این بازی که در روستای سقی از توابع شهرستان گناباد رواج داشته، با پرتاب سنگ و رقابت میان جوانان مشخص می‌شود و به نوعی یادآور ارتباط عمیق انسان با طبیعت و لذت‌های ساده زندگی است.

محمد دهقان، پژوهشگر فرهنگ عامه، در گفت و گو با ایسنا به معرفی این بازی سنتی و تأثیرات آن بر جامعه محلی پرداخت و گفت: قبوکشی، به معنای پرتاب سنگ، از سرگرمی‌های جذاب جوانان و نوجوانان این منطقه در دهه‌های ۱۳۳۰ تا ۱۳۶۰ بوده است که امروزه به عنوان یک یادگار فرهنگی باقی مانده است.

وی با بیان اینکه در زبان و لهجه مردم سقی، واژه «قَبو» به معنای پرتاب سنگ است، افزود: این پرتاب می‌تواند به صورت عمودی به سمت آسمان یا به شکل افقی به دوردست‌ها باشد.

این پژوهشگر فرهنگ عامه، با بیان اینکه بازی قبوکشی به‌ ویژه در روزهای بهاری و تابستانی رواج داشت و جوانان در دشت‌ها و صحراهای اطراف روستا جمع می‌شدند تا به مسابقه قبوکشی بپردازند، تصریح کرد: این مسابقات نه تنها یک سرگرمی، بلکه یک نمایش قدرت و توان بازوهای جوانان محسوب می‌شد.

دهقان ادامه داد: در این مسابقات، جوانان با دقت و تمرکز می‌نگریستند که کدام سنگ دیرتر از دید پنهان می‌شود و کدام به زمین می‌رسد. این مشاهده دقیق، اهمیت بازی در زندگی اجتماعی آنها را نشان می‌دهد و به نوعی نمادی از رقابت سالم میان جوانان به شمار می‌رفت.

وی با بیان اینکه فضای رقابتی و در عین حال دوستانه‌ای که در این بازی وجود داشت، به تقویت روابط اجتماعی و دوستی‌ها میان جوانان کمک می‌کرد، به فضایی که این بازی ایجاد می‌کرد اشاره کرد و افزود: قبوکشی به دلیل جو شاداب و پر از شوخی و خنده، به یک تجربه اجتماعی تبدیل می‌شد.

قبوکشی در کنار استخر؛ مهارت و دقت

دهقان به یکی دیگر از تفریحات جوانان سقی اشاره کرد که قبوکشی کنار استخر نام دارد. در این بازی، جوانان سنگ‌های نازک‌تری را به سمت آب پرتاب می‌کردند و با مهارت خاصی، سنگ‌ها را به گونه‌ای پرتاب می‌کردند که زیر آب نروند و روی آب سر بخورند؛ این مهارت نه تنها نشانه‌ای از توانمندی آنها بود، بلکه دقت و تمرکز در انجام کارهای گروهی را نیز به نمایش می‌گذاشت.

وی در ادامه به تاریخچه این بازی در زمینه‌های دیگر نیز اشاره کرد و گفت: گفته می‌شود سقینی‌ها برای اولین بار به مبارزین فلسطینی قبوکشی را آموختند تا در انقلاب سنگ از این مهارت علیه اسرائیلی‌ها استفاده کنند. این نکته نشان‌دهنده تأثیر فرهنگی و اجتماعی قبوکشی فراتر از یک بازی محلی است و نشان‌دهنده توانایی این بازی در انتقال مهارت‌ها و تجربیات به دیگران است.

این پژوهشگر فرهنگ عامه، همچنین در خصوص تغییرات اجتماعی و فرهنگی که در دنیای امروز اتفاق افتاده است، تصریح کرد: امروزه قبوکشی دیگر جایگاهی در زندگی روزمره جوانان سقی ندارد، اما یاد آن در خاطرات بزرگ‌ترها زنده است. این بازی یادآور روزگار سادگی، رفاقت و توانایی‌های جوانی است که باید حفظ و منتقل شود.

وی در ادامه بیان کرد: حفظ این نوع فعالیت‌ها و بازی‌های سنتی می‌تواند به تقویت پیوندهای اجتماعی و فرهنگی در میان نسل‌های آینده کمک کند. اگرچه بازی قبوکشی به تدریج فراموش شده، اما می‌تواند به عنوان یک نماد فرهنگی مورد توجه قرار گیرد و در تلاش برای احیای فرهنگ عامه و سنت‌های محلی، نقش مهمی ایفا کند.

ضرورت آموزش و انتقال بازی‌های محلی به جوانان امروزی

دهقان همچنین به اهمیت آموزش مهارت‌های سنتی به نسل‌های جدید اشاره کرد و گفت: آموزش و انتقال این بازی‌ها به جوانان امروزی، نه تنها به حفظ هویت فرهنگی کمک می‌کند، بلکه به تقویت روحیه همکاری و رقابت سالم نیز منجر می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه جوانان باید با آداب و رسوم و بازی‌های سنتی آشنا شوند تا ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه خود را درک کنند، اظهار کرد: برگزاری جشنواره‌های محلی که در آنها قبوکشی و دیگر بازی‌های سنتی به نمایش گذاشته شوند، می‌تواند کمک شایانی به زنده نگه‌داشتن این میراث فرهنگی کند. همچنین می‌توان از طریق مدارس و مراکز فرهنگی، برنامه‌های آموزشی برای معرفی این بازی‌ها به نسل جوان ترتیب داد.

این پژوهشگر فرهنگ عامه، بیان کرد: قبوکشی به عنوان یک بازی محلی، نه تنها جنبه سرگرمی داشته بلکه ابعاد اجتماعی و فرهنگی عمیق‌تری را نیز در خود جای داده است. این بازی، به عنوان یک نماد از دوران سادگی و جوانی، نیاز به توجه و حفظ دارد تا نسل‌های آینده بتوانند از آن بهره‌مند شوند و با یادآوری تاریخ و فرهنگ خود، هویت خود را تقویت کنند.

وی اظهار کرد: با توجه به تغییرات اجتماعی و فرهنگی که در دنیای امروز اتفاق می‌افتد، امیدواریم که قبوکشی و سایر بازی‌های سنتی همچنان در خاطرات و فرهنگ مردم سقی زنده بمانند و به نسل‌های آینده منتقل شوند.

 دهقان تصریح کرد: تلاش برای حفظ این بازی و دیگر آداب و رسوم محلی، می‌تواند به ایجاد حس تعلق و هویت در جوانان کمک کند و آنها را به یادآوری ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی سوق دهد.

وی با اشاره به اینکه قبوکشی به عنوان یک میراث فرهنگی، باید به عنوان یک منبع الهام و هویت‌بخش در نظر گرفته شود که می‌تواند به تقویت روابط اجتماعی و فرهنگی در میان نسل‌های جوان و آینده کمک کند، افزود: این بازی، به یادگار روزگاری ساده و شاداب، باید زنده بماند و به نسل‌های آینده منتقل شود تا آنها نیز بتوانند از زیبایی‌ها و ارزش‌های آن بهره‌مند شوند.

روستای سقی، واقع در دامنه کوه‌های جنوبی شهرستان گناباد، به عنوان محل زندگی این جوانان، دارای ویژگی‌های جغرافیایی خاصی است. این روستا از شمال به یک دشت وسیع که به شهر گناباد منتهی می‌شود و از جنوب به کوه‌هایی که به شهر باغستان از توابع فردوس می‌رسند، محدود می‌شود. همچنین از غرب به روستای روچی و از شرق با روستای کلات همجوار است. این موقعیت جغرافیایی به جوانان این روستا امکان می‌دهد تا در فضای باز و طبیعی به بازی و سرگرمی بپردازند.

انتهای پیام