بهرام سرمست عصر چهارشنبه هفتم آبان در همایش ملّی «آذربایجان، دیپلماسی و تمامیّت ارضی ایران» که با هدف بزرگداشت میرزا محبعلی‌خان ناظم‌الملک مرندی یکانلو در دانشکده حقوق و علوم اجتماعی دانشگاه تبریز برگزار شد، اظهار کرد: آذربایجان در تاریخ ایران نه تنها بخشی از قلمرو سرزمینی کشور بوده، بلکه همواره پاسدار هویت ملی و آبروی سیاسی ایران نیز به شمار آمده است. از دوران مشروطه تا انقلاب اسلامی، آذربایجان با نقش‌آفرینی در تحولات بنیادین تاریخی، همواره پیشانی آگاهی و عقلانیت سیاسی ایران بوده است.
وی در ادامه با اشاره به جایگاه تاریخی ناظم‌الملک مرندی گفت: ناظم‌الملک از جمله رجال برجسته و هوشمند سیاست خارجی ایران در دوران قاجار و پهلوی اول بود که با تحلیل‌های ژرف خود مفهوم نوینی از دیپلماسی را وارد سیاست ایران کرد. او دیپلماسی را نه به‌معنای سازش، بلکه ابزاری برای صیانت از منافع ملی می‌دانست و نسبت به نفوذ بیگانگان در قفقاز و آناتولی هشدار می‌داد.
وی تأکید کرد: پیام امروز این کنفرانس صرفاً گرامی‌داشت یک چهره تاریخی نیست، بلکه بازتعریف راهبردی برای امروز ایران است. ایران بار دیگر در کانون تحولات قفقاز جنوبی قرار دارد و برخی بازیگران تلاش دارند با تغییر ژئوپلتیک منطقه، پیوستگی تاریخی ایران و آذربایجان را تضعیف کنند. سیاست ما روشن است؛ تمامیت ارضی کشور، خط قرمز تاریخی ماست. هیچ معادله منطقه‌ای بدون حضور ایران قابل حل نیست و آذربایجان نخستین سنگر دفاع از این اصل است.
سرمست با اشاره به اندیشه سیاسی ناظم‌الملک گفت: او باور داشت ملتی که حافظه تاریخی نداشته باشد، در آینده سیاسی خود نابینا خواهد بود. از نگاه او، تاریخ برای ایران ابزار قدرت است، نه میراث صرف؛ و همچنین ضامن امنیت ملی است.
وی با دعوت از دانشگاه‌ها، پژوهشگران و نخبگان حوزه سیاست و تاریخ ایران برای بازشناسی چهره‌های تأثیرگذار اما کمتر شناخته‌شده کشور تصریح کرد: هیچ ملتی بدون شناخت ریشه‌های خود قادر به تولید قدرت راهبردی نخواهد بود.
آذربایجان در طول تاریخ سنگر استواری برای پاسداری از تمامیت ارضی ایران بوده است
رئیس دانشگاه تبریز نیز در این همایش با تأکید بر جایگاه تاریخی و فرهنگی آذربایجان در حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور گفت: آذربایجان در طول تاریخ بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت فرهنگی و تمدنی ایران بوده و همواره نقشی تعیین‌کننده در صیانت از منافع ملی ایفا کرده است.
محمدتقی اعلمی گفت: این همایش در شرایط حساس منطقه‌ای و جهانی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و می‌تواند در تبیین نقش تاریخی آذربایجان در پاسداری از هویت و تمامیت ارضی ایران تأثیرگذار باشد.
وی با اشاره به پیشینه درخشان آذربایجان در عرصه‌های علم، ادب و سیاست افزود: این خطه، زادگاه مردان بزرگی است که در دوره‌های مختلف تاریخی منشأ اثر بوده‌اند؛ از جمله میرزا محبت‌علی‌خان ناظم‌الملک مرندی که با درک عمیق از مفهوم دیپلماسی در عصر جدید، راه تعامل همراه با عزت ملی را برگزید.
وی تأکید کرد: دیپلماسی موفق بر بنیان فرهنگ، هویت و آگاهی تاریخی استوار است و بدون اتکا به خرد جمعی ملت‌ها، پایداری نخواهد داشت.
اعلمی با اشاره به نقش این دانشگاه در توسعه گفت‌وگو و پژوهش‌های منطقه‌ای تصریح کرد: دانشگاه تبریز خود را پایگاه اندیشه‌ورزی در حوزه قفقاز، آذربایجان و ایران فرهنگی می‌داند و در سال‌های اخیر با گسترش همکاری‌های علمی و فرهنگی با مراکز دانشگاهی منطقه، در مسیر تقویت دیپلماسی علمی و فرهنگی گام‌های مؤثری برداشته است.
وی بر اهمیت پیوند میان سیاست، فرهنگ و امنیت ملی تأکید کرد و گفت: پژوهش‌های ارائه‌شده در این همایش می‌تواند ما را در شناخت بهتر ابعاد تاریخی و تمدنی نقش آذربایجان در پاسداری از ایران یاری رساند و زمینه ترسیم آینده‌ای روشن برای همگرایی منطقه‌ای را فراهم آورد.
انتهای پیام
نظرات