به گزارش ایسنا، چشم‌انداز آینده حاکمیت شرکتی نشان‌دهنده تحولی بنیادین فراتر از چارچوب‌های سنتی صرفاً مبتنی بر ارزیابی عملکرد مالی و حداکثرسازی سود سهامداران است. این تحول به سمت رویکردی جامع‌تر و پاسخگوتر در قبال طیف وسیع‌تری از ذینفعان و حرکت به سمت ایجاد ساختارها و فرآیندهایی است که امکان انطباق،  یادگیری مستمر و پاسخگویی به محیط پیچیده و در حال تغییر را فراهم می‌آورد.

در همین راستا علی صادقی - کارشناس اقتصادی - در یادداشتی  به چشم‌انداز آینده حاکمیت شرکتی؛ حرکت از ارزیابی عملکرد به سمت ایجاد اکوسیستم‌های یادگیرنده پرداخت که در ادامه آمده است :

یکی از بارزترین تغییرات در چشم‌انداز آینده حاکمیت شرکتی،  گسترش دامنه ذینفعان و ماهیت وظیفه امانت‌داری مدیران است.  

توجه به وظیفه امانت‌داری مدیران

بررسی مدل‌های حاکمیت شرکتی،  در کشورهایی نظیر هند،  انگلیس و آمریکا،  حکایت از آن دارد که وظیفه امانت‌داری گسترده‌تر مدیران به طرق مختلف بیان شده است.  این تغییر پارادایم از تمرکز صرف بر سهامدار (Shareholder Primacy) به رویکرد ذینفعان (Stakeholder Approach) یک مؤلفه کلیدی در چشم‌انداز آینده است.

وظیفه امانت‌داری مدیران،  علاوه بر منافع شرکت و سهامداران، به طور فزاینده‌ای شامل در نظر گرفتن منافع کارکنان، تأمین‌کنندگان،  مشتریان، جامعه و محیط زیست می‌شود.  این گسترش دامنه ذینفعان که باید منافعشان در نظر گرفته شود،  مستلزم آن است که عملکرد شرکت براساس معیارهایی فراتر از صرف سودآوری برای سهامداران ارزیابی شود.  

تحولات در چارچوب‌های گزارشگری شاهدی محکم بر این تغییر چشم‌انداز است.  در هند، تحول از رهنمودهای ملی داوطلبانه (NVG) به رهنمودهای ملی مسئولیت‌پذیری تجاری (NGRBC)، نشان‌دهنده تأکید بیشتر بر جنبه‌های غیرمالی عملکرد است. همچنین،  گزارش مسئولیت‌پذیری تجاری (BRR) به گزارش مسئولیت‌پذیری تجاری و پایداری (BRSR) تکامل یافته است.  این گزارش‌ها شرکت‌های بزرگ را ملزم (یا در ابتدا داوطلبانه) به افشای اطلاعات مربوط به عملکرد اقتصادی،  اجتماعی و محیط زیستی (ESG) خود می‌کنند و دامنه شمول آن از ۱۰۰ شرکت برتر به ۵۰۰ و سپس ۱۰۰۰ شرکت افزایش یافته است.  

ذینفعان،  به ویژه سهامداران از طریق این گزارش‌ها، می‌توانند عملکرد شرکت را در این زمینه‌ها نیز مورد بررسی قرار دهند.  الزام قانونی برای هزینه‌کرد مسئولیت اجتماعی شرکتی در هند (۲٪ از سود) و لزوم ذکر دلیل  عدم هزینه‌کرد در گزارش هیئت مدیره نیز نمونه‌ای از پاسخگویی قانونی در این زمینه است.  این تحولات در گزارشگری،  شفافیت و پاسخگویی شرکت‌ها را در قبال مسائل اقتصادی،  اجتماعی و محیط زیستی افزایش می‌دهد و ارزیابی عملکرد را فراتر از ترازنامه‌ها و صورت‌های سود و زیان می‌برد.

تأکید بر تخصص، صلاحیت و تنوع در هیئت مدیره

علاوه بر تغییر در معیارهای ارزیابی عملکرد، منابع به ویژگی‌های خاص هیئت مدیره و ترکیب آن اشاره دارند که می‌تواند بر عملکرد شرکت و نحوه پاسخگویی آن به چالش‌های جدید تأثیر بگذارد.  داده‌های تجربی ارائه شده، رابطه بین ویژگی‌های حاکمیت شرکتی (مانند اندازه هیئت مدیره،  نسبت مدیران مستقل و غیر اجرایی،  مالکیت) و هزینه‌های نمایندگی (به‌عنوان معیاری از عملکرد) را در بازارهای نوظهور بررسی می‌کنند.  این تحلیل‌هانشان می‌دهند که ویژگی‌های خاص هیئت مدیره می‌تواند بر کاهش هزینه‌های نمایندگی تأثیرگذار باشد.  مهم‌تر از همه، بررسی تأثیر ویژگی‌هایی مانند صلاحیت (Qualification) و تخصص (Expertise) مدیران و تنوع در هیئت مدیره (مانند حضور مدیران زن و خارجی) نشان‌دهنده درک این موضوع است که ترکیب و کیفیت هیئت مدیره بر نتایج شرکت و توانایی آن در مواجهه با چالش‌های پیچیده تأثیر می‌گذارد.  

هیئت مدیره‌ای با تخصص، صلاحیت و تنوع بیشتر ممکن است بهتر بتواند با چالش‌های پیچیده محیط کسب‌وکار و انتظارات ذینفعان مختلف سازگار شود، تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرد و ریسک‌ها را بهتر مدیریت کند. مقررات و قوانین حاکمیت شرکتی در کشورهای مختلف نیز بر اهمیت ویژگی‌های مدیران و ساختار هیئت مدیره تأکید دارند.  به عنوان مثال، برخی بر لزوم داشتن تخصص و تجربه کافی یا تقسیم‌بندی مناسب بین مدیران اجرایی و غیر اجرایی تأکید می‌کنند.  این الزامات قانونی و توصیه‌ها نشان می‌دهد که تلاش برای بهبود کیفیت ورودی‌های حاکمیت شرکتی (مانند ترکیب و صلاحیت هیئت مدیره) در حال افزایش است که می‌تواند به بهبود فرآیندهای تصمیم‌گیری و انطباق شرکت با محیط در حال تغییر کمک کند.

این تأکید بر ترکیب و کیفیت هیئت مدیره،  زمینه را برای مفهوم «اکوسیستم‌های یادگیرنده»  در سطح حاکمیت شرکتی فراهم می‌کند. تمرکز بر صلاحیت،  تخصص و تنوع در هیئت مدیره نشان می‌دهد که هیئت مدیره به عنوان نهاد اصلی نظارتی و تصمیم‌گیری،  نیاز به ظرفیت بالایی برای درک مسائل پیچیده،  یادگیری از تجربیات (هم درونی و هم بیرونی) و انطباق با تغییرات محیطی دارد.  یک هیئت مدیره متنوع از نظر مهارت، تجربه و دیدگاه می‌تواند مسائل را از زوایای مختلف بررسی کرده، نوآوری را تشویق کند و بهتر به نیازهای ذینفعان گوناگون پاسخ دهد. این توانایی در جذب و پردازش اطلاعات جدید،  ارزیابی تأثیرات گسترده‌تر اقدامات شرکت و تنظیم راهبردها بر اساس آن، جوهره یک ساختار حاکمیتی  «یادگیرنده»  است.

جمع‌بندی

چشم‌انداز آینده حاکمیت شرکتی نه تنها بر ارزیابی دقیق‌تر و جامع‌تر عملکرد (شامل ابعاد مالی و غیرمالی) تمرکز دارد، بلکه به طور فزاینده‌ای به دنبال ایجاد ساختارهایی در سطح هیئت مدیره است که بتوانند به طور مستمر یاد بگیرند،  سازگار شوند و شرکت را به سمت پایداری و موفقیت بلندمدت در محیطی پیچیده هدایت کنند. این فراتر از صرف نظارت و کنترل گذشته‌نگر است و به سمت یک نقش فعال‌تر و آینده‌نگرتر در شکل‌دهی استراتژی و فرهنگ شرکت حرکت می‌کند.

این مؤلفه‌ها در کنار هم نشان‌دهنده حرکتی از صرف ارزیابی عملکرد مالی گذشته به سمت ایجاد ساختارهای حاکمیتی انعطاف‌پذیر و پاسخگو هستند که می‌توانند به طور مستمر یاد بگیرند و با انتظارات و واقعیت‌های در حال تغییر محیط کسب‌وکار سازگار شوند. این همان چیزی است که زیربنای مفهوم «ایجاد اکوسیستم‌های یادگیرنده»  در سطح حاکمیت شرکتی را تشکیل می‌دهد. حاکمیت شرکتی آینده،  نهادی است که بقا و موفقیت شرکت را نه تنها با کنترل و نظارت مالی،  بلکه با ایجاد ظرفیت برای یادگیری، انطباق و مسئولیت‌پذیری در قبال ذینفعان خود تضمین می‌کند.

انتهای پیام