به گزارش ایسنا سحر تاجبخش امروز در نشست محیط زیست و توسعه پایدار شهری که در سازمان هواشناسی برگزار شد، افزود:  سازمان هواشناسی مرجع ملی در IPCC در کشور بوده است. کارگروه اول هیئت بین دولتی تغییر اقلیم مربوط به اطلاعاتی است که بر اساس داده‌های هواشناسی به دست می‌آید. کارگروه‌های بعدی درباره پیامدها و آسیب‌پذیری کشورها از تغییر اقلیم و سازگاری با آن‌هاست. اخیرا هم برنامه مدیریت تغییر اقلیم در هیات دولت به تصویب رسیده است سازمان هواشناسی و تمام دستگاه‌ها مسئولیت‌های مشخصی بر اساس این برنامه دارند که امیدواریم انجام پذیر باشد.

وی با بیان اینکه شرایط کشور در برخی استان‌ها در حوزه‌های آب، فرونشست، آلودگی هوا و خاک خیلی مخاطره آمیز است،‌ گفت: این موارد  علاوه بر مدیریت نادرست ما به مسئله پیامدهای تغییر اقلیم از جمله تقویت خشکسالی‌ها و کم‌بارشی‌ها و افزایش دما منجر شده است.

رییس سازمان هواشناسی در ادامه بر اساس آخرین اطلاعات سازمان هواشناسی جهانی از اقلیم دنیا در سال ۲۰۲۴ و ارتباط آن با اهداف توسعه پایدار اظهارکرد: در سال ۲۰۱۵، ۱۷ هدف توسعه پایدار جهانی مصوب شد که هدف آن افزایش صلح و رفاه برای مردم و کره زمین بود. این اهداف زیست‌محیطی جنبه‌های اجتماعی - اقتصادی توسعه پایدار را برجسته می‌کند.

وی با اشاره به هدف ۱۱ و ۱۳ توسعه پایدار گفت: هدف ۱۱ درباره شهرها و جوامع پایدار و هدف ۱۳ درباره اقدامات اقلیمی است که باید انجام شود. تغییر اقلیم اساسا  تغییرات انسان‌سازی است که در پنج مولفه سامانه اقلیم روی کره زمین ایجاد شده است. این پنج مولفه با هم در ارتباط هستند اما تغییراتی که اتفاق افتاده موجب شده است که در این مولفه‌ها نابسامانی‌هایی ایجاد و از حالت طبیعی خارج شود. آخرین وضعیت اقلیم که در سال ۲۰۲۴ از سوی سازمان هواشناسی جهانی منتشر شده به چند پیامد کلیدی پرداخته است.

تاجبخش با بیان اینکه مهم‌ترین مسئله افزایش گازهای گلخانه‌ای در جو است، توضیح داد: گازهای گلخانه‌ای از سال ۱۹۸۴ که این اطلاعات در دسترس است تا سال ۲۰۲۴ روند افزایشی داشته است و گازهای دی‌اکسید کربن، دی اکسید نیتروژن و متان بیشتر شده است. غلظت گاز دی‌اکسید کربن در جو در سال‌های اخیر به حدود ۳۲۷۶ گیگاتون رسیده که ۴ هدف اصلی توسعه پایدار را تحت تاثیر قرار داده است. افزایش این گاز در سال ۲۰۲۳ و رخداد ال‌نینو موجب افزایش آتش سوزی شده است.

وی ادامه داد:افزایش گازهای گلخانه ای موجب افزایش وضعیت اسیدی اقیانوس‌ها می‌شود، برتولیدات کشاورزی و محتوای مواد مغذی اثر می‌گذارد بنابراین امنیت غذایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و موجب افزایش آلودگی هوا می‌شود.

رییس سازمان هواشناسی افزایش قابل توجه دما را یکی دیگر از پیامدهای افزایش گازهای گلخانه‌ای دانست و گفت: در سال ۲۰۲۴ با توجه به اینکه تاثیرات ال‌نینو همچنان باقی بود، این عدد به  بیش از ۱.۵ درجه از دوره قبل از انقلاب صنعتی یعنی بازه زمانی ۱۸۵۰ تا ۱۹۰۰ رسید. سال ۲۰۲۴ تنها سالی است که ما افزایش دمای ۱.۵ درجه را رد کردیم و این سال گرم‌ترین سال تاریخ کره زمین بر اساس داده‌های ۱۷۵ ساله سازمان هواشناسی جهانی است. در این شرایط بسیاری از اکوسیستم‌ها موجود زنده به‌خصوص در اقیانوس‌ها در واقع از بین می‌روند و برگشت‌پذیری آن‌ها تقریبا غیر ممکن است.

 وی ادامه داد: افزایش دما  ۱۳ هدف از اهداف توسعه پایدار را تحت تاثیر قرار می‌دهد و موجب افزایش رخداد پدیده‌های حدی مثل سیلاب، خشکسالی، امواج گرمایی و آتش‌سوزی جنگل‌ها می‌شود. این شرایط موجب کاهش و تغییرتنوع زیستی و ذوب شدن «پرما فراست‌ها» می‌شود. چنین مواردی پیامدهای مخاطره‌آمیز دیگری دارد.

رییس سازمان هواشناسی افزود: با کاهش و از بین رفتن تنوع زیستی، گونه‌های جانوری مختلف از بین می‌روند بنابراین اهداف ۱۴ و ۱۵ توسعه پایدار که مروبط به حیات روی زمین و زیر آب است را تحت تاثیر قرار می‌دهد و کاهش تولیدات محصولات کشاورزی و محصولات دریایی زندگی مردم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. افزایش رخداد مخاطرات حدی هم موجب کاهش آب در دسترس و آب آشامیدنی می‌شود.

وی ادامه داد: پرمافراست‌ها مشابه فسیل‌ها و لایه‌های منجمدی از مواد زیستی از گیاهان و حیوانات هستند که ذوب شدن آن‌ها آزاد شدن گازهای گلخانه‌ای در جو را در پی دارد. این وضعیت موجب تخریب زیرساخت‌ها می‌شود و بر دستیابی به اهداف توسعه پایدار تاثیر منفی می‌گذارد.

وی درباره سایر تبعات این پدیده گفت: این شرایط موجب افزایش مهاجرت می‌شود که کمبود دسترسی به آب آشامیدنی را در پی دارد و امنیت غذایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. معیشت مردم در برخی از نقاط دنیا متاثر می‌شود و نزاع و درگیری افزایش می‌یابد. در این شرایط به‌طور قطع هدف ۱۶ - که مربوط به صلح و عدالت است- تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

رییس سازمان هواشناسی با بیان اینکه عامل مهم دیگری که بر اثر تغییر اقلیم تغییر جدی پیدا کرده، محتوای گرمای آب اقیانوس‌ها است، تصریح کرد: در سال ۲۰۲۴ میزان گرمای اقیانوس‌ها به بیشترین مقدار خودش در داده‌های ۱۶۵ ساله رسید حتی رکورد سال قبل خود را زد، به‌گونه‌ای که ۱۶ زتاژول بیشتر از سال ۲۰۲۳ بود و طی هشت سال متوالی این میزان افزایش پیدا کرده و هر سال رکورد سال قبل خودش را زده بود.

تاجبخش افزود: آهنگ افزایش گرمای اقیانوس‌ها در دو دهه قبل تقریبا دو برابر بازه ۱۹۶۰ تا ۲۰۰۵ بوده است.  پنج درصد این انرژی آزاد شده جذب زمین و یک درصد آن جذب اتمسفر می‌شود و حدود ۹۰ درصد آن اقیانوس‌ها را گرم می‌کند و تاثیر بسیار زیادی روی این پهنه‌های آبی می‌گذارد. بدین ترتیب تقریبا هشت هدف توسعه پایدار را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

وی اضافه کرد: با افزایش محتوای گرمای اقیانوس‌ها، امواج گرمایی اقیانوسی تقویت می‌شوند، در نتیجه گازهای گلخانه‌ای افزایش می‌یابد بنابراین بر دستیابی به اهداف توسعه پایدار به‌طور مستقیم تاثیر منفی می‌گذارد. مرجان‌های دریایی نیز سفید و منابع طبیعی تخریب می‌شوند که بر صنعت توریسم تاثیر منفی می‌گذارد. این وضعیت بر دستیابی به هدف اول توسعه پایدار - که ریشه‌کن کردن فقر است- تاثیر منفی می‌گذارد.

رییس سازمان هواشناسی افزود: با توجه به اینکه منابع اقتصادی بسیاری از کشورها توریسم است، در اثر این شرایط فقر افزایش پیدا می‌کند و رشد اقتصادی در کشورهای مختلف تحت تاثیر قرار می‌گیرد. زیرساخت‌های شهری و جوامع پایدار نیز متاثر می‌شود و با تخریب زیر مجموعه‌های دریایی زندگی روی زمین و زیر آب هم به‌شدت متاثر خواهد شد.

وی با بیان اینکه پیامد بعدی تغییر اقلیم افزایش سطح آب اقیانوس‌ها است، تصریح کرد: با توجه به اینکه سال ۲۰۲۴ بدترین سال از نظر افزایش دمای کره زمین بود، اتفاقات حدی تقریباً زیادی در این سال رخ داد. سطح آب دریاهای جهان به بالاترین رکورد خودش از سال ۱۹۹۳ رسید.  بر اساس داده‌های سازمان هواشناسی جهانی آهنگ افزایش این پدیده  در سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۴ دو برابر دهه ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۲ بود.

 تاجبخش ادامه داد: در این شرایط یخ‌های دریایی تشکیل می‌شوند که باعث افزایش میزان شوری در اطراف آن‌ها می‌شوند. این تغییر چگالی در نهایت کاهش ظرفیت برای جذب دی اکسید کربن را در پی دارد بنابراین باعث افزایش دی اکسید کربن و باقی ماندن آن در اتمسفر می‌شود.

وی با اشاره به تاثیر تغییرات اقلیمی بر ذوب شدن یخچال‌های قطبی گفت: در دریاهای قطب شمال سال ۲۰۲۴ هفتمین رکورد کمینه ثبت شد. این اتفاق در قطب جنوب هم رخ داده اما پیامدهای آن در قطب شمال بسیار بیشتر بوده است. حداقل وسعت یخ‌های دریای قطب شمال به ۴.۲۸ میلیون کیلومتر مربع در ۱۱  سپتامبر سال ۲۰۲۴ رسید که هفتمین رکورد بوده است. همین شاخص در قطب جنوب با عدد کمتری یعنی حدود ۲ میلیون کیلومتر مربع در فوریه ۲۰۲۴ ثبت شد که دومین رکورد بود.

رییس سازمان هواشناسی ادامه داد: این وضعیت سه موضوع مهم را تحت تاثیر قرار می‌دهد اکه یکی تغییر آلبیدوی سطح زمین (نسبت بین تابش خورشیدی بازتابی به ورودی ) است که بر میزان گازهای گلخانه‌ای در جو تاثیر می‌گذارد و به‌طور قطع هدف ۱۳ را تحت تاثیر قرار خواهد داد علاوه بر آن نابودی اکوسیستم‌ها و سکونت‌ها را در پی دارد علاوه بر آن بهره برداری‌های تجاری را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. در این شرایط مسیرهای جدید حمل و نقل ایجاد می‌شود که بروز درگیری را در پی دارد که به‌شدت در دنیا در حال رخ دادن است.

وی با اشاره به آلودگی آب‌ها در چنین وضعیتی گفت: این شرایط مسئله دسترسی به آب‌های آشامیدنی و در نتیجه هدف شش توسعه پایدار را به‌شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. در حال حاضر هم مسئله آب واقعا در منطقه خاورمیانه و کشور ما یکی از مهمترین مسائل است.

رییس سازمان هواشناسی در بخش دیگری از صحبت‌های خود تاکید کرد: پنجره فرصت‌ها برای توسعه تاب‌آوری به‌سرعت در حال کوچک‌تر شدن است. اگر قرار باشد در جهت افزایش تاب‌آوری عمل کنیم حتما انتخاب‌های اجتماعی ما باید بر اساس سازگاری و توسعه پایدار تنظیم شود و در جهت حفاظت از اکوسیستم‌ها، تنوع علوم و برقراری عدالت تلاش کنیم. برعکس شدن چنین مواردی یعنی نابودی سیستم‌ها، عدم تنوع علوم، بی عدالتی. 

وی تاکید کرد: رعایت ملاحظات اقلیمی و تلاش در جهت اهداف توسعه پایدار می‌تواند در دستیابی به رفاه، امنیت ، کاهش گرمایش زمین و کاهش ریسک زندگی کمک کند. در این جهت سازمان هواشناسی جهانی و هیئت بین دولتی تغییر اقلیم راهکارهای بسیار متعددی را معرفی کرده که به‌طور قطعاً باید در کشور برنامه ریزی شود.

تاجبخش در پایان با اشاره به تلاش‌های انجام شده در کشور در این حوزه گفت: اگر برنامه مطرح شده از سوی سازمان حفاطت محیط زیست اجرایی شود، بخشی از مسائلی که مرتبط با پیامدهای ناگوار تغییر اقلیم در کشور است می‌تواند بهتر مدیریت شود. هرچه دیرتر به این مسئله بپردازیم، به‌طور قطعاً کردم متحمل خسارت‌هایش  خواهند شد، کما اینکه همین الان هم با شرایط بسیار وخیم و جدی در حوزه آب، فرونشست و خشکسالی مواجه هستیم.

انتهای پیام