حبیب‌الله محمودیان در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: تپه باستانی چگا آهوان در فاصله پنج کیلومتری شمال شهر مرزی مهران از توابع استان ایلام و در ناحیه مرزی ایران و عراق واقع شده است.
وی خاطرنشان کرد: مهم‌ترین رودخانه دائمی این ناحیه، کنجانچم است که از دامنه‌های غربی کوهستان کبیرکوه سرچشمه می‌گیرد و در گلوگاه ورودی دشت مهران به عنوان مرز طبیعی ایران و عراق امتداد می‌یابد.
محمودیان توضیح داد: وجود این رودخانه در منطقه گرمسیری غرب ایران موجب شده است تا در طول دوران استقرار، جایگاه و مأمن قشلاق‌نشینان باشد بنابراین، محوطه‌های باستانی این محدوده جغرافیایی از جمله شهر باستانی چگا آهوان تحت تأثیر چنین شرایطی، موقعیت تاریخی خود را استمرار بخشیده‌اند.
این باستان‌شناس با اشاره به ویژگی‌های فرهنگی اثر گفت: تعداد و تنوع شواهد فرهنگی به‌ویژه انواع سفال‌ها در شکل و اندازه‌های مختلف، وجود دوره‌های مختلف استقرار را تأیید می‌کند.
وی درخصوص ابزارهای سنگی موجود در این تپه بیان کرد: تعدادی ابزار سنگی از نوع هاون دستی و برخی سنگ‌های سوراخ‌دار چرخ‌مانند روی تپه دیده می‌شود که گاه‌نگاری دقیق آن به بررسی علمی و مقایسه با ابزارهای مکشوفه از سایر تپه‌ها و نیز مطالعه سایر شواهد فرهنگی سطح تپه بستگی دارد.
محمودیان ادامه داد: در سطح تپه به‌ویژه در جبهه غربی، تیغه‌های سنگی متعددی با اندازه‌های مختلف و رنگ‌های سفید، قهوه‌ای و خاکستری دیده می‌شود. برخی تیغه‌های ریز نیز یافت شده که نسبت به سایر تیغه‌ها اندک هستند. نمونه سنگ‌های مادر در سطح تپه می‌تواند در مطالعات باستان‌شناسی مورد توجه قرار گیرد.
وی با اشاره به سازه‌های معماری چگا آهوان گفت: آثار متعددی از زندگی انسان در دوران باستان در محدوده غرب ایران در کوه‌ها، دره‌های کوهستانی و دشت‌های میان‌کوهی و حاشیه‌ای رشته‌کوه زاگرس برجای مانده است. این آثار سند زنده‌ای از تفکر و اندیشه انسان‌هایی است که با تدبیر خود شرایط مساعد زندگی را با توجه به موقعیت مکانی و زمانی فراهم ساخته‌اند.
استاد باستان‌شناسی پیش از تاریخ اضافه کرد: مطالعه و بررسی این آثار می‌تواند اطلاعات گسترده‌ای از چگونگی بهره‌گیری انسان از امکانات محیطی برای ایجاد سکونت‌گاه‌ها، رام کردن حیوانات، ابداع روش‌ها و سیستم‌های کشاورزی و دامپروری ارائه دهد از جمله مناطق مهم و کلیدی منطقه، دشت حاصل‌خیز مهران است که به‌دلیل شرایط جغرافیایی و قرار گرفتن در حد فاصل تمدن‌های جلگه میان‌رودان و فلات مرکزی ایران از موقعیت ممتازی برخوردار است.
وی با اشاره به پیشینه مطالعات در این منطقه گفت: چگا آهوان یکی از بزرگ‌ترین تپه‌های باستانی پیش از تاریخ منطقه محسوب می‌شود، این تپه در سال ۱۳۷۷ توسط هیئت باستان‌شناسی داخلی به سرپرستی مرحوم علی‌محمد خلیلیان شناسایی مقدماتی شد و در سال ۱۳۸۱ توسط هیئت دانشگاه آزاد اسلامی مورد بررسی و شناسایی قرار گرفت. همچنین در سال ۱۳۸۲ تعیین حریم شد.
محمودیان افزود: تپه چگا آهوان به دلیل گستردگی و تنوع شواهد فرهنگی از دوران مختلف پیش از تاریخ از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. انواع سفال‌های ساده و منقوش با تزئینات و رنگ‌های مختلف، شاموت گیاهی و سنگ‌ریزه روی تپه دیده می‌شود. در بخش شرقی اثر، آثار کارگاه سفال نیز به چشم می‌آید.
این باستان‌شناس ادامه داد: ابزارهای سنگی، تیغه‌های ریز و درشت، تکه‌های آبسیدین و سنگ مادر از جمله شواهد فرهنگی این اثر باستانی است. نمونه تبر سنگی مکشوفه بر سطح تپه که منسوب به عصر نوسنگی است، بر موقعیت این اثر فرهنگی افزوده است.
وی گفت: بررسی اولیه شواهد فرهنگی سطح اثر به‌ویژه تنوع سفال‌ها نشان‌دهنده دوران مختلف استقرار در این منطقه است. گاه‌نگاری سفال‌ها از هزاره هفتم تا هزاره سوم پیش از میلاد را نشان می‌دهد.
محمودیان درباره استقرار در چگا آهوان تشریح کرد: بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که این تپه از جمله استقرارهای پیش از تاریخ است و در محدوده کمربند حاشیه‌ای غرب ایران واقع شده و ارتباط مستمری با تمدن‌های همسایه غربی یعنی میان‌رودان داشته است.
این باستان‌شناس گفت: حفاری‌های غیرمجاز و تخریب تپه در جبهه شرقی جهت استقرار ادوات جنگی در طول جنگ تحمیلی، توده عظیم سفال و نیز لایه‌های معماری را نمایان کرده که لایه سفال آن حدود سه متر ارتفاع دارد.
وی افزود: بررسی شواهد فرهنگی سطح این تپه‌ها از جمله سفالینه‌ها و تیغه‌های سنگی از استقرارهای احتمالی هزاره هفتم پیش از میلاد و آغاز نگارش حکایت دارد. وجود نمونه آبسیدین در چگا آهوان و گلان، ارتباط این تپه‌ها را با دیگر مکان‌های استقراری پیرامونی به‌ویژه دهلران و بدره عراق روشن می‌سازد.
محمودیان تأکید کرد: کاوش‌های مقدماتی بر روی تپه، آثار و سازه‌های معماری متعلق به دوره‌های پیش از تاریخ را در منطقه مهران نشان می‌دهد فاصله این تپه تا چگا گلان حدود ۱۵ کیلومتر است و بررسی برخی شواهد فرهنگی این تپه با چگا آهوان قابل مقایسه است.
انتهای پیام
نظرات