گاوبانگی، اصطلاحی است که به دوره جفت‌گیری مرال‌ها یا گوزن‌های قرمز خزری اطلاق می‌شود. این دوره هر ساله از نیمه شهریور ماه آغاز شده و تا نیمه مهرماه به مدت حدود یک ماه ادامه می‌یابد.

در این بازهٔ زمانی، مرال‌های نر با برآوردن آوایی بلند و رسا که شباهت زیادی به صدای گاو دارد، سعی در جذب ماده‌ها و دور کردن نرهای رقیب از قلمرو خود دارند. این صدا از فواصل بسیار دور نیز شنیده می‌شود و به همین دلیل، نام گاوبانگی را برای این فصل به ارمغان آورده است.

مرال‌های نر در این فصل حالتی خاص دارند؛ حالتی که برخی آن را مستی و گیجی توصیف می‌کنند. این حالت باعث می‌شود هوشیاری معمول خود را از دست داده و برای فرار از دست شکارچیان بسیار آسیب‌پذیر شوند. رقابت بین نرها گاهی به جنگ‌های شدید منجر می‌شود که ممکن است به زخمی شدن یا حتی مرگ یکی از آن‌ها بینجامد. نر پیروز می‌تواند با ماده‌ها جفت‌گیری کرده و قلمرو خود را تعیین کند.

خوشبختانه در سال‌های اخیر، اقدامات حفاظتی مؤثری برای محافظت از مرال‌ها در فصل گاوبانگی انجام شده است. این اقدامات شامل استقرار گروه‌های حفاظتی، آموزش جوامع محلی و محدودیت تردد است.

نقش مردم و گردشگران حفاظت از مرال تنها بر عهدهٔ سازمان‌های دولتی نیست و مردم و گردشگران نیز می‌توانند نقش بسزایی در نجات این گونهٔ ارزشمند ایفا کنند و در صورت مشاهدهٔ هرگونه فعالیت مشکوک یا شکار غیرقانونی بلافاصله به اداره کل محیط زیست گزارش دهند.

وحید خیرآبادی معاون محیط زیست طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان در گفت و گو با ایسنا با اشاره به اینکه از اواسط شهریور تا اواخر مهر فصل گاوبانگی با همان جفت‌گیری مارال‌ها است، افزود: به منظور حفاظت از مارال‌ها در این فصل، علاوه بر محیط‌بانانی که در منطقه حضور دارند بیش از ۳۰ چادر حفاظتی در مناطق حفاظت شده مستقر می‌شوند که علاوه بر محیط‌بانان، دوستداران محیط زیست، دانشجویان و جوامع محلی نیز حاضر می‌شوند تا از این گونه ارزشمند حفاظت کنند.

وی ادامه داد: هرچه قدر حضور محیط بانان و همیاران و دوستداران محیط ریست در فصل گاوبانگی پررنگ‌تر باشد به همان میزان حفاظت بیشتری از مارال‌ها و گوزن‌ها خواهیم داشت و به دنبال آن گوزن‌ها و مارال‌ها در شرایط امن‌تری جفت‌گیری کرده و در اردیبهشت ماه شاهد به دنیا آمدن گوساله‌های بیشتری خواهیم بود.

معاون محیط زیست طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان با اشاره به اینکه علاوه بر ۱۳۰ نیروی محیط بان که از  مارال‌ها در فصل گاوبانگی محافظت می‌کنند، کارکنان دیگر محیط زیست استان نیز به کمک آن‌ها می‌آیند، گفت: امسال بیش از ۴۰۰ نفر از مردم محلی، دوستداران محیط زیست و دانشجویان در ۱۵ چادر حفاظتی به مدت سه شبانه روز و به صورت شیفتی در مناطق حفاظت شده نظیر جهان نما، زاو و لوه حاضر می‌شوند تا از گونه ارزشمند مارال‌ها در قبال شکارچیان محافظت کنند.

خیرآبادی تصریح کرد: براساس مصوبه شورای عالی محیط زیست شکارچیان در قبال صید هر رأس مارال جریمه مادی باید بپردازند و علاوه بر این، طبق ماده ۱۲ قانون شکار و صید حبس‌هایی بین سه ماه تا دو سال برای شکارچیان غیرمجاز این گونه ارزشمند منظور شده است.

این مقام مسئول در پایان به دوستداران محیط زیست و کوهنوردان نیز توصیه کرد: در فصل گاوبانگی قبل از حضور در مناطق حفاظت شده حتماً با سازمان حفاظت محیط زیست هماهنگ کنند.

فصل گاوبانگی نمایشی خارق‌العاده و کهن از چرخهٔ طبیعت است؛ نبردی برای بقا که در آن عشق و مرگ در تنگنایی خطرناک به هم گره خورده‌اند. مرال، این نگین سبز جنگل‌های هیرکانی، امروز بیش از هر زمان دیگری به حفاظت و توجه ما انسان‌ها نیازمند است. تداوم بقای این گونه ارزشمند به معنای حفظ سلامت و تعادل اکوسیستم‌های جنگلی شمال ایران است. آیندهٔ مرال در گرو عزم ملی و مسئولیت‌پذیری جمعی است. از تصمیم‌گیران و مدیران کلان گرفته تا جوامع محلی و هر یک از ما به عنوان بخشی از جامعه. باید با اجرای برنامه‌های حفاظتی جامع، مبارزهٔ بی‌امان با شکار غیرقانونی و احیای زیستگاه‌های تخریب‌ شده، اجازه ندهیم نغمهٔ گاوبانگی که قرن‌ها در جنگل‌های ایران طنین‌انداز بوده است به صدایی خاموش بدل شود.

انتهای پیام