ناصر وحدتی در گفت‌وگو با ایسنا در رابطه با ماهیت مسمومیت با مواد مخدر، اظهار کرد: تمام مواد مخدر یک اثر مشترک دارند و آن ایجاد فضایی ذهنی و خیالی است؛ فضایی که برای فرد لذت‌بخش بوده و باعث می‌شود لذت‌های معمول زندگی کمرنگ شوند. فرد معتاد به ‌خاطر همین لذت ذهنی، حاضر است همه چیز  دیگر را فدا کند. در نتیجه، روابط خانوادگی و ارتباط با دوستان به‌تدریج تضعیف می‌شود و ذهن او کاملاً درگیر حالت «سرخوشی» حاصل از مصرف مواد می‌شود.

وی با بیان اینکه مواد مخدر اعتیادآور به طور کلی در سه گروه اصلی قرار می‌گیرند، افزود: عامل عمده در کشور ما و بسیاری از کشورهای دیگر، تریاک و مشتقات آن است، اما گروه‌های دیگری از مواد نیز وجود دارند که تأثیرشان با تریاک و شبه‌تریاک متفاوت است. همه‌ی این مواد نوعی وابستگی و سرخوشی در فرد ایجاد می‌کنند.

این متخصص سم‌شناسی دارویی درباره گروه‌بندی مواد مخدر، گفت: دو گروه اصلی از مواد مخدر می‌توانند منجر به مسمومیت شوند؛ نخست مواد شبه‌تریاک هستند، تمام مواد این گروه در صورت مصرف بیش از اندازه موجب مسمومیت می‌شوند. تریاک و مشتقات آن شایع‌ترین مواد مخدر در ایران و کشورهای منطقه هستند. این مواد با اثرگذاری مستقیم بر سیستم عصبی، احساس آرامش و سرخوشی موقتی ایجاد می‌کنند، اما مصرف زیاد آن‌ها می‌تواند بسیار خطرناک و مرگ‌آور باشد.

وحدتی ادامه داد: گروه دیگر مواد محرک مغزی است که در رأس این گروه، کوکائین قرار دارد که بیش‌تر در کشورهای غربی، به‌ویژه ایالات متحده و کشورهای آمریکای جنوبی رواج دارد، زیرا گیاه کوکا در این مناطق کشت می‌شود. در ایران، مواد شبه‌تریاک شیوع بیشتری دارند، با این حال مقادیر محدودی از کوکائین و موادی مانند حشیش نیز مشاهده می‌شود. اگرچه حشیش نسبت به سایر مواد، سمیت و قدرت وابستگی کمتری دارد، اما شبه‌تریاک‌ها و محرک‌های مغزی بالاترین میزان وابستگی و خطر اعتیاد را دارند.

علائم شایع مسمومیت با مواد مخدر را بشناسید

وی در خصوص علائم شایع مسمومیت با مواد مخدر، بیان کرد: علائم مسمومیت بسته به نوع ماده متفاوت است. مصرف بیش از حد تریاک و مواد شبه‌تریاک باعث کاهش فعالیت‌های مغزی، گیجی، خواب‌آلودگی شدید و در موارد جدی‌تر، کما می‌شود. بزرگ‌ترین خطر این گروه از مواد، تضعیف تنفس است که در صورت شدت یافتن می‌تواند به مرگ بیمار منجر شود. گروه دوم مواد مخدر، کوکائین و مواد شبیه آن، موجب افزایش فشار خون، افزایش ضربان قلب و در موارد شدید، بروز سکته مغزی یا ایست قلبی می‌شوند. با این حال، به دلیل شیوع پایین‌تر مصرف این مواد در ایران، موارد مسمومیت ناشی از آن‌ها نسبتاً محدود است و عمده‌ی موارد مسمومیت در کشور مربوط به مواد شبه‌تریاک است.

این متخصص سم‌شناسی دارویی با اشاره به بروز مسمومیت ناشی از مواد مخدر به ویژه در کودکان، گفت: در بزرگسالان یکی از عوامل شایع بروز مسمومیت، تأثیرپذیری از اطرافیان و دوستان و تصور نادرست اثر مفید تریاک در بعضی بیماری هاست. در کودکان مسئله حساس‌تر است. برخی خانواده‌ها بصورت خودسرانه برای تسکین درد یا تب کودکان خود، از تریاک یا شربت تریاک استفاده می‌کنند که گاه توسط پزشک برای کنترل درد یا مصرف نگهدارنده در اعتیاد خودشان تجویز می‌شود.

وحدتی در رابطه با اینکه با توجه به عدم آشنایی والدین این کودکان با اثرات و مقادیر موثر درمانی برای کودکان، مقدار مصرف را خودشان تعیین می کنند و این می‌تواند منجر به مسمومیت شدید و کما شود،  درخصوص اینکه برای پیشگیری از مسمومیت کودکان، چند نکته اساسی وجود دارد، یادآور شد: این نکات از جمله محدود کردن دسترسی عمومی به داروهای مخدر که این داروها باید صرفاً از طریق مراکز مجاز و تحت نظارت توزیع شوند و همچنین دقت در نگهداری و مصرف داروها لازم است. والدین و بیماران نباید داروهای خود را در دسترس دیگران، به ویژه کودکان قرار دهند. حتی مقدار اندک برای کودکان خطرناک است.

این متخصص سم‌شناسی دارویی ضمن اشاره به اینکه در مشهد حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ مرکز درمان نگهدارنده فعالیت دارد، خاطرنشان کرد: باید مقدار دارو برای مصرف خانگی بیمارانی که با تجویز پزشک آن را مصرف می کنند، محدود و کنترل شود تا از سوءمصرف جلوگیری شود. آموزش خانواده‌ها از طریق رسانه‌ها درباره خطرات نگهداری و مصرف نادرست داروها ضروری است. ضمنا باید توجه داشت که در کودکانی که خودسرانه توسط والدین درمان می شوند، خواب سنگین یا کاهش تنفس می‌تواند نشانه جدی مسمومیت باشد و در این شرایط باید کودک بلافاصله به مرکز درمانی منتقل شود.

در صورت مصرف تصادفی مواد مخدر توسط کودک، چه باید کرد؟

وحدتی در رابطه با اقدامات فوری در صورت تماس یا مصرف تصادفی مواد مخدر توسط کودک، تصریح کرد: در صورتی که کودکی به‌طور تصادفی با مواد مخدر تماس پیدا کند یا آن را مصرف کند؛ در نخستین گام، والدین یا اطرافیان باید هر مقدار از ماده‌ی مخدر که هنوز در دهان کودک باقی مانده است را بلافاصله خارج کنند. این کار باید با احتیاط انجام شود تا کودک دچار خفگی نشود. همچنین در صورتی که کودک، سن کمی دارد یا هوشیار نیست، نباید اقدام به ایجاد استفراغ شود، زیرا ممکن است باعث خفگی یا ورود مواد به ریه‌ها شود. در چنین شرایطی باید فوراً کودک را به نزدیک‌ترین مرکز درمانی یا اورژانس منتقل کرد.

وی با بیان اینکه با وجود توصیه‌های مکرر، متأسفانه همچنان موارد مرگ‌ومیر ناشی از مصرف مواد مخدر در کشور مشاهده می‌شود، تاکید کرد: بر اساس آمار سال گذشته، بیش از دو هزار نفر در کشور در اثر مصرف مواد مخدر در رده‌های سنی مختلف جان خود را از دست داده‌اند. بیشتر این موارد مربوط به مصرف متادون است، زیرا متادون به‌عنوان داروی جایگزین تریاک برای درمان نگهدارنده در مراکز درمان سوء مصرف استفاده می‌شود و در دسترس بیماران برای مصرف دوزهای داخل منزل قرار دارد. همین موضوع باعث شده میزان بروز مسمومیت و مرگ ناشی از آن بالاتر باشد.

این متخصص سم‌شناسی دارویی با بیان اینکه شربت تریاک نیز در مراکز درمانی به‌طور گسترده توزیع می‌شود، گفت: احتمال می‌رود در آینده شربت تریاک جایگزین متادون شود؛ با این حال باید توجه داشت که حتی این داروها که شکل درمانی دارند، در صورت مصرف با دوز بالا می‌توانند خطر مرگ را به‌دنبال داشته باشند.

وحدتی در رابطه با ضرورت آگاهی خانواده‌ها در نگهداری و مصرف مواد مخدر ، تاکید کرد: والدین باید توجه داشته باشند که حتی در صورت مصرف داروی خود، هرگز آن را در دسترس کودکان قرار ندهند. افرادی که برای درمان درد یا ترک اعتیاد از داروهای مخدر استفاده می‌کنند، باید صرفاً طبق دستور پزشک مصرف کنند و از افزایش خودسرانه دوز دارو خودداری کنند. در صورت نیاز به تغییر دوز، باید حتماً با پزشک مشورت شود.

خواب سنگین یا کاهش تنفس در کودکان می‌تواند نشانه‌ مسمومیت باشد

وی با اشاره به اینکه هرچه میزان مصرف دارو در منزل کمتر و کنترل‌شده‌تر باشد، احتمال بروز مسمومیت برای کودکان کاهش می‌یابد، اضافه کرد: بسیاری از والدین متوجه مسمومیت کودک نمی‌شوند، زیرا پس از مصرف شربت متادون یا تریاک، کودک به خواب می‌رود و والدین تصور می‌کنند فقط خوابیده است. خواب سنگین یا کاهش تنفس می‌تواند نشانه‌ی مسمومیت باشد. در چنین شرایطی، بلافاصله باید کودک به مرکز درمانی منتقل شود.

انتهای پیام