کبری حیدری در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به‌ اینکه پروسه بانک شیر در اروپا و آمریکا نزدیک به ۱۰۰ سال است که در حال انجام است، اظهار کرد: هدف از تأسیس این مراکز، حمایت از نوزاد نارس است. در سال‌های اخیر تولد به‌صورت نارس و پیش از نارسی زیاد شده است و طبیعتاً مادر در شرایطی که نوزاد زودتر از اتمام دوره بارداری به دنیا بیاید، امکان تولید شیر ندارد، از طرفی، سیستم گوارشی نوزادان نارس هنوز تکامل پیدا نکرده است و آمادگی پذیرش شیر مصنوعی را ندارد و مصرف این شیرها در نوزادان نارس باعث ایجاد مشکلات زیادی می‌شود، از این‌رو کشور ما نیز در این سال‌ها به استفاده از شیر مادر از طریق بانک شیر روی آورده است.

وی افزود: اولین بانک شیر کشور در سال ۹۵ در تبریز تأسیس و بعد از آن در شهرهای دیگر نیز این کار انجام شد و در حال حاضر ۱۴ بانک شیر در کل کشور وجود دارد. بانک شیر اصفهان نیز از ۱۴۰۰ شروع به کار کرده و در این سال‌ها کارهای بزرگی از این طریق برای حمایت از نوزادان نارس انجام شده است.

مسئول بانک شیر مادر بیمارستان الزهرا(س) اصفهان ادامه داد: در این سال‌ها دیده شده که شیر مصنوعی عوارض بسیار زیادی در سیستم گوارش نوزادان به‌خصوص نوزادان نارس برجای گذاشته است، به‌عنوان مثال این نوزادان دیرتر ترخیص می‌شدند، همچنین نوزاد نارس وقتی وارد جامعه می‌شد نسبت به سایر بچه‌ها از نظر هوشی عقب‌تر بود یا در بسیاری از موارد در این نوزادان بینایی از بین می‌رفت و شاهد درصد زیادی مشکلات بینایی در نوزادان نارسی که با شیر مصنوعی تغذیه شده بودند، بودیم، چون نوزادان نارس از نظر تکامل عروق چشمی بسیار پرخطر هستند، از این‌رو تعذیه با شیر مادر به‌دلیل دارا بودن فاکتورهای کمک‌کننده به تکامل چشم توانسته این عارضه را کنترل و میزان آن را کمتر کند.

حیدری خاطرنشان کرد: فاکتورهای زیادی از جمله سوء‌تغذیه ناشی از بد بودن شرایط اقتصادی باعث این می‌شود که شیر مادر از نظر مواد مغذی ضعیف باشد، در نتیجه به دلیل از بین بردن این ضعف، شیرهای اهدایی در بانک شیر با هم ترکیب می‌شوند تا در نهایت یک شیر با کیفیت و غنی به دست بیاید.

وی تصریح کرد: طی سال‌های اخیر تحقیقاتی در زمینه شیر مادر اهدایی و تأثیر آن بر نوزادان نارس انجام شده است. بر طبق این تحقیقات شکستگی در استخوان‌های نوزادانی که با شیر مادر اهدایی تغذیه شده بودند، بسیار کمتر بود، همچنین سیاه‌شدگی روده‌ها در نوزادان نارس به وفور دیده می‌شود که طبق تحقیقات، مشخص شده است که مصرف شیر مادر باعث جلوگیری از این عارضه می‌شود.

مسئول بانک شیر مادر بیمارستان الزهرا(س) اصفهان اذعان کرد: به تمام مادرانی که به شبکه‌های بهداشت مراجعه می‌کنند و مادرانی که نوزاد نارس بستری دارند اطلاع‌رسانی و آموزش‌هایی مبنی بر اینکه می‌توانند دریافت‌کننده یا اهداکننده شیر مادر از بانک شیر باشند داده می‌شود.

حیدری در پاسخ به این سؤال که آیا تمام مادران امکان اهدای شیر دارند؟ گفت: خیر، شبکه‌های بهداشتی مادران اهداکننده را براساس فاکتورهایی غربال‌گری می‌کند و افراد دارای مشکل جسمانی، افراد با سابقه دریافت خون و مصرف دارو، افرادی که تتوهای زیاد و پیرسینگ دارند، همچنین افرادی که مشروب می‌خورند، اعتیاد دارند و خود فرد اهدا کننده و همسرش رفتارهای ناشایست اجتماعی دارند، امکان اهدای شیر ندارند.

وی ادامه داد: بعد از این غربال‌گری به افراد حائز صلاحیتی که خواهان اهدای شیر هستند نحوه دوشیدن شیر، ذخیره‌سازی در ظرف‌های شیشه‌ای مخصوص و انتقال شیر داده می‌شود. این شیر باید حتما در فریزر نگهداری و به‌صورت یخ‌زده به مراکز تعیین شده تحویل داده شود. بر طبق دستورالعمل اعلامی، شیر به هیچ وجه به‌صورت مایع تحویل گرفته نمی‌شود. بعد از آن این شیر از مراکز بهداشت برای انجام آزمایشات و تشکیل پرونده به بانک شیر که در بیمارستان الزهرا(س) واقع است، منتقل می‌شود.

مسئول بانک شیر مادر بیمارستان الزهرا(س) اصفهان اظهار کرد: برای تشکیل پرونده، آزمایشات بارداری مادر از نظر فاکتورها و مارکرهای ویروسی و بیماری‌های مقاربتی، ایدز و هپاتیت باید منفی باشند و بعد از آن با اطمینان از تمام این موارد پرونده تشکیل و شیر ذوب و وارد روند پاستوریزاسیون و کشت میکروبی می‌شود. اگر جواب کشت نیز منفی باشد، شیر قابل توزیع است. این شیر بین تمام نوزادانی که در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان(NICU) استان هستند، توزیع می‌شود.

حیدری در پاسخ به این سؤال که آیا امکان تحویل شیر به مادری که صرفاً کمبود شیر برای تغذیه نوزاد خود دارد نیز وجود دارد، گفت: در حال حاضر ذخایر در حدی نیست که امکان حمایت از این نوزادان باشد چون در سطح استان نوزادان نارس بستری شده زیادی در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان وجود دارد که نیاز به تغذیه با این شیر دارند، بنابراین اولویت استفاده شیر مادر اهدایی با آن‌ها است، اما مواردی نیز بوده که سلامت نوزاد نارس بعد از ترخیص از بیمارستان به‌علت قطع این شیر به مخاطره افتاده است از این‌رو تا زمانی که نوزاد نارس به شرایط پایدار برسد، شیر مادر خود نوزاد افزایش پیدا کند و نوزاد نیز به مصرف با شیر خشک و مصنوعی مطابقت پیدا کند، شیردهی حتی در منزل نیز ادامه خواهد داشت.

وی خاطرنشان کرد: اولویت دیگر برای دریافت این شیر، چند قلوهایی هستند که شیر مادر برای تمام آن‌ها کفاف نمی‌دهد. اولویت دیگر دریافت شیر، نوزادانی هستند که از طریق رحم اجاره‌ای و بعد از چندین سال انتظار به دنیا آمده‌اند و اصطلاحاً نوزادان طلایی اطلاق می‌شوند که بعضاً اکثر آن‌ها نیز نارس هستند و به تغذیه با این شیر نیازمندند. برای توسعه بهتر این کار و امکان استفاده این شیر برای گروه‌های دریافت‌کننده بیشتر، نیاز به حمایت همه جانبه ارگان‌های مختلف و تبدیل بانک شیر به سازمان انتقال شیر است.

مشکل نازایی در اصفهان بسیار زیاد است

مسئول بانک شیر مادر بیمارستان الزهرا(س) اصفهان در پاسخ به این سؤال که در این سال‌ها دید مردم(دریافت کننده و اهدا کنندگان) نسبت به این موضوع چگونه است، اذعان کرد: درصد خیلی کمی از مردمی که دارای نوزاد نارس هستند از دریافت این شیر امتناع می‌کنند که البته بیشترین دلیل خود را بددلی نسبت به این شیر و نداشتن اطمینان به افراد اهداکننده عنوان می‌کنند و می‌گویند خصوصیات خلقی از طریق شیر انتقال پیدا می‌کند که در این باره به آن‌ها می‌گوییم شیر هم یک بافت مایع از بدن است مثل خون، همانطور که با دریافت خون یا دریافت سایر بافت‌ها از بدن اهداکننده، تشابهات ژنتیکی و انتقال خصوصیات فردی رخ نمی‌دهد در مورد شیر هم همینطور است، همچنین در پروسه اهدای شیر پولی به اهدا کننده داده نمی‌شود و این خود دلیلی است بر اینکه افراد به دلیل نیاز مالی این کار را نمی‌کنند و این کار صرفاً از روی انسان دوستی و توسط افرادی با روان سالم انجام می‌شود. افرادی که مشغله‌های کاری و زندگی بسیار زیادی دارند، اما با شور و شوقی وصف نشدنی شیر خود را می‌دوشند و ذخیره می‌کنند و بسیار علاقه‌مند هستند که حتی بدانند این شیر به کدام نوزاد داده می‌شود. 

حیدری افزود: مشکل نازایی در اصفهان بسیار زیاد است و گاه خانواده‌هایی را می‌بینیم که به علت این مشکل قصد دارند از هم جدا شوند و حالا که نوزادی به دنیا آمده و به علل مختلف نارس است، تغذیه با شیر مادر اهدایی باعث زنده ماندن نوزاد شده و در واقع از طلاق و از هم پاشیدن خانواده جلوگیری شده است. 

وی تأکید کرد: موضوعات مختلفی از جمله شرایط تنش‌زای جامعه، حمایت نشدن مادران از طرف خانواده‌ها باعث به خطر افتادن و بی‌کیفیت بودن شیر مادر می‌شود و من معتقدم هرگاه زن‌های جامعه ما حمایت شوند، کل جامعه ایمن خواهد شد و این جز با آگاهی‌بخشی و حمایت همه جانبه از زنان محقق نخواهد شد.

مسئول بانک شیر مادر بیمارستان الزهرا(س) اصفهان در پاسخ به این سؤال که آیا اتباع خارجه امکان اهدا دارند، اظهارکرد: سعی شده تا جایی که امکان دارد به دلایلی از جمله نامتناسب بودن فرهنگ و ناپایداری شرایط زندگی و انجام ندادن آزمایشات بارداری به علت وضعیت اقتصادی نابسامان از اهدای شیر توسط اتباع جلوگیری شود، اما اتباع دریافت کننده این شیر هستند و هرگاه نوزاد پرخطری داشته باشند که نیاز حیاتی به شیر مادر داشته باشد، دریغ نشده است.

حیدری بیان کرد: شیر مادر دارای خاصیت ماندگاری بالایی است و امکان نگهداری آن به مدت چهار ماه در فریزر و چهار روز در یخچال وجود دارد، از این‌رو به مادران اهداکننده اعلام می‌کنیم شیر دوشیده شده را در شرایط گفته شده ذخیره کنند و وقتی به یک میزان قابل توجه رسید به مراکز منتقل کنند.

وی افزود: از جمله معایبی که پروسه بانک شیر دارد این است که در طی فرایند پاستوریزاسیون ویتامین‌های بسیار کمی که در شیر وجود دارد از بین می‌روند که برای جبران آن به نوزادان ویتامین‌های مورد نیاز به‌صورت قطره‌های مولتی ویتامین داده می‌شود. ایراد دیگری که این پروسه دارد از بین رفتن تمام باکتری‌ها از جمله باکتری‌های مفید در طی فرایند پاستوریزاسیون است. این موضوع در وزارتخانه و توسط جامعه پزشکی نیز به‌عنوان یکی از معایب اصلی این فرایند مطرح شده که در پاسخ باید گفت در تمام دنیا شیر مادر به همین شکل تحت فرایند پاستوریزاسیون قرار می‌گیرد، اما به علت فواید زیادی که شیر مادر دارد و می‌تواند به همین شکل نیز تأمین کننده حیات و سلامت باشد، این موارد نادیده گرفته می‌شود و صد سال است در دنیا این کار در حال انجام است و اصطلاحاً به این شیر، شیر پاک گفته می‌شود که البته جبران باکتری‌های مفید نیز می‌تواند از طریق تماس فیزیکی بین مادر و نوزاد اتفاق بیفتد.

مسئول بانک شیر مادر بیمارستان الزهرا(س) اصفهان بیان کرد: هر چقدر مادر و شیرخوار با هم تماس داشته باشند باکتری‌های مفید بدن مادر به بدن نوزاد وارد می‌شود و باعث ایمنی‌زایی برای بدن او می‌شود.

حیدری گفت: در حال حاضر در شهر اصفهان مراکز بهداشت اصفهان یک و اصفهان دو شامل مرکز ملاهادی، امیر حمزه، نواب صفوی و کوجان شیرهای اهدایی را تحویل می‌گیرند، همچنین در سایر شهرهای استان نیز این فرایند در حال انجام است.

وی تأکید کرد: این فرایند از نظر شرعی نیز مورد تأیید است و حتی مناطق سنی‌نشین هم به این موضوع که پیوند خویشاوندی از این طریق رخ نمی‌دهد اذعان کرده‌اند و در زاهدان و کشورهای حوزه خلیج فارس نیز بانک شیر دایر است.

انتهای پیام