پروانه بهره‌برداری این معدن در سال ۱۳۷۰ و با سقف ۱۰۰ هزار تُن صادر شده و با موافقت وزارت صنعت، معدن و تجارت میزان سقف پروانه بهره‌برداری از این معدن از نیمه دوم سال ۱۳۹۲ تا ۶۰۰ هزار تُن افزایش یافته و سنگ‌آهن آن به مصرف صنایع فولاد کشور می‌رسد.

در سال‌های اخیر فعالیت‌های بدون ضابطه این معدن ضربه بر پیکره اکوسیستم عرصه منابع طبیعی و اراضی ملی زده و مشکلات زیست محیطی و ضررهای فراوان آن بر زیرساخت‌های روستا موجب نارضایتی اهالی منطقه و حتی دستگاه‌های اجرایی مرتبط شده است.

این معدن دارای ۳۷۵۰ هکتار محدوده پروانه بهره‌برداری بوده که از این میزان محدوده، تاکنون ۱۴۰ هکتار آن که بخشی از اراضی ملی به شمار می‌رود توسط معدن فوق تخریب شده است.

از حیز انتفاع خارج شدن بندها و سازه‌های آبخیزداری به دلیل رسوب شدن باطله‌ها و ریسه‌های معدن در این بندها، آسیب به جانداران منطقه حفاظت شده آلمابلاغ، تخریب راه به دلیل تردد ماشین‌آلات سنگین حمل سنگ آهن، آلودگی زیست محیطی و صوتی، تخریب مراتع و اراضی ملی از جمله مشکلاتی بوده که این معدن ایجاد کرده است.

در روزهای گذشته نیز وقوع انفجارهای فراتر از حد مجاز این معدن موجب آسیب خوردن به برخی از مساکن روستایی منطقه از جمله روستاهای باباعلی و همه کسی شده که همین امر نارضایتی اهالی منطقه را از فعالیت بدون ضابطه این معدن دوچندان کرده و معدنی که زمانی مقرر بود تا زمینه توسعه روستای باباعلی باشد اکنون با انفجارهای خارج از حد مجاز خود دلهره بر جان اهالی منطقه از ترس تخریب و آسیب به سرپناه آنان انداخته است.

این مشکلات معدن باباعلی برای اهالی موجب شد که موضوع را از دستگاه‌های اجرایی مرتبط جویا شویم.

برخی آلودگی‌های معادن در زمان برداشت منابع و مواد معدنی  قابل جبران نیست

جعفر زهره‌وند، مدیر اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بهار در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: وقتی مجوز معدن داده می‌شود گرفتن مجوز معدن به آن معناست که قصد بر آن است آن کوه و معدن مورد نظر برای بهره‌برداری از منابع معدنی تخریب و برداشت منابع معدنی صورت بگیرد که این برداشت معدنی علاوه بر تخریب، آلودگی زیست محیطی نیز به‌طور قطع به همراه خواهد داشت.

وی با بیان اینکه در این روند برخی آلودگی‌های معادن در زمان برداشت منابع و مواد معدنی  قابل جبران نیست، افزود: از جمله آن می‌توان به تخریب مراتع اشاره کرد که در برداشت منابع و مواد معدنی به‌طور قطع آن مراتع باید تخریب شود تا به محصول مورد نظر برسند و برای این موضوع نمی‌توان کاری کرد.

وی با اشاره به اینکه برخی از آلودگی‌های معادن نیز قابل جبران و قابل پیشگیری‌است، ادامه داد: آلودگی صوتی از جمله موارد قابل پیشگیری بوده که باید برای آن برنامه داشته باشند و کاری کنند که صدای انفجارها برای روستاهای اطراف و حیات وحش آلودگی صوتی ایجاد نکند.

زهره‌وند با اشاره به آلودگی صوتی موجود معدن باباعلی، تصریح کرد: طبق صحبت‌های انجام شده با معدن باباعلی، آنان بیان کردند که مواد ناریه تحویلی به آنان یکسان نبوده و درصد مواد محترقه آن به هر دلیلی کم و زیاد بوده و این امر موجب شده انفجارهای ناشی از این مواد شدیدتر و آلودگی‌صوتی آن بیشتر باشد.

وی همچنین گفت: در انفجارهایی که این معدن انجام می‌دهد باید جهت باد را حتما ملاک قرار دهند و وقتی باد در جهت روستا می‌وزد نباید اقدام به استفاده از مواد منفجره داشته باشند چرا که این امر موجب آن خواهد بود که صدای انفجارها و گرد خاک ناشی از انفجار به سمت روستا بیشتر باشد و آلودگی صوتی و به تبع آن نارضایتی اهالی روستا را ایجاد کند.

زهره‌وند خاطرنشان کرد: در رابطه با ریسه‌هایی که این معدن در زمان دانه‌بندی انجام می‌دهد معمولا در هنگام وزش باد و تردد ماشین‌ها از جاده به سمت مراتع و رودخانه می‌رود که در این رابطه این موضوع را پیگیریم معدن باباعلی را ملزم کردیم که باید ریسه‌ها را مدیریت کرده و از تخلیه آن به رودخانه‌ها جلوگیری کند و قرار شد که نسبت به جمع‌آوری آن اقدام داشته‌ باشد.

وی در ادامه گفت: زمین و بستر محدوده معدن باباعلی مربوط به منابع طبیعی بوده و محیط زیست به واسطه منطقه حفاظت شده آلمابلاغ وحیات وحش موجود در آن منطقه حفاظت شده، در آن محدوده اراضی ملی به عنوان یک مستأجر است و تخریب مرتع و رودخانه توسط این معدن به منابع طبیعی مرتبط بوده و بابد در این موضوع منابع طبیعی ورود داشته باشد.

زهره‌وند اظهار کرد: اگر بگوییم این معدن برای جانداران منطقه حفاظت شده آلمابلاغ مشکلی ایجاد نکرده، دروغ است به‌طور قطع جایی که تخریب ایجاد می‌شود و ماشین‌آلات سنگین تردد دارند بر زندگیحیات وحش منطقه تاثیر خواهد گذاشت اما این تاثیر چندان شدید نبوده است و حیات وحش به شرایط می‌تواند عادت کند و با شرایط موجود سازگار شود.

مشکلات عدیده معدن باباعلی به دلیل خلاء قانونی

مهدی محمدی، مدیر اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان بهار در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: معدن سنگ آهن باباعلی شهرستان بهار واقع در منطقه حفاظت شده آلمابلاغ مناسفانه به دلیل خلاء قانونی موجب مشکلات عدیده‌ای در رابطه با تخریب اراضی ملی و بندهای آبخیزداری، آلودگی زیست‌محیطی شده و بدون رعایت ضوابط و موارد زیست محیطی در حال فعالیت بوده و هر جا فریاد می‌زنیم صدایمان به جایی نمی‌رسد و می‌گویند ۲۲۰ نفر اشتغال ایجاد کرده‌ایم.

وی با بیان اینکه این معدن از دهه ۷۰ در این محدوده حفاظت شده که محیط زیست متولی مناطق چهارگانه  حفاظت شده استان است به عنوان یکی از معادن سنگ آهن طبقه دو در حال فعالیت است، تصریح کرد: براساس قوانین و مقررات آخرین پروانه بهره‌برداری این معدن که در سال ۷۹ و یا ۸۰ صادر شده، آمده است که معادن طبقه دو نیاز به مجوز و موافقت منابع طبیعی ندارند و این یک خلا قانونی است.

محمدی افزود: طی این مدت، این معدن مجوزی را که از قبل داشته تمدید کرده و این خلا قانونی موجب شده که نتوانیم در رابطه با مشکلاتی که این معدن به وجود آورده و موجب نارضایتی عموم مردم شده ورود داشته باشیم.

وی با بیان اینکه سازمان منابع طبیعی به عنوان نماینده دولت به این معدن در اراضی ملی سند تک برگ داده است، گفت: در حال حاضر بدون هیچ رعایت قوانین و مقررات منابع طبیعی و زیست محیطی این معدن دارای برداشت و بهره‌برداری منابع معدنی بوده و ما هم نمی‌توانیم کاری کنیم، چون پروانه بهره برداری دارد و دولت به آن  مجوز داده است.

محمدی خاطرنشان کرد: در رابطه با سایر معادن که منایع طبیعی دارای مجوز باشد معمولا از فعالیت این معادن نظارت و سرکشی لازم را داریم که ببینیم آیا در رابطه با محلی که مشخص کرده‌ایم به تعهدات خود عمل کرده است یا خیر؟ در صورتی‌که در آن محل مشخص شده و تعیین شده به تعهد خود عمل کرده باشد مجدد به محدوده مورد اضافه می‌کنیم و آن معدن با مجوز لازم نسبت به برداشت مقدار دیگر از محدوده اضافه شده اقدام می‌کند اما متأسفانه معدن سنگ آهن باباعلی چون نیاز به مجوز منابع طبیعی ندارد هرجا را که بخواهد تخریب می‌کند.

محمدی با بیان اینکه این معدن در سال گذشته  به قصد کنکاش مواد معدنی در سمت همه کسی یک اتوبان ایجاد کرده و ماده معدنی مورد نظر خود را در آن حوالی یافت نکرده و با این اقدام خود کل محدوده و اراضی ملی را تخریب کرده است، یادآور شد: این معدن دارای  ۳۷۵۰ هکتار محدوده پروانه بهره‌برداری بوده که از این میزان محدوده، ۱۴۰ هکتار آن را تاکنون تخریب کرده است.

محمدی با بیان اینکه این اقدامات معدن باباعلی موجب نارضایتی مردم شده است، خاطرنشان کرد: مردم از منابع طبیعی انتظار دارند و برای این موضوع به منابع طبیعی مراجعه می‌کنند که پاسخ ما به آنان این بوده که مرجع قضایی باید در این رابطه تصمیم‌گیری کند، ضمن اینکه پاسخ مرجع قضایی هم این است که چون این معدن جز معادن طبقه دو محسوب می‌شود نیاز به استعلام از منابع طبیعی ندارد.

مدیر منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان بهار با اشاره به اینکه ما اصلا حتی یک متر مربع هم در آنجا با آنان موافقت نداریم و هیچ زمینی به آنان نداده‌ایم، افزود: متاسفانه خلأ قانونی موجب شده که ‌این اتفاق بیفتد. لذا اگر مانند سایر معادن با ما مجوز داشته باشند ما بررسی می‌کنیم که ببینیم آیا به تعهدات خود عمل کرده‌اند یا خیر؟

محمدی با بیان اینکه هر یک از دستگاه‌ها برحسب وظایف و حیطه کاری خود می‌تواتند برای رفع این مشکل ورود پیدا کنند، بیان کرد: محدوده معدن باباعلی جز مناطق چهارگانه محیط‌زیست بوده و محیط زیست می‌تواند در این موضوع ورود پیدا کند.

وی همچنین اداره صمت، امورآب، دادستانی را از دیگر دستگاه‌هایی دانست که برحسب وظایف ذاتی خود می‌توانند در رسیدگی به این مشکل دخیل باشند و ورود پیدا کنند، خاطرنشان کرد: مواد باطله دپو شده این معدن نیز یکی دیگر از مشکلات بوده که این مواد باطله دپو شده به دلیل از بین رفتن پوشش گیاهی محدوده معدن، در صورت هر بارندگی کوچکی از بالادست شسته شده و بندهای آبخیزداری رسوب می‌کند که همین امر موجب این شد این بندهای آبخیزداری که با پیگیری مستمر از محل منابع ملی برای جلوگیری از فرسایش خاک احداث کرده‌ایم از حیز انتفاع خارج شوند.

پیمانکار معدن باباعلی پاسخگوی خسارت‌ها باشد

محمد عقیقی‌شریف، مدیر اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان بهار هم با اشاره به معدن باباعلی و وقوع انفجارهای فراتر از حد مجاز این معدن در روزهای اخیر و ایجاد آلودگی صوتی آن برای اهالی منطقه و خسارت به برخی از منازل مسکونی منطقه، تصریح کرد: پیمانکار این معدن در قبال خسارت‌های ایجاد شده باید پاسخگو باشد ضمن اینکه اهالی زیان‌دیده می‌توانند برای جبران خسارات، علیه معدن طرح دعوی کنند.

وی با بیان اینکه این معدن از اداره کل صنعت، معدن و تجارت بر اساس قانون، مجوز گرفته و در سالی که مجوز اخذ کرده، نیاز به استعلام از منابع طبیعی نبوده چراکه استعلام از منابع طبیعی در سال ۱۳۹۰ به قانون اضافه شده است، افزود: اداره کل صمت به صورت دوره‌ای، مواد منفجره برای انفجار معدن در اختیار پیمانکار قرار می‌دهد و پیمانکار معدن باید در چند مرحله از آن استفاده و مدیریت کند.

مدیر اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان بهار با اشاره به اینکه متأسفانه در چند روز گذشته که انفجار معدن باعث آسیب رساندن به منازل اطراف شده، انفجار از شدت مجاز بالاتر رفته و معدن باید پاسخگو باشد، تصریح کرد: اداره صمت به معدن باباعلی مجوز برداشت داده، ولی اینکه به ساختمان‌های اهالی منطقه و زیرساخت‌ها آسیب وارد کند، پذیرفتنی نیست.

عقیقی‌شریف با بیان اینکه اگرچه تولید نیاز کشور است اما حسن همجواری باید رعایت شود، گفت: اگر کسی در این زمینه خسارت دیده باشد، می‌تواند از معدن شکایت و طرح دعوی کند تا بر اساس نظر کارشناس دادگستری، در راستای جبران خسارت و جریمه، علیه معدن رأی صادر شود.

وی در ادامه به موضوع باطله‌های جمع‌آوری شده در بند آبخیزداری اشاره کرد و افزود: این باطله‌ها مشکلاتی در منابع طبیعی به وجود آورده و اداره منابع طبیعی می‌تواند با مراجعه به دستگاه قضا، طرح دعوی کند تا در صورتی‌که برای قاضی محرز باشد، رأی صادر شود، زیرا متولی صیانت از سرمایه ملی، اداره منابع طبیعی و آبخیزداری است.

رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان بهار با اشاره به سابقه معدن باباعلی در انجام مسئولیت‌های اجتماعی، گفت: این معدن در گذشته اقداماتی مانند آسفالت جاده، درختکاری، محصور کردن سنگ‌شکن و ارائه خدمات درمانگاهی انجام داده، اما براساس قانون معادن کشور، در صورت ایجاد مشکل در منطقه باید پاسخگو باشد.

وی یادآور شد: در سالی‌که معدن باباعلی پروانه کسب گرفته، منطقه آلمابلاغ که معدن در آن قرار دارد، جزو مناطق حفاظت‌شده نبوده و اکنون جزو مناطق چهارگانه حفاظت‌شده در استان است.

به گزارش ایسنا، اگر چه معادن نقش برجسته‌ای در اشتغال‌زایی، ایجاد ارزش افزوده و صادرات دارند اما حسن همجواری نیز در این مسیر باید رعایت شود.

انتهای پیام