مینو نوری در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: روال عادی فعالیت‌های بخش نابینایان کتابخانه امام خمینی(ره) همانند دیگر کتابخانه‌های عمومی کشور است با این تفاوت که در این بخش، کتاب‌های بریل و صوتی در اختیار اعضا قرار می‌گیرد. این کتابخانه بیش از ۷۰۰ عضو دارد و کسانی که امکان تحویل حضوری داشته باشند، برای دریافت منابع چاپی و صوتی شخصا مراجعه می‌کنند و افراد ساکن شهرستان یا کسانی که به هر دلیلی قادر به حضور نباشند، این منابع را از طریق ارسال فیزیکی سی‌دی، در اختیار قرار دادن لینک دانلود و همچنین بارگزاری در پلتفرم‌های رایج، دریافت می‌کنند.
وی افزود: از سایر خدمات این کتابخانه می‌توان به برگزاری کلاس‌های متنوع برای اعضا و همچنین برای افراد بینا جهت آشنایی با خط بریل اشاره کرد. همچنین برای افراد دیرنابینا یعنی کسانی که جهت‌یابی و راه رفتن با عصا را به خوبی فرا نگرفته‌اند هم آموزش‌های مختصری انجام شده است. وسایل کمک آموزشی نظیر ذره‌بین، تخته‌های آموزش بریل و بازی‌های مخصوص مانند شطرنج و مار پله هم برای استفاده اعضا وجود دارد که در محل کتابخانه می‌توانند از آنها استفاده کنند. مسابقه‌های فراوانی نیز همچون کتابخوانی، معرفی کتاب و داستان‌نویسی، مناسب افراد نابینا و کم‌بینا طراحی و اجرا می‌شود که شور و اشتیاق را میان اعضا به میزان زیادی به وجود می‌آورد.
وجود چاپگرهای تخصصی خط بریل در بخش نابینایان
مسئول بخش نابینایان کتابخانه مرکزی امام خمینی(ره) با تاکید بر وجود دستگاه‌های تخصصی چاپ خط بریل در این کتابخانه، خاطرنشان کرد: در کنار خدمات معمول و در صورت نیاز اعضا کتابخانه، فایل‌های متنی به کمک دستگاه‌های چاپگر مخصوص به خط بریل تبدیل شده و در اختیار علاقه‌مندان و همین طور سایر استان‌های کشور قرار می‌گیرد. حتی ممکن است به پیشنهاد و مجوز نهاد کتابخانه‌ها، کتاب‌هایی انتخاب و به طور کامل توسط این دستگاه‌ها بریل شده، پس از صحافی توسط بخش‌های دیگر کتابخانه، به منابع موجود اضافه شود. برخی از منابع صوتی موجود نیز توسط بخش نابینایان کتابخانه، تولید و تدوین شده و در اختیار اعضا قرار می‌گیرد. البته در این زمینه رعایت سطح کیفی تولیدات همواره با دقت بسیار بالا مورد توجه بوده است.
وی ادامه داد: تشخیص و رفع نیازهای خاص نابینایان در امور فرهنگی و آموزشی در گرو همراهی خود آنان در بیان و انتقال درخواست‌هایشان، دقت ما به عنوان پل ارتباطی برای انعکاس آن نیازها و همچنین وارد عمل شدن نهادهای مسئول برای رفع کمبودها و مشکلات است. برای مثال افرادی هستند که چشم آنها به‌شدت ضعیف است اما نه در دسته نابینایان و نه در دسته افراد بینا قرار می‌گیرند. بعضی از این افراد بریل را فرا نگرفته‌اند اما می‌توانند خط معمولی را به‌سختی بخوانند. مشکل این افراد دسترسی به ابزارهای خاص مانند ذره‌بین‌های حرفه‌ای است که قیمت بالایی دارند. در بخش نابینایان کتابخانه، این ابزارها به صورت محدود وجود دارد و قطعا این امکانات باید گسترده‌تر شود. همچنین چاپ کتاب‌های درشت‌خط نیز برای حل مشکلات موجود می‌تواند در دستور کار قرار گیرد.
فرهنگ استفاده از کتابخانه‌های نابینایان باید در میان جامعه گسترش یابد
نوری با اشاره به اینکه یکی از چالش‌های مهم بخش نابینایان، مسئله فرهنگ استفاده از کتابخانه در خانواده‌ها است، بیان کرد: بسیاری از خانواده‌ها از این مسئله غافل هستند و حتی در میان آنها کسانی هستند که علاقه‌ای به حضور فرزندان کم‌بینا و نابینای خود در چنین فضاهایی ندارند و ناخودآگاه امکان حضور اجتماعی را از آنها سلب و عزت نفس‌شان را تضعیف می‌کنند. در این زمینه ما همواره راهنمای والدین بوده و خواهیم بود و آنان را به ارتباط با کتابخانه تشویق خواهیم کرد. بارها پیش آمده که خانواده‌ها به واسطه رفت‌وآمد فرزندانشان در این فضا با یکدیگر آشنا شده و از تجربیات هم برای رفع مشکلات کمک گرفته‌اند و من با تمام وجود بر این عقیده‌ام که بزرگ‌ترین امانت و هدیه‌ای که افراد از بخش نابینایان کتابخانه امام خمینی(ره) مشهد با خود به خانه می‌برند، امید و آگاهی است.
مسئول بخش نابینایان کتابخانه مرکزی امام خمینی(ره) مشهد افزود: بعضی از خانواده‌ها که پدر و مادر هر دو شاغل هستند با مشکل رفت‌وآمد فرزندانشان به کتابخانه مواجه‌اند. وضعیت حمل و نقل عمومی، پیاده‌روها و خیابان‌های ما همچنان مناسب‌سازی نشده و مشکلات فراوانی برای کم‌بینایان و نابینایان به‌دنبال دارد که امکان فعالیت اجتماعی مستقل و بهره‌مندی از خدمات متنوع را از آنها می‌گیرد. ما بارها از برگزاری برنامه‌های آنلاین و مجازی برای کمک به کمرنگ کردن این مشکلات استفاده کرده‌ایم اما بیش‌تر مواقع کودکان و نوجوانان به آن علاقه‌ای نشان نمی‌دهند؛ چراکه مشخصه دنیای آنها حضور در محیط و تجربه‌های بازیگوشانه است. مخصوصا که کودکان کم‌بینا و نابینا فقط صدا را می‌شوند و تصویر در اولویت بعدی آنها قرار می‌گیرد.
لزوم آموزش خط بریل به افراد بینا و برقراری تعامل بیش‌تر میان افراد بینا و نابینا
نوری با تاکید بر این نکته که فراگرفتن خط بریل برای افراد بینا کار دشواری نیست، اظهار کرد: افرادی که این توانایی را به‌دست بیاورند می‌توانند هم به اشتغال بپردازند و هم در جامعه خود موثر واقع شوند. برای مثال به کودکان استثنایی آموزش دهند. و یا بیماری‌ها و حوادثی وجود دارد که ممکن است باعث نابینایی فرد شود که اگر او آموزش خط بریل را در زمان بینا بودن، دیده باشد، قطعا با مشکلات کم‌تری مواجه خواهد شد. از همه این موارد مهم‌تر آن است که با فرا گرفتن این مهارت، هم‌دلی بیش‌تر و عمیق‌تری میان افراد جامعه به وجود می‌آید که بسیار ارزشمند و تاثیرگذار است.
مسئول بخش نابینایان کتابخانه مرکزی امام خمینی(ره) مشهد، ادامه داد: من بر این باورم که کودکان کم‌بینا و نابینا در کتابخانه باید در بستر برنامه‌هایی مدیریت شده در کنار همسالان بینای خود قرار بگیرند، بازی کنند، آموزش ببینند و دوستی کنند تا برای هر دو دسته تجربه زیسته جدیدی رقم خورده و از یکدیگر درس‌های متفاوتی بگیرند. بدین ترتیب برقراری ارتباط با جهان و بقیه آدم‌ها برای هر دو گروه معنای عمیق‌تری یافته و آنها برای زندگی در اجتماع آماده‌تر می‌شوند. در این زمینه خوشبختانه ما تجربیات بسیار خوبی در کتابخانه داشته‌ایم و استعدادهای زیادی را در میان کودکان کشف کرده و رشد داده‌ایم.
وی افزود: البته خاطرات تلخی هم وجود داشته است برای مثال به‌خاطر دارم در برهه‌ای از زمان برای معرفی بخش نابینایان کتابخانه به برخی از مدارس مراجعه کردیم و خواستار برقرای رابطه نزدیک برای ارائه خدمات به دانش‌آموزان کم‌بینا و نابینا بودیم که متاسفانه مورد استقبال و اشتیاق مناسبی قرار نگرفت. علاوه بر این معرفی خدمات ما به خود نابینایان هم در جامعه مسیر مناسبی را طی نمی‌کند و کاستی‌های فراوانی دارد. همه این موارد نشان‌دهنده جای خالی فرهنگ‌سازی، تعامل انسانی، همکاری انجمن‌ها و نهادهای مسئول در این بستر حساس است. چه میزان از هزینه‌های تبلیغات فرهنگی و رسانه‌ای عمومی در جامعه برای آگاهی‌بخشی و آموزش افراد با نیازهای خاص می‌رسد؟! در این زمینه‌ها باید پژوهش، اندیشه، تعامل، هماهنگی و پیگیری‌های جدی و اساسی انجام شود.
انتهای پیام
نظرات