تاریخ این قلعه به دوران باستان باز می‌گردد و ساخت آن به دوره امپراتوری اشکانی(۲۴۷ قبل از میلاد – ۲۲۴ میلادی) نسبت داده می‌شود. این قلعه به عنوان یک دژ نظامی برای حفاظت از منطقه در برابر حملات و تهدیدات خارجی ساخته شده بود و در اوج قدرت خود، یک پایگاه دفاعی کلیدی بود که به حفظ منطقه در برابر حملات قبایل سرگردان و پادشاهی‌های همسایه کمک می‌کرد.

این قلعه به ویژه با نبرد نهاوند در سال ۶۴۲ میلادی شناخته می‌شود که یکی از رویدادهای مهم در جریان فتح اسلامی ایران بود و این نبرد منجر به سقوط امپراتوری ساسانی و گسترش اسلام در فلات ایران شد. اگرچه نقش دقیق قلعه در این نبرد روشن نیست اما موقعیت و استحکامات آن احتمالاً در دفاع از نیروهای ساسانی نقش مهمی ایفا کرده است.

در طول قرون قلعه تغییرات مختلفی را تجربه کرد و به روزرسانی‌هایی را متناسب با فنون نظامی جدید و تغییرات سیاسی زمانه دریافت کرد و اما در نهایت این قلعه توسط ناصرالدین شاه قاجار در قرن نوزدهم تخریب شد.

ناصرالدین شاه که علاقه زیادی به یافتن گنج‌های باستانی داشت، دستور داد تا قلعه به‌طور کامل تخریب شود تا شاید آثار یا گنجینه‌هایی در زیر آن پیدا شود که این تخریب در نهایت منجر به خراب شدن بخش‌های زیادی از قلعه و نابودی برخی از ویژگی‌های تاریخی آن شد.

احیای قلعه تاریخی نهاوند در دستور کار شهرداری است

مجید یوسفی‌نوید، شهردار نهاوند از آغاز فرآیند احیا و بازسازی قلعه تاریخی شهر نهاوند خبر داد و به ایسنا گفت: با پیگیری شهرداری نهاوند و حمایت اداره میراث فرهنگی قلعه تاریخی نهاوند بازسازی و احیا می‌شود.

وی با بیان اینکه شهر نهاوند به عنوان یکی از شهرهای تاریخی‌ ایران بوده و قلعه تاریخی این شهر که آثار به جا مانده از روزگاران بسیار دیرپای ایران است از بین رفته است، تصریح کرد: بازسازی این قلعه برای اینکه هویت و تاریخ شهر نهاوند را آشکار کند و بتواند برای آیندگان از گذشتگان روایت کند، ضروری‌ است.

یوسفی‌نوید ادامه داد: محل واقعی قلعه نهاوند به وسعت حدود دو هکتار شناسایی و محدود و حریم آن مشخص شده است و در گام نخست اراضی این محدوده برای تغییر کاربری به کمیسیون ماده ۵ ارسال شده و پس از آن عملیات بازسازی آغاز خواهد شد.

شهردار نهاوند با بیان اینکه این قلعه با مساحت ۱۰هزار مترمربع بزرگ‌تر از قلعه فلک‌الافلاک لرستان است، افزود: موقعیت استراتژیک و حاکمیتی قلعه نهاوند آن را به یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی غرب کشور تبدیل کرده و باید پس از هگمتانه برای ثبت ملی و احیای آن تلاش جدی صورت گیرد.

وی با بیان اینکه در پیرامون قلعه نهاوند محدوده‌های بافت فرسوده شهر نهاوند قرار دارد که یکی از اهداف شرکت بازآفرینی شهری ایران کمک به مدیریت شهری برای حل مشکلات بافت‌های فرسوده است، تاکید کرد: در صورتی‌ که بازسازی قلعه تاریخی نهاوند انجام شود به‌عنوان یک مکان گردشگری بسیار مهم برای شهر نهاوند مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 قلعه تاریخی نهاوند به جاذبه‌ گردشگری نهاوند تبدیل خواهد شد 

علیرضا نثاری، نماینده مردم نهاوند در مجلس شورای اسلامی نیز از برنامه‌های دولت برای بازسازی قلعه تاریخی یزدگرد سوم آخرین پادشاه ساسانی خبر داد و به ایسنا گفت: این قلعه که در دوره قاجار تخریب شد پس از جابه‌جایی ساکنان و حفاری‌های باستان‌شناسی به جاذبه گردشگری تبدیل خواهد شد.

وی با بیان اینکه در بازدید گلپایگانی معاون وزیر راه و شهرسازی از منطقه تاریخی و بافت فرسوده شهر نهاوند نیز مصوب شد که بازسازی قلعه تاریخی نهاوند در دستور کار قرار بگیرد، ادامه داد: این قلعه که در دوره ناصرالدین‌شاه قاجار تخریب شد به‌زودی احیا خواهد شد تا به قطبی برای گردشگری و اشتغال‌زایی در نهاوند تبدیل شود.

نثاری اضافه کرد: این قلعه در بلندترین نقطه شهر قرار دارد و در مقابل آن معبد لائودیسه تنها بازمانده از دوران اشغال یونانیان در ایران واقع شده است.

وی با اشاره به اهمیت تاریخی این اثر، بیان کرد: پی‌ها و سازه‌های اصلی قلعه هنوز زیر خاک هستند و پیش از بازسازی باید ساکنان اطراف آن جابه‌جا شوند و سپس حفاری‌های دقیق باستان‌شناسی انجام خواهد شد تا این بنای تاریخی به شکل اصولی مرمت شود.

نثاری خاطرنشان کرد: این قلعه در گذشته دارای قنات‌ها و چاه‌های آب بوده و هنوز هم خروجی آب آن در میدان قیصریه دیده می‌شود که متأسفانه در دوره قاجار به دلایل نامعلومی تخریب شد اما اکنون فرصتی است تا با احیای آن گردشگری داخلی و بین‌المللی در نهاوند رونق بگیرد.

قلعه تاریخی نهاوند از آثار باستانی مهم ایران است 

محسن جانجان، رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان نهاوند هم در این خصوص به ایسنا گفت: مظاهر باستانی به‌عنوان جاذبه‌های گردشگری باید احیا و حفظ شوند که قلعه تاریخی شهر نهاوند یکی از این مظاهر باستانی با ارزش است.

وی با بیان اینکه قلعه نهاوند یا دژ یزدگرد از آثار باستانی مهم ایران است و تاریخ آن به دوران ساسانیان باز می‌گردد و در دوران خود نقش حیاتی در حفاظت از سرزمین‌های ایران ایفا می‌کرد و سقوط این قلعه باعث تغییرات زیادی در تاریخ ایران شد و در جنگ نهاوند نقشی اساسی ایفا کرد، ادامه داد: قلعه نهاوند یک دژ باستانی است که تاریخچه‌ای غنی دارد و شاهد بسیاری از رویدادهای تاریخی مهم از جمله حملات، نبردها و تغییرات دودمانی بوده است و موقعیت استراتژیک و ویژگی‌های معماری آن این قلعه را به یک نقطه عطف برای باستان‌شناسان، تاریخ‌نگاران و بازدیدکنندگان تبدیل کرده است.

وی با اشاره به ویژگی‌های معماری قلعه نهاوند، افزود: معماری قلعه نهاوند گواهی بر مهندسی نظامی باستانی ایران است و این قلعه با دیوارهای سنگی مستحکم و موقعیت استراتژیک خود طراحی شده بود تا در برابر محاصره‌ها و حملات مقاومت کند.

رئیس اداره میراث‌فرهنگی شهرستان نهاوند یادآور شد: دیوارهای قلعه ضخیم و بلند بوده‌اند و از آن در برابر تیرها و پرتابه‌های دیگر محافظت می‌کردند؛ همچنین قلعه دارای برج‌ها و استحکامات دفاعی متعددی بوده  که نقاط دیدبانی و لایه‌های امنیتی اضافی را فراهم می‌کردند.

جانجان تاکید کرد: یکی از ویژگی‌های معماری برجسته این قلعه موقعیت استراتژیک آن روی تپه‌ای است که چشم‌انداز فوق‌العاده‌ای از منطقه اطراف فراهم می‌کند و از قلعه مدافعان می‌توانستند تهدیدهای ورودی را شناسایی کرده و برای نبرد آماده شوند و همچنین تپه‌های طبیعی و زمین‌های ناهموار منطقه توان دفاعی قلعه را بیشتر تقویت می‌کردند.

به گفته وی، در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار به هنگام حفر قنات دفینه بزرگی پیدا می‌شود و پس از آن به فرمان شاه ابتدا از اطراف قلعه عکس‌برداری شد و سپس این دژ عظیم که تا آن زمان به خوبی دوام آورده بود، به کلی ویران شد و انگیزه شاه از این اقدام پیدا کردن دفینه‌های بیشتر عنوان شد هر چند که به مردم محلی گفته شده بود دلیل تخریب اشراف داشتن قلعه به خانه‌های خصوصی مردم است.

اهمیت فرهنگی و تاریخی قلعه نهاوند

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان نهاوند ادامه داد: این قلعه نمادی از قدرت و استقامت ایران باستان است و برای مردم ایران از اهمیت فرهنگی و تاریخی ویژه‌ای برخوردار کند.

جانجان با بیان اینکه این قلعه یک یادآوری از توان نظامی و نوآوری‌های معماری تمدن‌هایی است که در این منطقه ساکن بودند و این اثر تاریخی همچنین یک یادآوری از تاریخ پرنوسان ایران به‌ویژه در دوران ساسانیان و اوایل اسلام است، تأکید کرد: قلعه نهاوند یک سایت تاریخی و باستان‌شناسی مهم و  شگفت‌انگیز است که بازدیدکنندگان سراسر جهان برای کاوش در خرابه‌های باستانی و آموختن درباره تاریخ غنی قلعه به این منطقه می‌آیند و کاوش‌های باستان‌شناسی همچنان به کشف آثار و ویژگی‌های جدید ادامه می‌دهند و بینش‌های ارزشمندی از گذشته به دست می‌دهند.

وی با بیان اینکه بازسازی قلعه تاریخی نهاوند کار ارزشمندی است که شهرداری نهاوند آغاز کرده و ما هم برای بازسازی این قلعه به شهرداری کمک خواهیم کرد، تصریح کرد: در گام نخست در کمیسیون ماده ۵ به تغییر کاربری املاک کنار این قلعه رأی دادیم و شهرداری املاکی را خریداری کرده و باید املاک دیگری را هم خریداری کند.

به گزارش ایسنا، قلعه نهاوند یک اثر تاریخی بسیار مهم از روزگاران دیرپای ایران است که متأسفانه طی سال‌های زیادی مورد بی‌توجهی و بی‌مهری قرار گرفته است، در صورتی که توجه به این اثر مهم و بازسازی آن می‌توانست به‌عنوان یک جاذبه گردشگری مورد استفاده قرار بگیرد و باعث جذب گردشگران زیادی شود. اکنون که شهرداری نهاوند تصمیم به بازسازی این اثر تاریخی گرفته، قطعا با همت و همکاری سایر مسئولان و مرمت اصولی و کامل این قلعه نه تنها یک میراث ارزشمند احیا خواهد بلکه این پروژه رونق گردشگری و ایجاد اشتغال در شهرستان را در پی خواهد داشت.

انتهای پیام