محمدتقی دشتی، معاون پژوهش مرکز تحقیقات اسلامی مجلس و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایسنا، ضمن گرامیداشت چهل‌وپنجمین سالگرد تأسیس جهاددانشگاهی بیان کرد: نقش جهاددانشگاهی در پیشرفت علم و فناوری در چهار دهه فعالیت خود غیرقابل انکار است، رهبر معظم انقلاب در جمله‌ای حکیمانه بیان می‌دارند: «ما باید علم را به فناوری، فناوری را به صنعت و صنعت را به توسعه کشور وصل کنیم.» این جمله، راهنمایی مهم و کلیدی است که با نقش جهاددانشگاهی و فعالیت آن در چهار دهه فعالیت در ارتباط است، در واقع، علم با فناوری، فناوری با صنعت و صنعت با توسعه ملی تفاوت‌هایی دارند.
وی افزود: در این زمینه، تصور من بر این است که جهاددانشگاهی به عنوان یک قوه عاقله، مغزی متفکر و نوآور، قصد دارد دانشگاه‌ها که مراکز اصلی علمی هستند را به سمت توسعه هدایت کند، این نهاد، با انجام پژوهش‌های هدفمند و تشکیل حلقه‌های علمی و نوآوری‌های علمی، تلاش دارد که علم را به صورت عملیاتی و کارآمد به سمت توسعه کشور سوق دهد، در این فرآیند، جهاددانشگاهی نقش مهم و شاید یکی از موثرترین کارهای حوزه علمی را ایفا می‌کند و می‌تواند در آینده بهتر از این نیز عمل کند.
جهاد دانشگاهی؛ مغز متفکر و نوآور دانشگاه‌ها
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران نام جهاد دانشگاهی را نشانگر مأموریت خارج از بروکراسی‌های مرسوم دانست و اظهار کرد: جهاددانشگاهی یعنی جهاد در راه علوم و فناوری، تلاش در مسیر نوآوری و حل مسائل کشور، به صورت مستقل و در راستای تقویت ارتباط بین علم و عمل، این نهاد، در تلاش است تا از طریق ارائه نوآوری‌های علمی، مسائل و نیازهای کشور را برطرف سازد.
وی ادامه داد: اقدامات گسترده و متنوع جهاد دانشگاهی، مانند فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی، پژوهشی، رسانه‌ای و مرکز افکارسنجی، اقدام‌های شایسته‌ای است که به نظر می‌رسد جهاد در حال انجام آنها است، انتظار می‌رود، این مجموعه‌ها که در برخی حوزه‌ها وظایف خاصی ندارند یا در مراکز دانشگاهی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند، نقش فعال‌تری در این زمینه ایفا کنند. دشتی با ارائه پیشنهاد و راهکاری جهت تحقق فرمان مقام معظم رهبری، اظهار کرد: پیشنهاد من این است که جهاددانشگاهی با تمرکز و هماهنگی بیشتر، به شکل مؤثرتر در حلقه‌های انتقال علم به فناوری، فناوری به صنعت و صنعت به توسعه، نقش محوری ایفا کند و این حلقه باید در قالب محیط‌های دانشگاهی و اجتماعی شکل بگیرد و مدیریت شود تا بتواند گام‌های جدی‌تری در راستای تحقق هدف‌های ملی بردارد.
تبیین دستاوردهای جنگ تحمیلی ۱۲روزه وظیفه‌ای ملی است
وی در پاسخ به این پرسش که چه وظایفی را متوجه نهاد انقلابی جهاد دانشگاهی در خصوص تبیین دستاورهای جنگ تحمیلی ۱۲روزه می‌داند، اظهار کرد: این جنگ دستاورد مهم و بزرگی برای ملت و نظام جمهوری اسلامی ایران به همراه داشت، از جمله ایجاد انسجام ملی، کارنامه و پیامدهای این رویداد، فرصت مناسبی است که رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی و علمی می‌توانند آن را تبیین و بازتاب دهند، حفظ این انسجام، وظیفه‌ای است که برعهده تمامی مراکز علمی، رسانه‌ای و فرهنگی کشور است و باید در راستای تقویت این وفاق ملی تلاش کنند.
این استاد دانشگاه تهران تاکید کرد: لازم است توجه کنیم که این جنگ تنها در ظاهر نظامی نمایان شد و بخش بزرگی از آن، جنگی تمدنی و گفتمانی بود؛ جنگی بر سر ایده‌ها و باورها، بنابراین، نظام و دانشگاه‌ها باید نقش بیشتری در تبیین و ترویج گفتمان‌های دینی و تمدنی داشته باشند، در برخی موارد، به دلیل درگیر بودن دانشگاه‌ها با امور جاری و امتحانات، این نقش کمرنگ شد، در حالیکه باید تمامی تلاش‌ها در جهت حفظ و تقویت این دستاوردهای ملی و تبیین پیامدهای آن، انجام شود.
وی نقش جهاددانشگاهی را در گفتمان‌های ملی، فرهنگی و علمی پررنگ دانست و گفت: جهاد دانشگاهی، با نام و ماموریت خود، باید این ارتباط میان گفتمان‌های ملی، فرهنگی و علمی را نزد افکار عمومی تقویت کند و در مسیر تبیین دستاوردهای این جنگ و تلاش برای جبران عقب‌ماندگی‌ها در حوزه فناوری و سایبری، نقش‌آفرینی کند، دشمن در جنگ ترکیبی خود، با تلفیق فناوری، سایبری، نظامی و اطلاعاتی، کشور را هدف قرار داد. لذا، تبیین و شناسایی نقاط ضعف در این حوزه‌ها و همت در جبران آنها، نیازمند تلاش و همکاری همه‌جانبه است.
عبور از دانشگاه نسل دوم به نسل پنجم
معاون پژوهش مرکز تحقیقات اسلامی مجلس بیان کرد: دانشگاه‌های جهان در حال حاضر در اوج روندهای توسعه‌ای خود هستند، نسل پنجم دانشگاه‌ها که جایگزین نسل‌های پیشین شده است، دیگر تنها آموزش‌محور و پژوهش‌محور نیست، بلکه مسئولیت‌های اجتماعی نیز در این دانشگاه‌ها جای گرفته است. آنها در حل مسائل واقعی جامعه، پروژه‌های اجتماعی و اقتصادی را در دستور کار قرار می‌دهند؛ مسئله‌هایی مانند حل مشکل خانواده، جوانان و دیگر چالش‌های اجتماعی که نیازمند نهادهای علمی و پایدار است.
وی ادامه داد: اگر جهاددانشگاهی بتواند نقش مؤثری در ایجاد ارتباط موثر و هم‌افزا بین دانشگاه، صنعت و جامعه ایفا کند، در واقع در مسیر نسل پنجم دانشگاهی قرار خواهد گرفت و به رقابت با برترین دانشگاه‌های دنیا، به‌ویژه کشورهای توسعه‌یافته، خواهد رسید. این نقش، کلید موفقیت در آینده توسعه ملی و پیشرفت‌های علمی کشور است.
دشتی تصریح کرد: در نتیجه، باید گفت که جهاددانشگاهی با تمرکز بر نوآوری، توسعه فناوری و همکاری نزدیک با جامعه و صنعت، می‌تواند نقش مهم و مؤثری در تحقق اهداف بلندمدت توسعه کشور ایفا کند و در کنار دانشگاه‌های پیشرفته جهان قرار بگیرد.
معاون پژوهش مرکز تحقیقات اسلامی مجلس یکی از نقش‌های جهاددانشگاهی را انتقال نظریات نوین، نظامات علمی جدید و دستاوردهای علمی به نهادهای اجرایی و متولیان حل مسئله در کشور دانست و بیان کرد: این نهاد باید دستگاه‌ها و سازمان‌های اجرایی و اداری را با نظرات نو و علمی آشنا کند و آنها را در بهره‌گیری از این نظریات تسهیل بخشد، تا بتوانند در مسیر حل مشکلات و توسعه کشور گام‌های مؤثری بردارند.
وی ادامه داد: نقش دیگر جهاد دانشگاهی در طراحی و اجرای روش‌های حل مسئله است، باید روش حل مسئله را متناسب با مقتضیات بومی و فرهنگی کشور طراحی کند و راهکارهای عملیاتی و اجرایی را در نهادها و دستگاه‌های مختلف تغذیه و ترویج دهد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران اظهار کرد: پایش و پژوهش در حوزه مسائل اجتماعی یکی دیگر از وظایف مهم این نهاد است، جهاددانشگاهی باید بتواند وضعیت جاری مسائل کشور را از طریق نظرسنجی‌ها، نگرش‌سنجی‌ها و پژوهش‌های مربوط، بررسی کند و گزارش‌های دقیقی درباره وضعیت و نیازهای کشور تهیه کند، امری که نقش چکاپ و بررسی سریع و جامع وضعیت فعلی را دارد.
وی افزود: نقش دیگر این نهاد انقلابی، نظارت و ارزیابی است؛ یعنی ارزیابی اثربخشی اقدامات نهادها و دستگاه‌ها در عرصه‌های اجتماعی و اجرایی. این نقش شامل سنجش بازخورد اقدامات، تحلیل نتایج و ارائه پیشنهادات اصلاحی است، به‌طورمثال، اگر برنامه‌ای در حوزه مهارت‌های اجتماعی یا حل چالش‌هایی مانند ازدواج و توسعه آن اجرا شده باشد، جهاددانشگاهی باید مسئولیت سنجش و پایش اثر بخشی آن اقدامات را بر عهده بگیرد و گزارش‌های معتبر و قابل اعتماد ارائه کند.
انتهای پیام
نظرات