای کشاورزان این منطقه است.

مدیر جهاد کشاورزی خلیل‌آباد با اشاره به ارقام غالب انگور در این شهرستان اضافه کرد: ارقام پیکامی و عسگری به تنهایی بیش از ۹۵ درصد از سطح زیر کشت انگور در این منطقه را تشکیل می‌دهند؛ ضمن اینکه انگور تولیدی این شهرستان به دو صورت تازه‌خوری و فرآوری به کشمش تبدیل می‌شود که بازار خوبی در داخل و خارج از کشور دارد.

 شبان همچنین از ارقام دیگری مانند لعل، یاقوتی، صاحبی، ترکمنستانی، فخری و شاهانی به عنوان دیگر انواع انگور کاشت شده در خلیل‌آباد یاد کرد و گفت: این تنوع در ارقام به کشاورزان این امکان را می‌دهد که بسته به نیاز بازار و شرایط جوی، به انتخاب و کشت ارقام مناسب بپردازند.

وی درباره فرآورده‌های مختلفی که از انگور در این شهرستان تولید می‌شود افزود: مویز، سرکه انگور، شیره انگور، غوره شور و ابغوره از جمله محصولات فرآوری شده‌ای است که به وسیله کشاورزان و تولیدکنندگان محلی از انگور به دست می‌آید؛ این محصولات نه‌تنها برای مواد غذایی در داخل کشور مصرف می‌شوند، بلکه در بازارهای بین‌المللی نیز مورد توجه قرار گرفته‌اند.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان خلیل‌آباد، در ادامه به چالش‌های موجود در زمینه منابع آبی و تأثیر آن بر کشاورزی اشاره و اظهار کرد: شهرستان خلیل‌آباد در سال‌های اخیر با تنش‌های آبی مواجه بوده و این موضوع ضرورت تغییر الگوی کشت و اصلاح ارقام انگور را به وجود آورده است.

وی بیان کرد: از دو تا سه سال پیش تغییر ارقام در این شهرستان آغاز شده و به نظر می‌رسد که این تغییرات به روندی مثبت تبدیل شده و کشاورزان در حال بهره‌برداری بهینه از منابع آبی و افزایش عملکرد محصولات خودند.

شبان همچنین درباره هدف اصلی جهاد کشاورزی در خلیل‌آباد بیان کرد: هدف ما افزایش سطح زیر کشت نیست، بلکه تمرکز بر تغییر و بهبود ارقام موجود است؛ ما در تلاشیم تا باغ‌های درجه سه را به ارقام برتر تبدیل کنیم تا بتوانیم میزان تولید را افزایش دهیم.

وی با بیان اینکه این رویکرد می‌تواند به بهبود معیشت کشاورزان منطقه کمک کند، افزود: تلاش می‌کنیم تا صدور مجوزها را که یکی از خواسته‌های به حق کشاورزان است را تسهیل کنیم.

با توجه به پتانسیل‌های بالای کشاورزی شهرستان خلیل‌آباد و علاقه کشاورزان به نوآوری و تغییر در الگوهای کشت، به نظر می‌رسد که این شهرستان همچنان به عنوان یک قطب مهم تولید انگور در کشور باقی خواهد ماند. این موضوع نه‌تنها به توسعه اقتصادی منطقه کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به ارتقای کیفیت زندگی مردم محلی و تأمین نیازهای بازارهای داخلی و خارجی نیز منجر شود.

با توجه به پتانسیل‌های بالای کشاورزی و تلاش کشاورزان برای نوآوری، به نظر می‌رسد که خلیل‌آباد همچنان بعنوان یک الگوی موفق در تولید انگور و کشاورزی پایدار در کشور باقی خواهد ماند. این تحولات نه‌تنها به توسعه اقتصادی منطقه کمک می‌کند، بلکه کیفیت زندگی مردم محلی را نیز ارتقای می‌دهد و نیازهای بازارهای داخلی و خارجی را تأمین می‌کند.

انتهای پیام