به گزارش ایسنا، هیاتی از مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه ایران، متشکل از «محسن محمدی» و «مرتضی دامن پاک جامی» سفرای سابق ایران در تایلند و پرتغال و پژوهشگران ارشد این مرکز، که برای شرکت در سیزدهمین اجلاس مجمع اندیشکده‌ای کنفرانس تعامل و اعتمادسازی آسیا به باکو سفر کرده‌اند، در پنل‌های مختلف اولین روز اجلاس سخنرانی کردند.
محسن محمدی در سخنرانی خود در نشست اول این اجلاس، ضمن اشاره به تحولات عمده دوران گذار کنونی و تأثیر جابجایی قدرت‌ها و شکاف‌های حاکمیتی ناشی از ورود به عصر دیجیتال، شرایط کنونی آسیا را ناپایدار و بی‌ثبات‌کننده توصیف کرد. وی با اشاره به مشخصات این دوران، از جمله تشدید تروریسم دولتی، تجاوزات اخیر رژیم صهیونیستی و آمریکا به کشورمان و حمله به تأسیسات هسته‌ای تحت پادمان، نسل‌کشی در غزه در سکوت جامعه جهانی، تحریم‌های ناعادلانه با انگیزه‌های سیاسی، تهدیدات ناشی از تغییرات اقلیمی و زیست‌محیطی و توطئه‌های برخی دولت‌ها و قدرت‌های منطقه برای تغییر مرزهای سنتی و تاریخی، خواستار توجه بیشتر آسیا و سیکا به این موارد شد: توسعه عادلانه و هم‌افزا، افزایش تاب‌آوری در برابر تغییرات اقلیمی، ایجاد چارچوب‌ها و سازوکارهای مشترک برای مقابله با حملات سایبری و جرایم دیجیتال، تقویت همکاری‌های علمی و فناورانه و حمایت از استارتاپ‌ها، کاهش شکاف دیجیتال با فراهم‌سازی زیرساخت‌های فناوری برای کشورهای کمتر توسعه‌یافته و تقویت همکاری‌های امنیتی از طریق نهادها و سازمان‌های منطقه‌ای موجود، نظیر سازمان همکاری شانگهای.
محمدی همچنین با تأکید بر اینکه آسیا در حال تبدیل شدن به یک کانون کلیدی ژئوپلیتیکی و امنیتی است که دیگر با اتحادهای منفرد یا نفوذ هژمونیک تعریف نمی‌شود، خواستار افزایش تعاملات میان نخبگان، دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی حوزه سیکا برای ایجاد و تقویت ظرفیت روایت‌سازی مشترک شد و بر آمادگی مراکز علمی و مطالعاتی کشور، به ویژه مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی، برای همکاری در این زمینه تأکید کرد.
مرتضی دامن پاک جامی، مدیرکل پیشین مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی و سفیر سابق ایران در پرتغال، در نشست مربوط به اتصال اوراسیا، به نقش کریدور شمال-جنوب در تسهیل مواصلات و ارتباطات پرداخت. وی با اشاره به انتقال عناصر قدرت اقتصادی و گفتمانی از غرب به شرق و جنوب جهانی، اظهار کرد که اتصال ایمن و سریع مراکز تولید و تأمین به بازارهای تقاضا و مصرف از طریق کریدورهای متنوع، به دغدغه و اولویت مهم کشورها و بلوک‌های اقتصادی تبدیل شده است.
دامن پاک جامی با اشاره به تعداد زیاد کریدورهای اقتصادی و حمل و نقلی در اوراسیا و تلویحاً به توافق اخیر ارمنستان و آذربایجان بر سر کریدور زنگزور، خاطرنشان کرد که اگر کشورهای ذینفع برای ایجاد یا توسعه کریدورهای خاص اقتصادی و ترانزیتی همکاری کنند، تا زمانی که منافع دیگر بازیگران منطقه‌ای را تهدید نکنند، مرزهای شناخته‌شده بین‌المللی را تغییر ندهند و رقابت‌های مخرب ایجاد نکنند، این همکاری قابل احترام است. اما برخی کریدورهای در حال بررسی یا احداث بیشتر بر اساس ملاحظات ژئوپلیتیکی و رقابت‌های سیاسی شکل گرفته و پرهزینه و مناقشه‌برانگیز هستند.
وی افزود که کشورهای اوراسیا دارای تجربه تاریخی مشترک با نام «راه‌های ابریشم» هستند که شبکه‌ای از مسیرهای تجاری شرق-غرب را تشکیل می‌داد و تبادل کالا، ایده، دانش علمی و فرهنگ‌ها را بین چین، آسیای مرکزی، خاورمیانه و اروپا تسهیل می‌کرد. کشورهای آسیایی امروز می‌توانند با بهره‌گیری از این تجربه‌ها، به جای رویکردهای انفرادی و انحصاری، به شبکه‌ای از کریدورهای مواصلاتی و اقتصادی بیندیشند که مکمل یکدیگر عمل کنند و نیازهای کشورهای مشارکت‌کننده را در زمینه توسعه زیرساخت، تبادل کالا و انرژی تأمین کنند.
دامن پاک جامی با اشاره به اینکه منطقه اوراسیا به ویژه غرب آسیا، با فاصله گرفتن از الگوی همکاری تاریخی، دهه‌هاست با جنگ، اشغال سرزمین‌ها، افراط‌گرایی، تروریسم و هجوم نیروهای خارجی روبه‌رو است، حملات تروریستی آمریکا و اسرائیل، تهاجم رژیم اسرائیل به غزه و لبنان و تجاوز ۱۲ روزه اخیر اسرائیل به ایران را نمونه‌های روشنی از وضعیت بحرانی مزمن منطقه و اثرات نامطلوب آن بر صلح، ثبات و همکاری اقتصادی برشمرد.
در بخش پایانی، محسن محمدی اظهار کرد که علیرغم تلاش‌های قدرت‌های فرامنطقه‌ای و برخی رقبای منطقه‌ای برای حذف ایران از کریدورهای منطقه‌ای، مشارکت ایران نمونه‌ای روشن از همکاری به جای رقابت است. ایران با اتکا به نقش تاریخی خود در تسهیل اتصالات منطقه‌ای، موقعیت جغرافیایی منحصر به فرد و سیاست همسایگی همکاری‌جویانه، از سال‌ها قبل در شراکت راهبردی با کشورهای منطقه اوراسیا پیشقدم بوده است. اتصال راه‌آهن ایران به ترکمنستان، توافقنامه کریدور شمال-جنوب و طرح توسعه بندر چابهار از جمله این اقدامات است.
دامن پاک جامی با تشریح ویژگی‌ها و امتیازات کریدور شمال-جنوب و دالان حمل و نقل بین‌المللی چابهار برای اتصال سریع، ارزان و ایمن هند و کشورهای جنوب‌شرق آسیا از طریق ایران به اوراسیا و اروپا، تأکید کرد که کشورهای منطقه برای ایجاد ثبات و توسعه باید به همکاری به جای رقابت، مکملیت به جای تکه‌تکه شدن، راه‌حل‌های منطقه‌ای، امنیت و توسعه برای همه و چندجانبه‌گرایی به جای یکجانبه‌گرایی توجه کنند.
شایان ذکر است که سیزدهمین اجلاس مجمع اندیشکده‌ای کنفرانس تعامل و اعتمادسازی در آسیا (سیکا) از صبح سه‌شنبه ۱۸ شهریور با حضور هیأت‌هایی از مراکز مطالعاتی و اندیشکده‌ای و سفارتخانه‌های ۲۸ کشور عضو، به میزبانی مرکز تحلیل روابط بین‌الملل جمهوری آذربایجان در شهر باکو آغاز شد. شرکت‌کنندگان در این نشست دو روزه روندها و موضوعات مهم مربوط به ارتقای امنیت و توسعه، حکمرانی امنیتی در آسیا، همکاری زنجیره تأمین در گذار سبز و دیجیتال، تقویت مواصلات اوراسیایی از طریق کریدورهای بین‌المللی و ظرفیت‌سازی در سیکا را مورد بررسی قرار می‌دهند.
انتهای پیام
نظرات