مرضیه علوی سلطانی، دکتر متخصص زنان در گفت‌وگو با ایسنا، درباره انواع روش‌های درمان در حوزه ناباروری، اظهار کرد: ابتدا باید یک تعریفی از مسئله ناباروری داشته باشیم؛ عدم دستیابی به باروری بعد از یک سال رابطه منظم و بدون استفاده از روش‌های جلوگیری، در واقع تعریفی از مسئله ناباروری است.

مسئول فنی مرکز ناباروری جهاد دانشگاهی واحد قم تصریح کرد: به تناسب علت ناباروری، روش درمان آن نیز مشخص می‌شود که بیشترین علل ناباروری در آقایان شامل اختلالات اسپرم، کیفیت، کمیت و تحرک آن و اختلالات هورمونی می‌شود و شایع‌ترین دلایل ناباروری در بانوان شامل عدم تخمک گذاری و در درجات بعدی علل لوله‌ای، علل رحمی و مواردی مانند اندومتریوز می‌شود، همچنین سن بالا در کاهش شانس باروری در بانوان نیز تاثیرگذار است.

علوی ادامه داد: در ۱۰ درصد موارد که علتی برای ناباروری پیدا نمی‌شود، انواع روش‌های درمانی برای زوجین شروع می‌شود، اما در اینگونه موارد مهم‌ترین و تاثیرگذارترین درمان ناباروری، تحریک تخمدان‌ها است که با مصرف داروهای خوراکی و تزریقی مانند گونادوتروپین‌ها می‌توان شانس باروری را افزایش داد.

وی عنوان کرد: روش درمان در آقایان نیز با مصرف داروهایی مانند آنتی اکسیدان‌ها برای بهبود کیفیت اسپرم شروع می‌شود. اگر درمان دارویی باعث باروری نشد، به سراغ جراحی می‌رویم، درمان‌های جراحی در بانوان شامل سوزاندن نقاط آندومتریوز در لگن، برداشتن فیبروم و پولیپ‌های رحمی و لاپاراسکوپی می‌شود که برای رفع چسبندگی رحم و باز کردن لوله‌ها کاربرد دارد، این جراحی‌ها برای بانوان نابارور قبل از اجرای درمان‌ها صورت می‌گیرد.

علوی بیان کرد: همچنین عمل‌ جراحی واریکوسل برای آقایان نابارور استفاده می‌شود و این عمل جراحی به بهبود کیفیت اسپرم کمک می‌کند، البته هر کدام از عمل‌های نام برده شده، طبق تشخیص علت ناباروری انجام می‌شود. یکسری روش‌های درمان ناباروری تحت عنوان کمک باروری نیز وجود دارند.

وی با بیان اینکه اولین روش از درمان کمک باروری، تلقیح اسپرم به رحم است، گفت: این پروسه برای مواردی مناسب است که علتی برای ناباروری وجود ندارد یا اسپرم مشکلات ضعیفی دارد و شانس باروری در این روش ۱۰ الی ۲۰ درصد در هر سیکل است، همچنین یکی از روش‌های پیشرفته درمان ناباروری شامل لقاح خارج رحم(IVF) است که شانس باروری در این روش بین ۳۰ الی ۴۰ درصد است، البته در این روش؛ سن خانم و کیفیت اسپرم تاثیرگذار است.

علوی افزود: اکسی یا میکرو(تزریق اسپرم به داخل سیتوپلاسم تخمک ICSI (micro)) یکی دیگر از روش‌های پیشرفته برای درمان ناباروری است و در مواردی که کیفیت و کمیت اسپرم پایین است، استفاده می‌شود و پس از تشکیل جنین در این روش، اگر رحم خانم شرایط نگهداری از جنین را نداشته باشد، جنین فریز می‌شود.  

وی عنوان کرد: روش فریز تخمک و جنین برای بانوانی که مبتلا به سرطان هستند، استفاده می شود، این بانوان به دلیل شیمی درمانی، ذخایر تخمک خود را به سرعت از دست می‌دهند، در همین راستا می‌توانند قبل از انجام شیمی درمانی، تخمک یا جنین خود را فریز کنند. رحم‌های جایگزین نیز از از دیگر روش‌ها برای فرزندآوری است، همچنین زوجین برای اطمینان از سالم بودن جنین قبل از اقدام به انتفال جنین می‌توانند بررسی ژنتیکی یا  (PGD) انجام بدهند.

نقش سبک زندگی و تغذیه در باروری

علوی به نقش سبک زندگی و تغذیه در باروری اشاره کرد و گفت: سبک زندگی سالم به افزایش شانس باروری کمک می‌کنند و عواملی مانند چاقی یا لاغری شدید باعث اختلال در تخمک گذاری و کاهش کیفیت اسپرم می‌شود، بانوانی که با افزایش وزن رو به رو هستند، اکثرا با تنبلی تخمدان مواجه هستند که می‌توانند با کاهش وزن این اختلال را از بین ببرند و حتی یک سیکل منظم قاعدگی داشته باشند.

وی ادامه داد: ورزش روزانه سبک به مدت ۳۰ دقیقه که می‌تواند پیاده‌روی سریع باشد یا فعالیت‌های هوازی حداقل پنج روز در هفته برای سلامت افراد ضرورت دارد. رژیم مدیترانه‌ای یک رژیم عالی، ساده و پرطرفدار است که بر روی سلامت باروری نیز تاثیرگذار است، این رژیم مملو از سبزیجات و میوه‌جات تازه، غلات، ماهی، روغن زیتون و مغزها است.

علوی با بیان اینکه باید از غذاهای فست فودی، چرب و سرخ شده و نوشابه‌ها خودداری شود، افزود: مصرف منابع پروتئینی ساده مانند مرغ، ماهی، حبوبات و لبنیات کم چرب به عنوان منبع کلسیم نیز توصیه می‌شود، همچنین سیگار، الکل و مواد مخدر نیز بر سلامت باروری تاثیرگذار است، سیگار باعث کاهش کیفیت تخمک و اسپرم و تسریع در روند یائسگی می‌شود، الکل و مواد مخدر با تاثیر مستقیم بر روی تخمک و اسپرم، باعث ایجاد اختلالات هورمونی می‌شوند.

وی تصریح کرد: استرس در زوجین باعث ایجاد اختلال در روند قاعدگی و کاهش کیفیت اسپرم می‌شود، از این رو زوجین باید استرس خود را با روش‌های ریلکسیشن مانند یوگا، مدیتیشن، تنفس عمیق مدیریت، حمایت عاطفی خانواده و مشاوره با روانشناس کنند. کم‌خوابی و عوامل محیطی مضر مانند مواد شیمیایی (انواع شوینده‌ها) و حرارت زیاد (سونا، جکوزی و قرار دادن لپ تاپ روی پا برای آقایان) از دیگر عوامل موثر در کاهش شانس باروری است.

علوی با بیان اینکه سن بارداری باید مدیریت شود، بیان کرد: بهترین سن برای بارداری برای بانوان از ۲۰ تا ۳۵ سالگی است و افزایش سن باعث کاهش کمیت و کیفیت تخمک‌ها خواهد شد و اگر دنبال به تعویق افتادن بارداری هستید، برای فریز تخمک خود مشاوره بگیرید، همچنین تغذیه سالم و مصرف ویتامین‌ها و پروتئین‌های گیاهی، فولیک اسید که باعث افزایش کیفیت تخمک‌ها می‌شود و از به وجود آمدن ناهنجاری‌های جنینی جلوگیری می‌کند، توصیه می‌شود.

وی اضافه کرد: همچنین مصرف ویتامین D، روی و سلنیوم که باعث کیفیت تخمک و اسپرم می‌شوند، نیز توصیه می‌شود. نگه داشتن وزن در محدوده سالم عامل دیگری برای سلامت در باروری است، بانوانی که مبتلا به تنبلی تخمدان (PCO) هستند، می‌توانند با کاهش ۵ تا ۱۰ درصدی از وزن خود، به منظم شدن روند قاعدگی خود بهبود ببخشند.

علوی عنوان کرد: پیگیری و درمان به موقع انواع بیماری‌ها به خصوص بیماری‌های عفونی لگنی که اگر درمان نشوند باعث انسداد لوله‌های رحمی می‌شود. غربالگری منظم بانوان برای تسریع روند باروری نیز توصیه می‌شود، بنابراین با یک سبک زندگی سالم، مشاوره پزشکی به هنگام و استفاده از روش‌های نوین مانند فریز تخمک یا جنین می‌توان سلامت تخمک و باروری را تا حد زیادی افزایش داد.

آمار موفقیت مرکز درمان ناباروری جهاددانشگاهی با آمار جهانی مطابقت دارد

وی با بیان اینکه اولویت مرکز ناباروری جهاد دانشگاهی قم، حفظ باروری و حمایت از سلامت بانوان است، گفت: فریز تخمک فرآیند برداشت تخمک‌های سالم و فریز کردن آن‌ها در محلی ایمن است تا در آینده برای بارداری مورد استفاده قرار گیرد و مزایای این روش حفظ شانس بارداری در سن بالا، امکان برنامه‌ریزی برای زندگی شخصی و حرفه‌ای و کاهش نگرانی‌های پزشکی است.

علوی ادامه داد: انواع خدمات متنوع مرکز با تجهیزات پیشرفته روز انجام می‌شود، همچنین یک تیم پزشکی مجرب و کارشناسان باروری که مشاوره‌هایی برای قبل و بعد از مرحله فریز تخمک را ارائه می‌دهند. تیم‌های تخصصی این مرکز متشکل از متخصص زنان و زایمان، جنین شناس، اورولوژیست و مشاوران روانشناس است که با همکاری با یکدیگر مسیر باروری را برای زوجین هموار می‌سازند.

وی بیان کرد: خدمات این مرکز شامل IVF، ICSI، IUI، مشاوره‌های ژنتیک و روانشناسی است و آمار موفقیت مرکز ما که ۳۰ الی ۴۰ درصد است با استانداردهای جهانی برابری می‌کند و افزایش کیفیت خدمات و گستره آن با استفاده از شیوه‌های بروز درمان ناباروری در دنیا، توسعه بخش‌های آموزشی و پژوهشی از اهداف اصلی مرکز درمان ناباروری جهاددانشگاهی قم است.

علوی یادآور شد: با وجود پیشرفت‌های علمی، چالش‌های نوینی هم پدیدار می‌شوند که مهم‌ترین آن‌ها شامل هزینه‌های بالای درمان، نیاز به تجهیزات به‌روز، محدودیت‌های دارویی، مسائل فرهنگی و روانی که زوجین با آن رو به رو هستند، می‌شود و امیدواریم با همکاری تیم‌های پزشکی متخصص، حمایت مسئولین و همراهی زوجین بتوانیم بر این موانع غلبه و مسیر باروری را برای تمامی مراجعین هموار کنیم.

انتهای پیام