حجت‌الاسلام حسین‌خانی ۱۷ شهریور، در نشست خبری به مناسبت فرارسیدن هفته وقف، با اشاره به تغییر زمان برگزاری هفته وقف توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی اظهار کرد: پیش‌تر این هفته در ایام پایانی ماه صفر قرار داشت اما به دلیل هم‌زمانی با ایام عزاداری، کمتر به آن پرداخته می‌شد و دو سال قبل تصمیم گرفته شد آغاز هفته وقف به ایام ولادت پیامبر منتقل شود.

وی با بیان اینکه وقف پیشینه‌ای دیرینه در تاریخ اسلام دارد، افزود: نخستین واقف خود پیامبر اسلام (ص) بودند و پس از آن ائمه اطهار (ع) این سنت حسنه را گسترش دادند. همچنین در دوره‌های مختلف تاریخی از جمله عصر صفویان توجه ویژه‌ای به این موضوع شده است اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی، وقف وارد مرحله شکوفایی شد.

رئیس اداره اوقاف و امور خیریه قوچان با تأکید بر اینکه به صورت معمول موقوفات جدید با مشورت با واقفین در حوزه نیازهای احصا شده شهرستان انجام می‌شود، ادامه داد: از شهریور سال گذشته تاکنون ۱۶ وقف در قوچان به ثبت رسیده که هشت مورد آن وقف جدید شامل املاک و آپارتمان و هشت مورد هم از نوع کشفیات بوده است.

وی افزود: هم‌اکنون ۱۶۹۱ موقوفه در شهرستان وجود دارد که ۱۰۸۵ موقوفه که حدود ۹۰ درصد آن‌ها را شامل می‌شود در حوزه‌های مذهبی و قرآنی تعریف شده است. همچنین ۱۷۴ موقوفه برای امور خیریه، ۱۴۲ موقوفه برای مصرف در حوزه مسائل اجتماعی، سه موقوفه برای کمک به سفر زیارتی عتبات عالیات و ۲۴ موقوفه برای حوزه علمیه ثبت شده است.

خانی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین مشکلات حوزه وقف در شهرستان بدهکاری نهادها و بهره‌برداران است، گفت: امروز بسیاری از موقوفات قوچان به دلیل بدهی‌های معوق و عدم اجرای صحیح قراردادها از سوی مستأجران و برخی دستگاه‌ها، بلااستفاده یا کم‌بازده باقی مانده است.

رئیس اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان قوچان اظهار کرد: متأسفانه مردم هنوز آگاهی کافی نسبت به احکام شرعی و قانونی وقف ندارند و همین موضوع باعث شده نگاه اشتباهی به املاک وقفی شکل بگیرد.

وی خاطرنشان کرد: برخی تصور می‌کنند می‌توانند همانند زمین یا ملک شخصی، املاک وقفی را خرید و فروش کنند، در حالی که این کار خلاف شرع و قانون است؛ نتیجه این ذهنیت غلط، تشکیل ده‌ها پرونده حقوقی در محاکم قضایی است به‌ گونه‌ای که هم‌اکنون بیش از ۵۰ پرونده مرتبط با تغییر کاربری و خرید و فروش غیرقانونی موقوفات در جریان هستند که بعضاً زندگی افراد را نیز تحت تأثیر قرار داده است.

وی یکی دیگر از موانع اصلی را کوتاهی برخی دستگاه‌های اجرایی در رعایت حقوق موقوفات دانست و افزود: حتی نهادهایی که خود باید در صف نخست همکاری باشند، از بدهکارترین اشخاص در حوزه وقف هستند و با وجود مکاتبات متعدد و پیگیری‌های حقوقی، هنوز در پرداخت بدهی‌ها یا تنظیم قراردادهای اصولی کوتاهی می‌کنند.

خانی افزود: هم‌اکنون اداراتی نظیر جهاد کشاورزی، آموزش و پرورش و ثبت احوال بدهکارترین نهادهای حقوقی هستند که از موقوفات بهره‌برداری می‌کنند به طوری که در گذشته زمین‌ها را تحت عنوان حق تملک اعیان گرفته‌اند در حالی که نه پذیره داده‌اند و اجاره و قرارداد هم تنظیم نمی‌کنند.

وی با اشاره به موقوفه عامل‌زاده که یکی از بزرگ‌ترین موقوفات شهرستان قوچان است که به حوزه بهداشت و درمان اختصاص دارد، گفت: بخشی از اموال این موقوفه در اختیار اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و آموزش و پرورش این شهرستان قرار دارد اما با دادخواست متولی موقوفه طی دوهفته اخیر و صدور رأی به نفع موقوفه باید تخلیه و قلع و قمع صورت بگیرد.

 رئیس اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان قوچان در ادامه به ظرفیت‌های بلااستفاده موقوفات اشاره کرد و گفت: مجتمع کشت و صنعت موقوفه محمودخان واقع در امامزاده سلطان زیرآبه یکی از نمونه‌های بارز این ظرفیت‌هاست که در صورت جذب سرمایه‌گذار می‌تواند به قطب کشاورزی و اشتغال‌زایی در شهرستان تبدیل شود.

وی افزود: طرح پرورش آبزیان، کشت گل محمدی و گیاهان دارویی و زرشک پفکی و... در این مجتمع با همکاری جهاد کشاورزی مطالعه و آماده اجرا شده است که طی آن سرمایه‌گذاری توسط بخش خصوصی در اراضی متعلق به اوقاف انجام می‌شود و پس از چندین سال بهره‌برداری مجدد به اوقاف واگذار می‌شود اما سرمایه‌گذاران رغبت نمی‌کنند و به دلیل نبود سرمایه‌گذار جدی همچنان بلاتکلیف مانده است.

حجت‌الاسلام خانی بیان کرد: تجربه نشان داده است که هر جا وقف با سرمایه‌گذاری صحیح و مدیریت دقیق همراه شده، نتایج بسیار مثبتی داشته است؛ نمونه آن کارگاه تولید محصولات حجاب در قوچان است که با دریافت وام و حمایت اوقاف راه‌اندازی شد و برای بیش از ۳۰ نفر اشتغال مستقیم ایجاد کرد.

رئیس اداره اوقاف و امور خیریه قوچان با انتقاد از کم‌توجهی به نگاه‌های نو در وقف ادامه داد: وقف نباید تنها در قالب عزاداری و سنت‌های قدیمی خلاصه شود، امروز نیاز جامعه تغییر کرده و لازم است بخشی از وقف‌ها به سمت موضوعاتی مانند جوانی جمعیت، ازدواج، فعالیت‌های فرهنگی، خدمات اجتماعی و حتی ایجاد زیرساخت‌های اقتصادی هدایت شود ولی با این حال، متأسفانه بسیاری از مردم در این زمینه توجیه نمی‌شوند و همچنان تنها کارکرد عزاداری را برای وقف متصور هستند.

وی تصریح کرد: در برخی مساجد نیز همکاری کافی برای ثبت و شفاف‌سازی املاک و مستغلات وقفی صورت نمی‌گیرد این موضوع سبب می‌شود بخشی از دارایی‌های وقفی در عمل از چرخه بهره‌وری خارج شده و حتی زمینه سوء استفاده افراد فراهم شود در حالی که اگر همه املاک و مستغلات زیر نظر اوقاف ثبت و مدیریت شود، امکان اجرای طرح‌های فرهنگی و اجتماعی گسترده در سطح شهرستان وجود خواهد داشت.

خانی با اشاره به لزوم ورود جدی سرمایه‌گذاران گفت: امروز موقوفات شهرستان به طرح‌های اقتصادی بلندمدت نیاز دارند. قراردادهای ۱۰ یا ۱۵ ساله با سرمایه‌گذاران می‌تواند هم درآمد پایدار برای موقوفات ایجاد کند و هم زمینه اشتغال و توسعه را فراهم سازد اما لازمه این امر، تغییر نگاه منفی به وقف و درک صحیح از جایگاه آن است.

وی تأکید کرد: بدون فرهنگ‌سازی عمیق و همراهی جدی مسئولان و مردم، بخش مهمی از ظرفیت‌های وقفی قوچان همچنان بلااستفاده باقی خواهد ماند.

انتهای پیام