لیلا آشوری در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: به رشد غیرطبیعی سلول‌ها سرطان گفته می‌شود، سرطان ناشی از جهش‌های ژنتیکی است که در ژن‌های تنظیم‌کننده رشد سلولی دخیل بوده و باعث می‌شود تقسیم کنترل‌نشده سلول ایجاد و تومور تشکیل شود.
وی ضمن اشاره به این موضوع که سلول‌های سرطانی این توانایی را دارند که به بافت‌های مجاور حمله کنند، ادامه داد: سرطان‌ها چند نوع اصلی دارند، اولین نوع سرطان کارسینوم‌ها هستند که ۵۰ تا ۹۰ درصد موارد را به خود اختصاص می‌دهند، منشأ این سرطان‌ها از پوست، ریه و روده است.
کارشناس سرطان معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی قزوین در ادامه بیان کرد: دسته دوم سرطان‌ها سارکوم‌ها هستند، منشأ سارکوم، بافت‌های همبند مانند استخوان، عضله یا چربی است.
وی بیان کرد: دسته سوم لوسمی و لنفوم است، این دسته شامل سرطان‌های خون و سیستم لنفاوی هستند، دسته چهارم ملانوم یا سرطان سلول‌های رنگدانه‌ای پوست است، دسته پنجم نیز سرطان سیستم عصبی است که تومورهای مغز و نخاع را به خود اختصاص می‌دهند.
عوامل اصلی بروز سرطان
آشوری در رابطه با عوامل اصلی خطر سرطان‌ها خاطرنشان کرد: سبک زندگی اولین عامل خطر سرطان‌هاست، مهم‌ترین چیزی که در این عامل نقش دارد مصرف دخانیات است، مصرف دخانیات باعث ۲۲ درصد از مرگ‌های ناشی از سرطان می‌شود.
وی ادامه داد: دومین عامل مصرف الکل است، مصرف الکل یکی از عوامل خطرساز سرطان است، رژیم غذایی و چاقی از دیگر عوامل خطر سرطان‌هاست، در این حوزه رژیم‌هایی که سرشار از گوشت علی‌الخصوص گوشت‌های فرآوری شده و حاوی فیبر ناکافی هستند نقش زیادی دارند.
این کارشناس تصریح کرد: عامل خطرساز بعدی کم‌تحرکی است، در کسانی که فعالیت بدنی نداشته و کم‌تحرک هستند، سرطان روده و پستان دیده می‌شود.
وی در خصوص عوامل محیطی سرطان خاطرنشان کرد: پرتوهای ماوراءبنفش و UV می‌تواند باعث ایجاد سرطان پوست شود، همچنین آلاینده‌هایی مانند آزبست، بنزن و رادون نیز از عوامل محیطی هستند که در بروز سرطان نقش دارند.
آشوری اظهار کرد: عامل خطرساز بعدی عفونت‌ها هستند، ویروس‌هایی مانند پاپیلوما ویروس که به آن‌ها HPV گفته می‌شود می‌تواند باعث سرطان دهانه‌رحم، گلو و دهان شود، برخی ویروس‌های دیگر مانند ویروس هپاتیت B و هپاتیت C نیز باعث سرطان می‌شوند.
وی در ادامه تصریح کرد: عامل خطرساز بعدی هم ژنتیک است، ژنتیک پنج تا ۱۰ درصد را به خود اختصاص می‌دهد و باعث می‌شود جهش‌های ژنی ایجاد شوند و فرد را مستعد بروز سرطان می‌کند.
علائم هشداردهنده سرطان
کارشناس سرطان معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی قزوین گفت: علائم هشداردهنده کلیدی که برای سرطان می‌توان ذکر کرد شامل دو دسته هستند، برخی علائم عمومی و برخی موضعی هستند، از جمله علامت‌های عمومی می‌توان به کاهش وزن ناخواسته، تب‌های مکرر و خستگی مداوم اشاره کرد.
وی خاطرنشان کرد: از جمله علائم موضعی نیز می‌توان به وجود توده‌های غیرمعمول در بدن مانند وجود توده در گردن، زیر بغل و پستان اشاره کرد یا خونریزی‌های غیرطبیعی که در ادرار، مدفوع یا در سرفه دیده می‌شود، همچنین تغییرات پوستی مانند خال‌هایی که دارای حاشیه‌های نامنظم یا رنگ‌های متعددی هستند.
آشوری خاطرنشان کرد: عامل خطرساز بعدی اختلال در بلع یا سوءهاضمه‌ای است که نسبت به درمان مقاوم شده است.
راه‌های پیشگیری از سرطان
وی در خصوص راه‌های پیشگیری از سرطان تصریح کرد: راه‌های پیشگیری از سرطان شامل چهار دسته هستند، دسته اول واکسیناسیون است، می‌توان با تزریق واکسن HPV یا پاپیلوما ویروس از سنین ۱۰ تا ۱۲ سالگی یا واکسن هپاتیت B اقدام به پیشگیری از سرطان نمود.
این کارشناس گفت: دسته دوم محافظت در برابر UV است، در زمان‌هایی که نور خورشید تابش بیشتری دارد یعنی ساعات ۱۰ تا ۱۶ حتماً باید با محافظت زیر نور خورشید باشیم، از کرم‌های ضد آفتاب، لباس‌های آستین بلند، دستکش و کلاه استفاده کنیم تا اشعه ماوراءبنفش تأثیر منفی بر پوست ما نگذارد، برخی افراد نیز از تخت‌های برنزه استفاده می‌کنند، لازم است از این قبیل امور اجتناب کرد.
وی اظهار کرد: دسته سوم تغذیه و فعالیت بدنی است، مصرف میوه، سبزیجات و غلات کامل، محدودیت در مصرف گوشت‌های قرمز فرآوری شده و به‌طور متوسط ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی در هفته کمک‌کننده به این موضوع است.
آشوری ادامه داد: دسته چهارم پرهیز از مصرف دخانیات و الکل است که می‌تواند باعث کاهش ۵۰ درصدی خطر سرطان‌های ریه، کبد و دهان شود.
وی بیان کرد: ما روش‌های غربالگری و تشخیصی برای تشخیص زودهنگام سرطان داریم، غربالگری‌هایی داریم که می‌توان آن‌ها را به‌صورت منظم انجام داد، این غربالگری‌ها برای تشخیص زودهنگام سرطان پستان، روده بزرگ و دهانه‌رحم است.
کارشناس سرطان معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی قزوین خاطرنشان کرد: اولین تست ماموگرافی است که برای غربالگری سرطان پستان در خانم‌ها از ۴۰ سالگی استفاده می‌شود، مورد بعدی برای تشخیص و غربالگری سرطان روده بزرگ است که از ۴۵ سالگی باید انجام شود که به آن کولونوسکوپی گفته می‌شود.
وی اظهار کرد: مورد سوم هم غربالگری سرطان دهانه‌رحم است که وقتی خانمی ازدواج می‌کند بهتر است این تست انجام شود، معمولاً توصیه می‌شود این تست از ۲۵ سالگی انجام شود، اما باز هم بستگی به این دارد که خانم در چه سنی ازدواج کرده باشد، برای غربالگری سرطان دهانه‌رحم تست پاپ اسمیر انجام می‌شود.
راه‌های پیشگیری از سرطان در کودکان و بزرگسالان
آشوری در خصوص راه‌های پیشگیری از سرطان در کودکان و بزرگسالان تصریح کرد: برای کودکان عمدتاً کاهش عوامل خطر قابل کنترل هستند، به این معنا که یک سبک زندگی متمرکز برای پیشگیری کودکان از سرطان مؤثر است، البته بیشتر سرطان‌های کودکان ناشی از جهش‌های ژنتیکی است که به‌صورت تصادفی پیش می‌آیند که به‌طور کامل قابل پیشگیری نیستند.
وی ادامه داد: واکسیناسیون به موقع نیز یکی از راه‌های پیشگیری از سرطان در کودکان است، دومین راه محافظت در برابر اشعه UV، پرهیز از مواجهه با دود سیگار و پرهیز از مصرف نوشیدنی‌های شیرین و فست‌فودهایی است که برای کودکان مضرند، همچنین افزایش مصرف میوه، سبزیجات تازه و غلات کامل و محدودیت در مصرف غذاهای فرآوری شده برای کودکان لازم است.
این کارشناس اظهار کرد: از سوی دیگر لازم است کودکان روزانه حداقل ۶۰ دقیقه فعالیت‌های بدنی از قبیل دوچرخه‌سواری و ورزش‌های گروهی انجام دهند، وزن کودکان باید به‌طور طبیعی حفظ شود، چاقی در کودکان باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان‌های روده، کبد و پستان در بزرگسالی می‌شود.
وی عنوان کرد: همچنین لازم است کودکان از اشعه X و اسکن دور باشند، بهتر است این موارد برای کودکان استفاده نشود، زیرا موجب ایجاد جهش‌های ژنتیکی می‌شود.
آشوری در خصوص علائم هشداردهنده سرطان در کودکان بیان کرد: از جمله علائم هشداردهنده سرطان در کودکان تب‌های مداوم، کاهش وزن بی‌علت، ایجاد کبودی بر روی پوست، استخوان درد، ورم غدد لنفاوی و خستگی مفرط و دائم است.
وی در خصوص آمار سرطان خاطرنشان کرد: به‌طور کلی طبق آمار مرکز تحقیقات سرطان، در کشور ما سالانه حدودا ۱۳۱ هزار نفر به سرطان مبتلا می‌شوند که متأسفانه ۸۰ هزار نفر از این عزیزان بر اثر این بیماری جان خود را از دست می‌دهند، بیشترین نوع بروز سرطان را می‌توان در بافت پستان، معده و روده بزرگ نام برد.
کارشناس سرطان معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی قزوین در پایان تصریح کرد: طبق تخمین سازمان بهداشت جهانی یک‌سوم از سرطان‌ها قابل پیشگیری بوده و یک‌سوم دیگر هم در صورت تشخیص زودهنگام و مداخلات درمانی مناسب قابل درمان هستند.
انتهای پیام
نظرات