محمد احمدی - مدیرعامل شرکت ملی پست - در گفت‌وگو با ایسنا، درباره اعتراض برخی شهروندان نسبت به نحوه ارسال مرسولات پستی و آسیب احتمالی وارد شده بر مرسولات و تمهیدات این شرکت برای این موضوع اظهار کرد: چنین اتفاقاتی ممکن است رخ دهد. واقعیت این است که در فرایندهای پست، جایی که مستلزم کار فیزیکی و عملیاتی است، چندین مسئله می‌تواند چالش و مشکل ایجاد کرده و آسیب ایجاد کند. حال این موارد ممکن است در جریان حمل و نقل اتفاق بیفتد که ناشی از مشکلات مربوط به جابجایی توسط وسیله نقلیه رخ دهد.
وی افزود: بخش دیگر مربوط به خطای انسانی در فرایند تجزیه و تفکیک مرسولات ناشی از بارگیری و بخشی دیگربه نوع لفاف و بسته‌بندی برمی‌گردد که در این خصوص نوع لفاف و بسته بندی باید با محتوای مرسوله متناسب بوده و توان نگهداری محتوا را داشته باشد.
همچنین برخی از مشکلات به رفتار نیروی انسانی باز می‌گردد که به هر دلیلی، قابل پذیرش نیست اما ممکن است اتفاق بیفتد. ما در شرکت ملی پست خودمان را امانت‌دار می‌دانیم و هر آسیبی برای بسته پستی به وجود بیاید، خودمان را پاسخگو می‌دانیم. بنابراین برای کنترل این فرایندها ما شاخصی را در نظر گرفته و محاسبه می‌شود که بر اساس درصد وقوع نسبت به کل مرسولات عدد واقعاً بسیار پایین و ناچیز است.
معاون وزیر ارتباطات تشریح کرد: معمولاً این موضوعات وقتی چالش ایجاد می‌کند که در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بیشتر دیده می‌شود. از نظر ما حتی یک مورد مشکل هم قابل پذیرش نیست، چون ممکن است یک نفر خاطره بدی از ما داشته باشد. اما از نظر کسب‌وکار، شاخص‌های آماری را بررسی می‌کنیم که توسط نهادهای نظارتی کنترل می‌شود و می‌توانم اطمینان دهم که عدد اینگونه بی‌ترتیبی‌ها بسیار ناچیز است و در حجم سالانه قبول مرسولات کاملاً کنترل شده است.
شرکت ملی پست در زمینه بخش خصوصی و رقابت با شرکت های پست خصوصی به آنها به چشم رقیب نگاه نمی‌کند، چون بازار بزرگ‌تر از ظرفیت فعلی است و شرایط برای فعالیت بیشتر وجود دارد.
احمدی با بیان اینکه در شرکت ملی پست نظام شفاف پرداخت غرامت وجود دارد و مردم می‌توانند شکایت خود را ثبت و غرامت دریافت کنند، توضیح داد: البته به دلیل اینکه نظام جبران خسارت ابزاری برای سوءاستفاده نیز هست، قواعدی وجود دارد. علاوه بر موارد گفته شده رفتار فرستندگان مرسوله هم حائز اهمیت است که در زمان ارسال مرسولات، محتوای ارسالی علاوه بر استانداردهای لازم از بسته‌بندی متناسب با محتوا برخوردار باشد. اما به صورت کلی من از هر آسیبی که رخ می‌دهد، به عنوان مسئول عذرخواهی می‌کنم.
این مقام مسئول در ادامه صحبت‌هایش تأکید کرد که نظارت‌ها و کنترل‌ها در شش ماه گذشته روند نزولی هم در تعداد بی ترتیبی‌های پستی و هم در پرداخت غرامت داشته و مبالغ مربوط به پرداخت غرامت نیز افرایش پیدا کرده است. آمارها نشان می‌دهد در سه ماهه اول امسال نسبت به سه ماهه مشابه سال گذشته حدود ۲۳ درصد میزان شکایت‌های انجام شده از پست کاهش و میزان رضایت و نحوه پاسخگویی به این شکایات افزایش پیدا کرده است.
مدیرعامل شرکت ملی پست معتقد است در زمینه بخش خصوصی و رقابت با شرکت‌های پستی خصوصی به آنها به چشم رقیب نگاه نمی‌کنند، چون بازار بزرگ‌تر از ظرفیت فعلی است و شرایط برای فعالیت بیشتر وجود دارد بنابراین در موقعیت‌هایی به دنبال افزایش ترافیک نیستند، چون ممکن است ضرر کنند. بنابراین رقابت خوب است ولی باید منسجم و تعاملی باشد که مردم حقوقشان را بهتر بدانند و به اپراتورهای رسمی منتقل شوند.
وی گفت: به صورت کلی فعالان بازار دو دسته هستند؛ یک دسته اپراتورهای رسمی که با ما همکاری دارند، درواقع پیمانکاران پستی و شرکت‌های طرف قرارداد حوزه تجارت الکترونیک هستند که با سامانه ما کار می‌کنند. دسته دوم، کسانی هستند که فرایندشان با پست متفاوت بوده و خود به دو دسته تقسیم می‌شوند. یک گروه کسانی هستند که اپراتور رسمی پست محسوب می‌شوند و از طریق سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی مجوز دارند و گروه دیگر هیچ مجوزی ندارند یا مجوزهای دیگری گرفته‌اند و فرآیند و استقلال خودشان را دارند. ما تلاش می‌کنیم تعاملات خود را توسعه دهیم، روابط را تسهیل و از ظرفیت‌های همدیگر استفاده کنیم.
مدیرعامل شرکت ملی پست درباره تعهدات و شرایط بیمه کالاهای پستی تشریح کرد: تعهدات پرداخت غرامت برای کالاهای پستی در نرخ‌نامه شرکت ملی پست مشخص شده و برای تمامی مشتریان از طریق وب‌سایت قابل مشاهده است؛ این تعهدات باتوجه به نوع سرویس متفاوت است.
وی گفت: برای پاکت‌های حاوی اسناد مبلغ تعهد کمتر و برای بسته‌های حاوی کالا مبلغ تعهد بالاتر است. همچنین امکان اعلام ارزش اظهار شده کالا توسط مشتری وجود دارد که مبنای پرداخت غرامت قرار می‌گیرد. البته در این سیستم سقف‌هایی برای تعهدات در نظر گرفته شده و پرداخت غرامت ممکن است کمتر از ارزش اظهار شده باشد، بنابراین فرآیند پرداخت غرامت به دلیل پیچیدگی‌ها و تنوع محصولات زمان‌بر است.
در مراسم راهپیمایی اربعین امسال حدود ۳۰۰۰ خدمت مربوط به گم شدن و یافتن در مسیر اربعین توسط ۴۰ تا از همکاران حاضر در ۹ موکب ثبت شده است.احمدی در ادامه صحبت‌هایش تأکید کرد: همچنین سرویس امن ویژه ارسال طلا که پیش‌تر به دلیل مشکلات متعدد متوقف شده بود، اکنون در فاز تست قرار دارد و قرار است در مهرماه رونمایی شود.
تسهیلگری پست در ایام اربعین و همکاری‌های بین‌المللی پست ایران
معاون وزیر ارتباطات همچنین درباره اقدامات این شرکت در اربعین حسینی اظهار کرد: در زمینه خدمات پستی ایام اربعین، شرکت ملی پست اقدام به توزیع گسترده گذرنامه‌های زیارتی کرده است. از ابتدای سال تاکنون بیش از یک میلیون و ۱۵۳ هزار گذرنامه زیارتی و حدود یک میلیون و ۷۵۰ هزار گذرنامه عادی صادر و توزیع شده که حدود ۵۰۰ هزار تا از این تعداد در ماه‌های محرم و صفر به زائران ارائه شده است. توزیع این گذرنامه‌ها به عنوان یکی از خدمات روتین پستی در ایام اربعین صورت گرفته است.
احمدی تأکید کرد: یکی از اقداماتی که این شرکت به عنوان نذر خدمت انجام داد دریافت یک سوم هزینه برای گذرنامه زیارتی نسبت به گذرنامه‌های عادی بود. در کنار این موضوع پست خدمات دیگری هم ارائه می‌کند که مشخصا می‌توان به سرویس پست یافته اشاره کرد. به دلیل اینکه گم کردن اشیا از ویژگی بارز بشر محسوب می‌شود؛ احتمال اینکه در مسیرپیاده روی اربعین زائران با این مسئله روبه رو شوند وجود داشت. در مراسم راهپیمایی امسال حدود ۳۰۰۰ خدمت مربوط به گم شدن و یافتن در مسیر اربعین توسط ۴۰ تا از همکاران حاضر در ۹ موکب ثبت شده است. در واقع در ایام ۱۰ روزه مرتبط با اربعین در کل سامانه پست یافته حدود ۲۵ هزار و ۶۰۰ خدمت ارائه شده است.
وی تشریح کرد: در ایام اربعین، شرکت ملی پست با هدف تسهیل خدمات‌رسانی به زائران، تفاهم‌نامه‌ای با سازمان حج و زیارت منعقد کرد که بر اساس آن از مجموع سه هزار اشیا مفقود شده، حدود نیمی از آنها در همان ایام اربعین به دست افراد تحویل داده شده است. گذرنامه‌های ارسالی پس از استفاده به ایران بازگردانده شدند و سایر اشیا گم شده پیدا شده در کنسولگری‌ها و مکان‌های دیگر نیز به پست تحویل داده شده‌اند. با استفاده از ثبت درخواست‌های مردمی و روش‌های دیگر، صاحبان این گذرنامه‌ها شناسایی و مدارک به آنها تحویل داده می‌شود.
احمدی با تأکید بر اینکه در حوزه همکاری‌های بین‌المللی، شرکت ملی پست به عنوان یکی از اعضای اتحادیه پستی جهان، ارتباط مستمر و گسترده‌ای با تمامی کشورهای دنیا دارد، تصریح کرد با این وجود، شرایط سیاسی و اجرایی گاهی باعث ایجاد وقفه در این تعاملات می‌شود؛ برای مثال در جنگ ۱۲ روزه اخیر و توقف سیستم‌های هواپیمایی موجب اختلال در فعالیت‌های پستی شده بود. به هر حال، پست ایران به عنوان بخشی از شبکه جهانی، امکان ارسال و دریافت مرسولات از سراسر جهان را دارد.
در راستای تسهیل فرآیندهای گمرکی، شرکت ملی پست با استفاده از سامانه‌های هوشمند، اطلاعات اقلام پستی را از قبل ثبت و ضبط که این نظام هوشمند، امکان نظارت خطی و تصادفی گمرک را فراهم می‌کند تا نیازی به بازکردن و بررسی همه کالاهای وارده نباشد.
به گفته وی مرسولات پستی شامل دو بخش اصلی می‌شوند، یکی مرسولات داکیومنت یا پست نامه‌ها که معمولاً بدون تشریفات گمرکی هستند و دیگری محموله‌های فیزیکی با محتوای متنوع از صنایع دستی تا کالاهای تجاری الکترونیکی که مشمول نظارت‌های گمرکی و دستگاه‌های نظارتی مختلف می‌شوند. به همین دلیل، هر کشور و گمرک‌ها با توجه به مقررات خود شرایط خاصی برای پذیرش کالاها دارد. برای مثال برخی کشورها ورود دانه‌های خوراکی را به دلیل مسائل زیست‌محیطی محدود می‌کنند یا سقف وزنی خاصی برای آن تعیین می‌کنند.
مهم‌ترین چالش‌های فعالیت شرکت ملی پست
معاون وزیر ارتباطات تأکید کرد: یکی از چالش‌های اصلی که شرکت ملی پست با آن مواجه است، محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های اقتصادی است که مسیر ارائه خدمات به شهروندان را دشوار کرده است. به ویژه سقف معافیت‌های گمرکی و روندهای مرتبط با تجارت الکترونیکی فرامرزی که در سطح جهانی در حال توسعه است، در ایران با موانع قابل توجهی روبرو است.
او ادامه داد: شرکت ملی پست اما این حوزه را به عنوان یکی از اهداف استراتژیک خود تعریف کرده و در تلاش است تا سرویس‌های عمومی پستی متناسب با قوانین جهانی و توافقات بین‌المللی را توسعه دهد. بنابراین توافق‌نامه‌های اختصاصی بین کشورها ضروری است تا سقف معافیت‌ها و شرایط نظارتی کنترل شده و مدیریت شوند. نمونه‌ای از این تلاش‌ها، پروژه پایلوتی است که پارسال با همکاری یکی از پلتفرم‌های داخلی بین کشور ما و روسیه قرار بود شکل بگیرد. در این پروژه، پلتفرم‌های دو کشور به صورت نرم‌افزاری به هم متصل می‌شوند تا کالاهای قابل عرضه، مشتریان و فرایندهای خرید و انتقال از طریق شبکه‌های پستی دو کشور مدیریت شود که این اتفاق در حال توسعه است.
احمدی معتقد است که با توجه به اهمیت این حوزه در کمک به اقتصاد کشور، شرکت ملی پست بر تسهیل گری تاکید دارد و در حال بازنگری روش‌های سنتی و ایجاد زیرساخت‌های داخلی است. بخشی از این تغییرات نیازمند اصلاح قوانین و مقررات گمرکی است و بخش دیگر نیازمند تعاملات و قراردادهای دو جانبه با کشورهای مقصد است. این توافق‌ها به گونه‌ای است که کالاهای مشخص و تایید شده نیازی به بازبینی مجدد در گمرک‌ها نداشته باشند و اطلاعات محتوای مرسولات قبل از ارسال به مقصد اعلام شود تا فرآیند ارسال سریع‌تر و امن‌تر انجام شود.
مدیرعامل شرکت ملی پست گفت: در راستای تسهیل فرآیندهای گمرکی، شرکت ملی پست با استفاده از سامانه‌های هوشمند، اطلاعات اقلام پستی را از قبل ثبت و ضبط که این نظام هوشمند، امکان نظارت خطی و تصادفی گمرک را فراهم می‌کند تا نیازی به بازکردن و بررسی همه کالاهای وارده نباشد. پس از تعیین قیمت و میزان معافیت گمرکی، اگر کالایی بیش از سقف معافیت باشد، پست موظف است پکیج گمرکی صادر کرده و هزینه مربوطه را از گیرنده دریافت کند. این فرایند هم از لحاظ اقتصادی و هم فرهنگی و اجتماعی، پیچیدگی‌ها و لایه‌های متعددی دارد. شرکت ملی پست تعامل مستمری با گمرک دارد و بخش‌هایی که نیازمند اصلاح قوانین و مقررات هستند، در حال پیگیری برای بهبود هستند.
وی با اشاره به اینکه یکی از مسائل روتین هر ساله، افزایش حجم ترافیک مرسولات در نیمه دوم سال است که متناسب با آن ظرفیت‌های پستی نیز افزایش می‌یابد، گفت: هرچند چالش عمده‌ای در سال‌های گذشته مشاهده نشده، اما شرکت ملی پست به صورت جدی بر هوشمندسازی فرآیندها تمرکز دارد تا ظرفیت‌ها بهبود یابد.
او ادامه داد: یکی دیگر از پروژه‌های مهم شرکت در برنامه هفتم توسعه، بهسازی و نوسازی فضاهای عملیاتی واحدهای پستی است. بسیاری از این ساختمان‌ها بیش از ۳۰ سال پیش و در شرایطی طراحی شده‌اند اما اکنون حجم بسته‌ها افزایش یافته و نیاز به فضای مناسب‌تر احساس می‌شود. هدف امسال، ساخت ۳۰ هزار متر مربع فضای جدید است که تاکنون حدود ۷ هزار متر مربع آن تکمیل شده است که این پروژه به تأمین منابع مالی وابسته است.
احمدی ادامه داد: در بخش ناوگان نیز، شرکت ملی پست در حال گسترش ظرفیت‌های حمل و نقل است. در ۱۷ مهر امسال، تعداد قابل توجهی خودرو وانت وارد شبکه پستی خواهد شد و تلاش می‌شود سایر بخش‌های ناوگان نیز با توجه به توان اقتصادی ارتقا یابند. همچنین برنامه‌ای برای وارد کردن موتور سیکلت‌های سه‌چرخ اختصاصی پستی در دست اقدام است که این تجهیزات به زودی وارد شبکه خواهند شد.
زمان توزیع مرسولات پستی چقدر است؟
وی در پاسخ به سوالی درباره مدت زمان ارسال محصولات، اظهار کرد: زمان‌بندی توزیع مرسولات بر اساس نوع سرویس تعریف شده است. شرکت ملی پست چندین سرویس با اولویت‌های مختلف مانند سفارشی، پیشتاز، اکسپرس و ویژه دارد که هرکدام زمان‌بندی خاص خود را دارند. به عنوان مثال، توزیع در مراکز استان‌ها و بین استان‌ها به صورت مشخص تعریف شده و با تعهد زمانی انجام می‌شود.
او گفت: در حال حاضر حدود ۸۸ درصد از ارسال‌ها با موفقیت و در زمان مقرر تحویل داده می‌شوند. همچنین درباره ارسال هوایی، باید گفت که پست ایران سرویس اختصاصی پست هوایی ندارد و ارسال‌های هوایی پیش‌تر بیشتر از طریق ظرفیت هواپیمایی کشور انجام می‌شد. با این حال، کاهش ظرفیت ناوگان حمل و نقل هوایی و افزایش نیازها باعث شده تا ارسال به برخی نقاط مانند زاهدان با کامیون انجام شود که زمان ارسال از ۲۴ به ۴۸ ساعت افزایش یافته است. همچنین، به دلیل ابعاد و اندازه بسته‌ها، استفاده از هواپیما برای ارسال بسته‌های بزرگ به صرفه نیست و بیشتر بر روی ارسال پاکت‌ها و اسناد تمرکز شده است.
شرکت ملی پست همچنین نقش کلیدی در زنجیره اقتصاد روستا دارد، به طوری که حدود ۱۲ درصد از مرسولات این شرکت مبدا یا مقصدشان روستاهاست؛ نقشی که کمتر مورد توجه قرار گرفته اما بسیار حیاتی است.
معاون وزیر ارتباطات معتقد است که هاب پستی به خودی خود موجودیتی نیست که صرف داشتن یا نداشتن آن ظرفیت یا امتیازی ایجاد کند؛ بلکه افزایش حجم محصولات است که باعث رشد و توسعه شبکه می‌شود. به عنوان مثال، برای ارسال کالا از اصفهان به مازندران، گاهی اوقات ممکن است ارسال مستقیم یک کامیون اختصاصی صرفه اقتصادی نداشته باشد، بلکه تجمیع محصولات از چند شهرستان به تهران و سپس ارسال یک کامیون به مازندران، مقرون به صرفه‌تر باشد. بنابراین، ایجاد هاب‌ها و خطوط پستی تابعی از ترافیک کالا بین دو نقطه است.
مدیرعامل شرکت ملی پست همچنین تشریح کرد: در سال‌های اخیر و متاثر از شرایط کرونا، چندین خط جدید پستی راه‌اندازی شده است که باعث ایجاد شبکه‌ای به هم‌پیوسته شده است. برای مثال، پیش‌تر کالاهای ارسالی از هرمزگان به کرمان به صورت مستقیم ارسال نمی‌شدند و از طریق تهران منتقل می‌شدند.
او ادامه داد: اما با افزایش حجم محصولات، اکنون خطوط مستقلی شکل گرفته‌اند که حتی هاب‌هایی مانند هاب کرمان ایجاد شده است که علاوه بر کرمان، کالاهای یزد و خراسان جنوبی را نیز دریافت و مجدداً توزیع می‌کند. این فرآیند، بازنگری مستمر در نظام خطوط پستی و ارزیابی ظرفیت‌ها، تعداد کامیون‌ها و حجم بسته‌ها را می‌طلبد تا سرعت تحویل، میزان تخلیه و بارگیری، هزینه‌ها و خسارات کاهش یافته و کارایی شبکه افزایش یابد.
نقش کلیدی شرکت ملی پست در زنجیره اقتصاد روستا
وی تأکید کرد: شرکت ملی پست همچنین نقش کلیدی در زنجیره اقتصاد روستا دارد، به طوری که حدود ۱۲ درصد از مرسولات این شرکت مبدا یا مقصدشان روستاهاست؛ نقشی که کمتر مورد توجه قرار گرفته اما بسیار حیاتی است. این شرکت در بسیاری از مراکز استان‌ها و شهرهای درجه دو و سه خدمات زیان‌ده هستیم اما تضمین داده ایم تا دسترسی پایداری به خدمات پستی فراهم شود.
او افزود: یکی از اقدامات مثبت اخیر، استفاده از پستچی‌های خانم در اصفهان بوده است که با استقبال عمومی و ایجاد فضایی متفاوت در حوزه کاری پست همراه بوده که می‌تواند الگوی خوبی برای سایر مناطق باشد.
احمدی با اشاره به اینکه در حوزه توزیع کتاب‌ها نیز شرکت ملی پست نقش برجسته‌ای ایفا کرده است، توضیح داد: امسال بیش از یک میلیون و ۱۹ هزار مرسوله کتاب و بالغ بر بیش از یک میلیون و هفتصد هزار جلد کتاب، توسط پست توزیع شده است. میانگین زمان توزیع در سال گذشته حدود ۳.۴ روز بود که امسال به حدود ۲.۷ روز کاهش یافته است، این بهبود قابل توجه در تحویل محصولات، نشان از بهینه‌سازی و تلاش مستمر کارکنان دارد. همچنین، اگر برنامه‌ریزی خرید مردم به سمت مدل پستی و زمان‌بندی توزیع تنظیم شود، می‌توان تا ۴۵ تا ۶۲ درصد در هزینه‌های پستی صرفه‌جویی کرد. این تغییر در رفتار مصرف‌کنندگان همچنین منجر به کاهش ترافیک شهری، مصرف بنزین و آلودگی محیطی خواهد شد و آرامش بیشتری در شهرها ایجاد می‌کند.
معاون وزیر ارتباطات در پایان تأکید کرد: توسعه و گسترش خدمات پستی، اعم از شرکت ملی پست و بخش‌های خصوصی، به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای کاهش ترافیک و اثرات زیست‌محیطی باید در دستور کار قرار گیرد تا با توجه به محدودیت‌های توسعه جاده‌ای و حمل‌ونقل، راهکارهای پایدار و کارآمدی برای آینده فراهم شود.
انتهای پیام
نظرات