به گزارش ایسنا، رسانه انگلیسی گزارش داد که بحث درباره امکان دستیابی سوئد به تسلیحات هسته‌ای بار دیگر مطرح شده است؛ موضوعی که هم بار تاریخی دارد و هم بازتابی از نگرانی‌های امروز این کشور است.
روزنامه «تایمز» در این گزارش تأکید کرده که هرچند این بحث در سطح گمانه‌زنی باقی مانده و هنوز شواهدی از وجود اراده جدی در دولت سوئد برای ساخت سلاح هسته‌ای وجود ندارد، اما بازتاب آن در فضای سیاسی و دانشگاهی این کشور، نشانه‌ای از دغدغه‌های امنیتی تازه اروپا در شرایط جنگ و بی‌ثباتی ژئوپلیتیک است.
تایمز توضیح داده است که ریشه‌های این موضوع به دوران جنگ سرد بازمی‌گردد؛ زمانی که سوئد به‌طور محرمانه امکان توسعه برنامه هسته‌ای را بررسی می‌کرد. در این میان، سازمان تحقیقات دفاعی سوئد در دهه ۱۹۵۰ چندین انفجار آزمایشی در منطقه «لاپلند» انجام داد که با هدف شبیه‌سازی یک انفجار اتمی کوچک طراحی شده بودند. بزرگ‌ترین این آزمایش‌ها در نزدیکی روستای ناوستا، دهانه‌ای ایجاد کرد که بعدها به دریاچه «فواجائوره» تبدیل شد. این اقدامات بخشی از تلاش گسترده برای دستیابی به بازدارندگی هسته‌ای در برابر تهدید احتمالی شوروی بود.
تایمز نوشته است که اکنون و پس از چند دهه، در فضایی که ناامنی به اروپا بازگشته است، برخی سیاستمداران و پژوهشگران سوئدی بار دیگر به این ایده روی آورده‌اند. «جیمی آکسون» رهبر حزب راست‌گرای «دموکرات‌های سوئد»، نخستین سیاستمدار برجسته‌ای بود که در مارس امسال این احتمال را مطرح کرد و گفت کشورش در گذشته تخصص زیادی در حوزه فناوری هسته‌ای داشته و امروز همه گزینه‌ها باید روی میز باشد. پس از او، «رابرت دالسجو» پژوهشگر سازمان تحقیقات دفاعی سوئد نیز در یک سمینار تأکید کرد که وقت آن رسیده درباره «سلاح هسته‌ای مستقل» ساخت سوئد بحث شود.
به نوشته تایمز، این دیدگاه در میان دیگر جریان‌های سیاسی هم بازتاب یافته است. «آلیس تئودورسکو ماوه» عضو پارلمان اروپا از حزب دموکرات‌های مسیحی، که بخشی از احزاب ائتلاف حاکم است، خواستار آن شد که سوئد در یک راهبرد هسته‌ای مشترک اروپایی نقش ایفا کند.
رسانه انگلیسی یادآور شده که بحث مشابهی در کشورهای دیگر اروپایی نیز جریان دارد. لهستان خواستار مشارکت در بازدارندگی هسته‌ای فرانسه و آمریکا شده و نخست‌وزیر این کشور، «دونالد توسک»، حتی احتمال ساخت بمب اتمی داخلی را مطرح کرده است، هرچند کارشناسان آن را بعید می‌دانند. در آلمان نیز چنین بحث‌هایی دیده شده اما مخالفت عمومی بسیار گسترده است.
با وجود این، تایمز تأکید کرده که در حال حاضر توانایی صنعتی و فنی سوئد برای آغاز چنین پروژه‌ای بسیار محدود است. «مارتین گولیاث» کارشناس هسته‌ای در سازمان تحقیقات دفاعی سوئد گفته است که ساخت چنین برنامه‌ای مستلزم سرمایه‌گذاری عظیم و ایجاد کامل زیرساخت‌های جدید است و در عمل باید همه‌چیز از ابتدا شروع شود. او تأکید کرده که این کار تقریباً غیرممکن است.
تایمز در بخش دیگری از گزارش خود به تاریخچه سوئد پرداخته است. این کشور از سال ۱۹۴۵، همزمان با پایان جنگ جهانی دوم، تحقیقات محرمانه درباره بمب اتمی را آغاز کرد. در سال ۱۹۴۸، ستاد دفاعی سوئد به‌طور رسمی از سازمان تحقیقات دفاعی خواست امکان ساخت بمب پلوتونیومی را بررسی کند. در آن زمان، استراتژی «بی‌طرفی مسلحانه» حاکم بود و رهبران سیاسی معتقد بودند برای حفظ این بی‌طرفی ممکن است به سلاح هسته‌ای نیاز داشته باشند.
طبق گزارش، تا اواخر دهه ۱۹۵۰ سازمان سیا برآورد کرده بود که سوئد می‌تواند ظرف پنج سال بمب اتمی بسازد و در اواسط دهه ۱۹۶۰ تحلیلگران معتقد بودند این کشور تنها ۶ ماه با ساخت بمب فاصله دارد. اما پروژه به دلایل مختلف رو به افول گذاشت: مخالفت عمومی، هزینه‌های سنگین و دریافت تضمین‌های امنیتی غیررسمی از سوی ایالات متحده. به گفته «آنتوان بوسکه» استاد علوم سیاسی در دانشگاه دفاعی سوئد، این تضمین‌ها بدین معنی بود که آمریکا در برابر تهدید شوروی پشت سوئد خواهد ایستاد و بنابراین نیازی به سلاح هسته‌ای مستقل وجود ندارد.
به نوشته تایمز، تاسیسات هسته‌ای قدیمی یا تخریب شدند یا تغییر کاربری یافتند و در سال ۲۰۱۲ باقی‌مانده پلوتونیوم ذخیره‌شده نیز به ایالات متحده منتقل شد. امروز نیز بسیاری از کارشناسان معتقدند احیای آن پروژه واقع‌بینانه نیست، زیرا دانش و نیروی انسانی آن دوران دیگر وجود ندارد.
انتهای پیام
نظرات