هر روز صدها تُن زباله از خانه‌های ما راهی سطل‌های بزرگ کنار خیابان می‌شود؛ زباله‌هایی که شاید در نگاه اول دورریختنی باشند، اما در واقع بخشی از آن‌ها می‌توانند دوباره به زندگی برگردند؛ بخشی به چرخه‌ی صنعت، بخشی به کشاورزی و بخشی به طبیعت؛ این همان نقطه‌ای است که مفهوم تفکیک از مبدأ معنا پیدا می‌کند؛ اقدامی ساده و روزمره که اگر جدی گرفته شود، نه‌تنها چهره‌ی شهر را پاکیزه‌تر می‌کند، بلکه هزینه‌های مدیریت شهری را هم کاهش می‌دهد و از آلودگی خاک و آب جلوگیری می‌کند.

در یزد، شهری که به‌دلیل موقعیت اقلیمی و کم‌آبی، حفاظت از محیط‌زیست اهمیتی دوچندان دارد، اجرای این طرح می‌تواند یکی از مهم‌ترین گام‌ها در مسیر توسعه پایدار باشد.

شهری که زباله را به کود تبدیل می‌کند

حمیدرضا رحیم‌دل معاون خدمات شهری شهرداری یزد در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به فعالیت مرکز پردازش پسماندهای خانگی گفت: امروز این مرکز به مرحله‌ای رسیده که بخش زیادی از زباله‌های خانگی شهروندان پس از جداسازی، پردازش و تبدیل به محصولات قابل استفاده می‌شوند. حدود ۵۰ تا ۶۵ درصد از زباله‌های شهری ما پسماند آلی هستند که از آن‌ها برای تولید کود کمپوست استفاده می‌کنیم.

وی افزود: واحد تولید کمپوست شهرداری یزد با خط پردازش ۳۰۰ تنی در هر شبانه‌روز بین ۳۳۰ تا ۳۵۰ تن زباله خانگی را پردازش می‌کند. از این مقدار، تنها حدود ۹۰ تن زباله دفن می‌شود و مابقی یا بازیافت شده یا به سایت تولید کود آلی منتقل می‌شود. در این واحد روزانه ۴۰ تا ۵۰ تن کود کمپوست تولید می‌شود که در فضای سبز شهری و باغات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به گفته‌ی رحیم‌دل، استفاده از کود تولیدی در فضای سبز، علاوه بر کاهش هزینه‌های شهرداری، باعث می‌شود دفن زباله‌های آلی به حداقل برسد و چرخه‌ی مدیریت پسماند به شکلی پایدارتر ادامه یابد.

حلقه‌ای که هنوز کامل نشده است

در حالی که کارخانه‌ی تولید کمپوست یزد توانسته بخش بزرگی از زباله‌های تر را به محصولی مفید تبدیل کند، کارشناسان معتقدند حلقه‌ی اصلی این چرخه هنوز کامل نیست؛ محمدرضا برزگر، رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری یزد، در گفت‌وگو با ایسنا تأکید می‌کند که تفکیک زباله از مبدأ، زیربنای همه‌ی این فرایندهاست.

وی گفت: وجود شیشه، فلزات سنگین باتری‌ها و زباله‌های غیراستاندارد در توده‌های پسماند، کیفیت کود کمپوست را پایین می‌آورد. اگر تفکیک از مبدأ به‌صورت جدی انجام شود، نه‌تنها این مشکلات برطرف می‌شود، بلکه از ترکیب پسماند خشک با زباله تر و تولید شیرابه نیز جلوگیری خواهد شد.

برزگر با اشاره به صرفه‌ی اقتصادی این طرح افزود: تفکیک از مبدأ باعث می‌شود مواد بازیافتی به چرخه صنعت برگردند، اشتغال‌زایی ایجاد شود و هزینه‌های مدیریت پسماند کاهش یابد. علاوه بر این، مصرف آب در فرآیند پردازش نیز به شکل چشمگیری کمتر خواهد شد.

شهروندان، بازیگران اصلی

به گفته‌ی برزگر، شهرداری یزد برای تسهیل مشارکت مردم، سامانه‌ای هوشمند در بستر «منظومه خدمات یکپارچه یزد من» راه‌اندازی کرده است؛ و شهروندان می‌توانند از طریق این نرم‌افزار، درخواست جمع‌آوری پسماند خشک خود را ثبت کنند و در طرح تفکیک از مبدأ مشارکت داشته باشند.

اما با وجود این ابزارها، همچنان مهم‌ترین عامل موفقیت، رفتار شهروندی و احساس مسئولیت فردی است؛ تفکیک زباله در خانه، اقدامی کوچک اما مؤثر است که نتایج آن در مقیاس شهری به شکل کاهش آلودگی، صرفه‌جویی در منابع و زیبایی محیط زندگی بروز می‌کند.

فرهنگ‌سازی، کلید پایداری

در شرایطی که بسیاری از شهرهای کشور هنوز با چالش دفن زباله و تولید شیرابه دست‌وپنجه نرم می‌کنند، یزد می‌تواند با تقویت فرهنگ تفکیک زباله از مبدأ، به الگویی ملی در مدیریت پسماند تبدیل شود؛ آموزش مستمر، مشارکت مدارس، رسانه‌ها و تشویق‌های اقتصادی از جمله راهکارهایی است که می‌تواند مردم را به مشارکت بیشتر ترغیب کند.

تفکیک از مبدأ شاید فقط به‌اندازه‌ی چند دقیقه وقت‌ گذاشتن برای جداسازی زباله‌ها در خانه باشد، اما اثرش تا سال‌ها در خاک و آب و هوای این شهر باقی می‌ماند.

انتهای پیام