«احسان موحدیان» در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به توافق میان سران ارمنستان و جمهوری آذربایجان به میزبانی آمریکا، با اشاره به نگرانی‌های ایران در این خصوص گفت: اگرچه ادعا شده که حضور آمریکا در مرز ایران و ارمنستان، صرفا اقتصادی است و قرار است آمریکایی‌ها ضمانت کنند که منافع کشورهای دخیل در این کریدور حفظ می‌شود و از شرکتی که قرار است نقش اپراتور را در این رابطه ایفا کند، حمایت خواهد کرد؛ اما با نگاهی به تاریخچه حضور آمریکا می‌بینیم که خیلی وقت‌ها حضور آمریکا به بهانه‌های اقتصادی رخ داده، اما با ایجاد مشکلات دیگری همراه بوده است.

اگر روسیه در برابر اقدام آمریکا سکوت کند، امکان نقش‌آفرینی‌اش در قفقاز جنوبی را از دست می‌دهد

این مدرس دانشگاه در ادامه و درباره رویکرد روسیه و چین به این قرارداد، گفت: بیش از ما، روسیه و بعد چینی‌ها از چنین قراردادی ضرر خواهند کرد، چراکه آمریکا در حیاط خلوت‌شان نفوذ می‌کند و اگر روسیه در برابر این اقدام آمریکا سکوت کند، به زودی امکان نقش آفرینی‌اش در قفقاز جنوبی را هم از دست می‌دهد. لذا این کشور نباید به سبکی که در سوریه مرتکب اشتباه شد، در قفقاز مرتکب این اشتباه شود. پوتین در دیدار آتی با ترامپ با دریافت امتیازاتی در قبال اوکراین، نباید در قفقاز جنوبی امتیازات مرگبار و غیرقابل جبران بدهد. روسیه باید به قفقاز نگاه راهبردی داشته باشد، نه تاکتیکی؛ چرا که همین نگاه تاکتیکی به تشدید نفوذ ترکیه، اسرائیل و انگلیس و کاهش نفوذ روسیه در قفقاز جنوبی درپنج سال اخیر انجامید.

وی درباره اهمیت این توافق برای ارمنستان تصریح کرد: این توافق‌نامه به افزایش نفوذ و تاثیرگذاری آمریکا در منطقه منجر می‌شود، در ضمن صلح و ثباتی هم به ارمغان نمی‌آورد، چون آمریکا اهمیتی به حفظ تمامیت ارضی ارمنستان نمی‌دهد و اساسا نیامده است که به ارمنستان کمک کند. چنانچه آمریکا در جنگ ۲۰۲۰ قره‌باغ هم تماشاگر شکست ارامنه به خاطر منافع ژئوپلتیکی خود در جمهوری آذربایجان بود. کفه حمایت آمریکا به سمت آذربایجان و ترکیه است تا بتوانند از فضای ارمنستان استفاده کنند. چون این دو کشور ظرفیت تولید انرژی و کالای بالایی دارند و از طرفی توان اقتصادی و سیاسی بیشتری برای تاثیرگذاری بر آمریکا و لابی در این کشور دارند.
 

حضور آمریکا در منطقه قفقاز ثبات‌آفرین نیست

این مدرس دانشگاه تصریح کرد: حضور آمریکا در منطقه قفقاز ثبات‌آفرین نیست چون منطقه را به زمین بازی جدید برای رقابت میان روسیه و آمریکا تبدیل می‌کند و امیدوارم روس‌ها در این شرایط تماشاگر نمانند و اقداماتی را برای مقابله با این رویکرد آمریکا انجام خواهند داد.

وی درباره رویکرد روسیه به آذربایجان گفت: باکو مورد حمایت آمریکا قرار گرفته و از طرفی روسیه هم به آن نیاز دارد. روسیه می‌خواهد از آذربایجان برای دور زدن تحریم‌ها استفاده کند تا در جنگ با اوکراین با مشکلات کمتری مواجه باشد و از طرفی غرب می‌خواهد که آذربایجان به روسیه کمک نکند و در رابطه با موضوع اوکراین طرف خود را انتخاب کند. آذربایجان دیر یا زود توسط آمریکا برای اینکه طرف خود را در جنگ اوکراین انتخاب کند، تحت فشار جدی‌تر قرار می گیرد، یعنی قطعا این وضعیت نمی‌تواند ادامه‌دار باشد و باکو نمی‌تواند تلاش برای راضی نگه‌داشتن روسیه و غرب به طور همزمان را ادامه دهد و در نهایت باید یک طرف را به طور قطعی انتخاب کند.
 

ترامپ تلاش دارد مسکو را از منطقه قفقاز و آسیای مرکزی حذف کند

این کارشناس مسائل آسیای میانه و قفقاز درباره تلاش و هدف آمریکا برای انعقاد قرارداد صلح میان آذربایجان و ارمنستان تصریح کرد: ترامپ تلاش دارد مسکو را به عنوان بازیگر مهم منطقه قفقاز و آسیای مرکزی حذف کند، چون روسیه به دلیل رفتارهای تاکتیکی و عدم درک راهبردی جایگاه خود را به نوعی به خاطر جنگ اوکراین دارد از دست می‌دهد، یعنی کشوری که در سال ۲۰۲۰ میانجی صلح میان این دو کشور بود، الان عملا نقشی در این موضوع ندارد. این در حالی است که آذربایجان سعی دارد مسکو را بیش از این خشمگین نکند، در عین حال ارمنستان هم سعی دارد نفوذ مسکو را در کشورش کاهش دهد و این کشمکش در گرجستان هم وجود دارد.

موحدیان تاکید کرد که آمریکا سعی دارد مسکو را در حوزه‌های مختلف درگیر کند تا از تمرکز بر اوکراین دست بکشد. آمریکا تمایل دارد بعد از آذربایجان که به سمت غرب کاملا متمایل شده است، ارمنستان را هم درگیر این موضوع کند تا به این شکل پوتین با هر دو کشور در قفقاز جنوبی درگیر باشد. اگر این وضعیت ادامه یابد، مسکو در شرایط دشواری قرار می‌گیرد و طرح‌هایی که ناتو برای تنش بیشتر دارد، جدی‌تر می‌شود. غربی‌ها بارها گفتند که روسیه بیش از حد بزرگ است و در تلاش هستند از طریق برخی اقوام و لابی‌ها، روسیه را تضعیف و حتی تجزیه کنند و از طرفی گاز کشورهای آسیای مرکزی مانند ترکمنستان و قزاقستان را جایگزین گاز روسیه کنند تا به این شکل روسیه را از معادلات کریدوری و انرژی منطقه حذف کنند.

این مدرس دانشگاه گفت: بنابراین معتقدم روسیه مجبور است در برابر چنین شرایطی واکنش نشان دهد و اگر واکنش نداشته باشد در مراحل بعدی برای حفظ منافع و تمامیت ارضی‌اش دچار مشکل می‌شود، از این رو معتقدم روسیه نسبت به این صحنه‌آرایی واکنش نشان می‌دهد، اما امیدوارم این واکنش راهبردی باشد، نه تاکتیکی.

وی در پاسخ به اینکه جدای از تلاش آمریکا برای صلح میان آذربایجان و ارمنستان، دو کشور اراده سیاسی جدی برای صلح دارند؟ اظهار کرد: ارمنستان می‌گوید موافق ایجاد جاده‌ای بین نخجوان و آذربایجان در استان سیونیک است، اما می‌خواهد این جاده تحت نظارت و حاکمیت خودش باشد و اگر آمریکا می‌خواهد شرکتی را برای سرمایه‌گذاری تعیین کند یا کمک فنی بدهد، اشکالی ندارد اما نمی‌پذیرد تمامیت ارضی‌اش زیر سوال برود و تاکید دارد که همه چیز باید زیر نظر مرزبانان ارمنی انجام شود. اما آذربایجان یک موضع تهاجمی دارد و خواستار عبور از سیونیک بدون هرگونه‌ کنترل مرزی و گمرکی است و می‌گوید نباید با مرزبانان ارمنی مواجه شوند در حالی که این درخواست، نقض حاکمیت ملی ارمنستان است. با این حال آذربایجان اصرار دارد این کار بشود. از طرفی تاکید دارد که قانون اساسی ارمنستان تغییر کند تا بندهای مربوط به تعلق قره‌باغ به ارمنستان نیز به طور کامل از قانون هم حذف شود. اما این کار تا زمانی که یک همه پرسی کلی در ارمنستان انجام نشود، شدنی نیست.

وی در ادامه تاکید کرد: بعید می‌دانم دولت ارمنستان در برابر این خواسته‌ها کوتاه بیاید، چون معنایش نابودی ارمنستان است. ارمنستان تنها مرز امنی که دارد مرز با ایران است و اگر آن را از دست بدهد به استانی محصور در این منطقه در مقابل باکو و آنکارا تبدیل می‌شود. در واقع آنچه در خوشبینانه‌ترین وضعیت می‌تواند اتفاق بیفتد، این است که یک جاده عادی میان دو طرف ایجاد شود تا اگر قرار باشد از نخجوان کالا یا انرژی ترانزیت شود و بالعکس از طریق این جاده با نظارت مرزبانان ارمنی انجام شود. از اخباری که منتشر شده این طور برمی‌آید که آمریکا هم همراهی کاملی با موضع آذربایجان برای ایجاد یک کریدور ندارد اما آذربایجان بر این موضع اصرار می‌کند.

این کارشناس مسائل آسیای میانه و قفقاز گفت: اگر قراردادی هم بین ارمنستان و آذربایجان امضا شود که مبتنی بر امتیازگیری یک طرفه از ارمنستان باشد در طولانی مدت پایدار نخواهد بود و سرمنشاء مناقشات تازه‌ای خواهد شد.

صلح قطعی بین ارمنستان و آذربایجان به رفتار منطقی بازیگران بستگی دارد

موحدیان خاطرنشان کرد: اینکه صلح قطعی بین دو کشور اتفاق بیفتد به رفتار منطقی بازیگران بستگی دارد که امتیازات متناسبی را به یکدیگر بدهند یا خیر. کشورهایی مثل ترکیه که از مواضع آذربایجان حمایت می کنند، باید تا حدی معتدل رفتار کنند. از طرفی رژیم اسرائیل به شدت در حال تحریک آذربایجان است و با همکاری ناتو و انگلیس دنبال یک کریدور است، نه یک جاده ساده که نخجوان را به آذربایجان متصل کند، از این رو معتقدم صلح در شرایطی به دست می‌آید که آذربایجان رفتار منطقی داشته باشد و زیاده‌خواهی نکند.

انتهای پیام