در دل شرق ایران، جایی میان آفتاب و سکوت، بیابان لوت گسترده شده؛ سرزمینی از ماسه و باد که شگفتی‌های زمین‌شناسی، آرامش بی‌بدیل، شب‌های پرستاره و حیات نادرش، آن را به یکی از اسرارآمیزترین نقاط جهان بدل کرده است. اما در میان سه استانی که لوت را در آغوش گرفته‌اند، خراسان جنوبی با وجود سهم بزرگش از این میراث جهانی، همچنان در سایه مانده است؛ وارثی خاموش که سهمی از شهرت و بهره‌برداری این گنج طبیعی ندارد.

بیابان لوت، پهنه‌ای به وسعتی عظیم در مرز سه استان خراسان جنوبی، کرمان و سیستان‌ و بلوچستان است که یکی از رازآلودترین چهره‌های طبیعت ایران را شکل داده است. این بیابان شگرف نه‌تنها به‌دلیل زیبایی منحصربه‌فردش بلکه به‌واسطه ویژگی‌های علمی و زمین‌شناسی خود، در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده و عنوان نخستین میراث طبیعی جهانی ایران را به خود اختصاص داده است.

گونه‌های نادر گیاهی و جانوری، آسمان بی‌ابر و شب‌های پرستاره، و سکوتی که تنها باد آن را می‌شکند، بخشی از جذابیت‌های بیابان لوت است که هر سال گردشگران بیشتری را به خود فرا می‌خواند. مردم سه استان شرقی کشور، به‌ویژه خراسان جنوبی، این میراث جهانی را همچون گنجینه‌ای ارزشمند در دل خود حفظ کرده‌اند؛ گنجی که هنوز بسیاری از زوایای آن برای گردشگران ناشناخته است.

بیابان لوت از پدیده‌های متنوعی چون کلوت‌ها (یاردانگ‌ها)، ریگ یلان، نبکاها، رودخانه شور، هامادا و پهنه گندم‌ بریان تشکیل شده است؛ هرکدام از این عوارض، شاهکاری طبیعی در نوع خود به‌شمار می‌روند. در میان این پدیده‌ها، «کلوت‌ها» در غرب و «ریگ یلان» در شرق، دو چهره شاخص و چشم‌نواز لوت هستند که جلوه‌ای از هنر طبیعت در کار با باد و خاک را به نمایش می‌گذارند.

لوت، در نگاه علمی، آزمایشگاهی طبیعی برای مطالعه شکل‌گیری زمین است. بادهای شدید شمال‌غربی و جنوب‌شرقی، در کنار فرسایش آبی، ساختارهای شگفت‌انگیزی را در طول هزاران سال پدید آورده‌اند. در این میان، خراسان جنوبی سهمی مهم از این میراث جهانی دارد؛ به‌ویژه شهرستان‌های نهبندان و سربیشه که بخش‌های وسیعی از بیابان لوت را در خود جای داده‌اند.

یکی از شناخته‌شده‌ترین نقاط لوت در این استان، «ریگ یلان» است؛ دریایی از ماسه‌های طلایی که ارتفاع برخی تپه‌های آن از بلندترین تپه‌های ماسه‌ای جهان به‌شمار می‌آید. این منطقه با ویژگی‌های ژئومورفولوژیک منحصربه‌فرد خود، توجه پژوهشگران و زمین‌شناسان بین‌المللی را جلب کرده است، اما در حوزه گردشگری هنوز جایگاه واقعی‌اش را نیافته است.

«دهسلم»، «چاهداشتی» و «حیدرآباد» از جمله روستاهای زیبای حاشیه بیابان لوت در خراسان جنوبی‌اند که با مردمانی خونگرم و مهمان‌نواز، پذیرای گردشگران علاقه‌مند به کویر هستند. با وجود این ظرفیت‌های منحصربه‌فرد، زیرساخت‌های گردشگری در این مناطق بسیار محدود است و کمبود اقامتگاه، راه دسترسی و خدمات‌رسانی، مانع از بهره‌برداری کامل از این میراث جهانی شده است.

این در حالی است که بخش‌های دیگر بیابان لوت در استان‌های مجاور، به‌واسطه تبلیغات و امکانات گردشگری، سهم بیشتری از توجه عمومی و اقتصادی را به خود اختصاص داده‌اند. کارشناسان بر این باورند که معرفی بهتر ظرفیت‌های لوت در خراسان جنوبی می‌تواند به رونق اقتصاد محلی و ایجاد اشتغال پایدار در مناطق کویری استان منجر شود.

گردشگری کویری، به‌ویژه در فصول معتدل سال مانند پاییز و بهار، فرصتی طلایی برای توسعه پایدار در مناطق کم‌برخوردار استان به‌شمار می‌آید. لوت تنها یک جاذبه طبیعی نیست؛ بلکه مجموعه‌ای از تاریخ زمین، اقلیم و حیات است که روایتگر میلیون‌ها سال دگرگونی در سطح زمین است.

این بیابان با داشتن گرم‌ترین نقطه زمین، بلندترین تپه‌های ماسه‌ای و مرتفع‌ترین نبکاها، جایگاهی بی‌همتا در میان بیابان‌های جهان دارد. با وجود همه این ویژگی‌ها، نام خراسان جنوبی کمتر در کنار لوت شنیده می‌شود؛ گویی سهم این استان از میراث جهانی، در سایه استان‌های دیگر پنهان مانده است.

کارشناسان بر لزوم تدوین برنامه‌ای جامع برای معرفی، حفاظت و توسعه گردشگری بیابان لوت در خراسان جنوبی تأکید دارند؛ برنامه‌ای که بتواند تعادل میان بهره‌برداری و حفظ محیط زیست را برقرار کند. در جهانی که سفرهای پایدار و طبیعت‌گردی به روندی جهانی بدل شده‌اند، خراسان جنوبی با لوت خاموش و دست‌نخورده‌اش، می‌تواند به یکی از مقاصد شاخص اکوتوریسم ایران و حتی جهان تبدیل شود؛ اگر صدای این میراث جهانی شنیده شود.

سفر گردشگران لهستانی به بیابان جهانی لوت

معاون گردشگری، سرمایه‌گذاری و تأمین منابع اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی گفت: در ادامه برنامه‌های توسعه گردشگری پایدار در ایران، یازده نفر گردشگر لهستانی از تاریخ ۱۶ لغایت ۲۵ آبان‌ماه به بیابان جهانی لوت سفر خواهند کرد.

محمد عرب بیان کرد: این گروه که شامل ۹ خودرو از آژانس «خانه سفر پارس» هستند، برای کشف جاذبه‌های طبیعی و تاریخی این منطقه، راهی سفری شگفت‌انگیز در دل یکی از مهم‌ترین اکوسیستم‌های زمین‌شناسی جهان می‌شوند.

معاون گردشگری خراسان جنوبی افزود: این سفر که به‌طور خاص به بررسی ویژگی‌های زمین‌شناسی و آثار تاریخی لوت اختصاص دارد، فرصتی بی‌نظیر برای گردشگران خارجی است تا از نزدیک با چشم‌اندازهای منحصربه‌فرد بیابان لوت آشنا شوند؛ جاذبه‌هایی که به‌دلیل ترکیب طبیعی و فرهنگی خاص خود، در سطح جهانی شناخته شده‌اند و مورد توجه گردشگران قرار دارند.

وی گفت: بیابان لوت، با داشتن ویژگی‌های منحصربه‌فرد طبیعی و زمین‌شناسی، به‌ویژه به دلیل وجود کلوت‌ها (تپه‌های ریزشی طبیعی)، گنبدهای نمکی و هرم‌های ماسه‌ای، به‌عنوان یکی از مناطق برجسته زمین‌شناسی جهان شناخته می‌شود. این پدیده‌های طبیعی در کنار آثار تاریخی و فرهنگی همچون روستاهای تاریخی نایبند، دهسلم و ده‌سیف، فضایی خاص و منحصربه‌فرد برای گردشگران ایجاد کرده است.

عرب افزود: این پدیده‌های طبیعی و تاریخی بیابان لوت با برخورداری از ویژگی‌های خاص خود، نه‌تنها توجه گردشگران داخلی را جلب کرده‌اند، بلکه گردشگران بین‌المللی را نیز به سوی خود کشانده‌اند. این منطقه که ترکیبی شگفت‌انگیز از سکوت، آرامش و تاریخ را ارائه می‌دهد، همواره در فهرست مقاصد محبوب علاقه‌مندان به سفرهای خاص و جغرافیای بیابانی قرار داشته است.

ایران، مقصدی نوظهور در گردشگری طبیعی و پایدار

معاون گردشگری، سرمایه‌گذاری و تأمین منابع اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی گفت: گردشگری در ایران، به‌ویژه در حوزه جاذبه‌های طبیعی و زمین‌شناسی، به‌سرعت در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان اصلی صنعت گردشگری کشور است.

او افزود: ایران با دارا بودن تنوع زیستی و جغرافیایی گسترده، به‌ویژه در بخش‌های بیابانی و کویری، توانسته است در میان مقاصد برجسته گردشگری جهان جایگاه ویژه‌ای پیدا کند. گردشگری طبیعی در ایران، به‌ویژه در مناطقی چون لوت، به‌عنوان یک فرصت ارزشمند برای توسعه پایدار و ترویج گردشگری مسئولانه شناخته می‌شود.

عرب اظهار کرد: این سفرهای خارجی، به‌ویژه بازدید گروه‌های گردشگری اروپایی، می‌تواند در معرفی ظرفیت‌های بکر ایران در گردشگری طبیعی مؤثر باشد و هم‌زمان زمینه‌ساز ایجاد فرصت‌های اقتصادی و فرهنگی برای مردم منطقه شود.

عرب گفت: سفر گروه گردشگری لهستانی به بیابان لوت، نمونه‌ای از روند رو به رشد ایران به‌عنوان مقصدی مهم در عرصه گردشگری پایدار است. به گفته او، چنین سفرهایی ضمن افزایش شناخت جهانی از جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی ایران، می‌تواند نقش مهمی در توسعه گردشگری شرق کشور و معرفی ظرفیت‌های بی‌نظیر بیابان جهانی لوت ایفا کند.

انتهای پیام