موضوع توسعه و پیشرفت به‌ویژه در رابطه با حوزه‌های تمدنی و از نگاه عامه، غالبا با نگاه عمرانی پیوند خورده و در غالب شهرهای کشور، توسعۀ فیزیکی و کالبدی و توجه به فعالیت‌های عمرانی بر دیگر امور اولویت دارد. قاطبه مردم از جوامعی با صفت پیشرفته یاد می‌کنند که عمران و ساخت‌وساز در آن به شکلی فزاینده گسترش یافته باشد؛ حال آنکه توسعه جوامع تنها منوط به فعالیت‌های عمرانی نیست و مؤلفه‌های متعدد دیگری را شامل می‌شود.

گسترش فضاهای سبز، ایجاد امکانات رفاهی و تفریحی و برپایی رویدادهای فرهنگی نیز از دیگر مؤلفه‌های دخیل در مبحث توسعه هستند که در کنار فعالیت‌های عمرانی می‌توانند به عنوان مکمل، موجبات رشد و پیشرفت کالبدی و نفسانی شهر را فرآهم آورند و در نهایت رفاه اجتماعی را معنا کنند.

البته که گسترش فضاهای سبز، تنها مربوط و محدود به شهرهای مرکزنشین و خشک و کویری کشور نیست و حتی این مسئله در مازندران که آرایشی سبز دارد، ضروری ارزیابی می‌شود چراکه گسترش کمّی فضاهای سبز شهری تاثیر مستقیم و فزاینده بر ارتقای کیفی زندگی شهروندان دارد؛ همانطور که بر اساس متدهای نوین شهرسازی، اکنون سبزبام‌ها(رشد گیاهان را در بام ساختمان‌ها) در مناطقی که امکان توسعه زمینی فضای سبز وجود ندارد، در حال اجرا هستند.

جدای از این، مازندرانِ امروز بیش از همیشه نیازمند احیای فضاهای سبز به‌ویژه در حوزه‌های شهری و روستایی است زیرا تعارضات اخیر به جنگل‌ها و همچنین معضل تغییر کاربری اراضی باغی و زراعی، نفس‌های ریه سبز استان را به شماره انداخته است.

در این راستا، شهرداری تنکابن در غرب استان در کنار فعالیت‌های متعدد و مختلف عمرانی، زنگ خطر تهدیدات فضای سبز را بهتر شنیده و اقدام به توسعه آن کرده و سرانه فضای سبز شهر تنکابن را از ۶.۴ مترمربع در سال ۱۴۰۰، حالا به ۸.۴۳ مترمربع در سال ۱۴۰۴ برای هر نفر رسانده است.

جالب اینکه سرانه پارک‌ها نیز در شهر تنکابن با اقدامات اخیر شهرداری از ۲.۲۱ مترمربع به ۳.۴۴ مترمربع برای هر نفر افزایش یافته که نشان از رشد ۱.۲۳ مترمربع برای هر نفر دارد و اکنون با افزوده شدن ۶۱ هزار و ۳۰۰ مترمربع پارک جدید، چهره محلات تنکابن متحول شده است.

ابراهیم لاریجانی، شهردار تنکابن، در گفت‌وگو با ایسنا، از احیای هویت طبیعی شهر با کاشت درخت یاد کرد و با اظهار به اینکه از سال ۱۴۰۰ تاکنون، ۲۱ هزار و ۸۹۰ اصله درخت جدید در شهر کاشته شد، گفت: در پویش «جمعه‌های نارنجی» و تنها طی ۲۵ هفته، شهروندان با دستان خود ۶۲۵۰ اصله نهال نارنج کاشتند که اقدامی فرهنگی برای احیای میراث طبیعی تنکابن بود.

لاریجانی از کاشت ۱۰ هزار اصله نهال توسکا در نوار ساحلی شهر تنکابن به عنوان دیواری سبز در برابر فرسایش خاک یاد کرد و با اشاره به تعامل موفق شهرداری با اداره منابع طبیعی شهرستان، گفت: درختانی چون، نارنج، توسکا، اکالیپتوس، چنار، جینکو، زیتون و... در نقاط مختلف شهر غرس شد تا مساحت کل فضای سبز شهر تنکابن به ۴۲۱ هزار و ۳۰۰ مترمربع ‏و مساحت کل پارک‌های شهر به ۱۷۱ هزار و ۵۴۰ مترمربع ‏برسد.

آن‌گونه که پیشتر گفته شد، اقدامات، فعالیت‌ها و برگزاری رویدادهای فرهنگی و هنری در شهرها نیز یکی دیگر از مؤلفه‌های زیست سالم و پویا است که می‌تواند علاوه بر تزریق نشاط و انرژی مثبت به شهروندان، آنان را به مشارکت اجتماعی ترغیب کرده و حمایت عامه را به همراه داشته باشد.

در واقع شهرها به عنوان کانون‌های تمرکز فعالیت و زندگی انسان‌ها برای اینکه بتوانند پایداری خود را تنظیم کنند چاره‌ای جز پذیرش ساختار و کارکردی متاثر از فرهنگ و طبیعت ندارند و امروزه مفهوم شهرها بدون وجود اماکن فرهنگی و فضاهای سبز در اشکال گوناگون آن، قابل پذیرش نیست. به بیان دیگر این فضاها هم از دیدگاه تامین نیازهای بهداشتی و زیست محیطی شهرنشینان و هم از نظر تامین فضاهای فراغتی و بستر ارتباط و تعامل اجتماعی جایگاهی در خور اهمیت دارند.

شهرداری تنکابن در پاسخ به این نیاز شهروندان نیز اقدام به برگزاری چندین رویداد فرهنگی و هنری و اجتماعی کرده به‌طوری‌که به زعم بسیاری از شهروندان، تنکابن بعد از سال‌ها رخوت و سکون، مقصد گردشگران شده و پویایی و نشاط به کالبد شهر بازگشته است.

احداث پارک‌های خطی حاشیه شرقی و غربی رودخانه چشمه‌کیله، پروژه بزرگ پل طبیعت (مسیر پیاده‌روی با ایستگاه‌های متنوع گردشگری) بر روی رودخانه چشمه‌کیله و ساخت ۲ پیاده‌راه ساحلی در غرب و شرق تنکابن که یکی از آن‌ها به بهره‌برداری رسیده و دیگری تا ماه‌های آتی افتتاح خواهد شد، از جمله زیرساخت‌هایی است که به منظور جذب گردشگران و ایجاد فضاهای ورزشی و تفریحی شهروندان مهیا شده است.

همچنین چندین رویداد بزرگ فرهنگی و هنری نیز در تنکابن پایه‌ریزی شد که از آن جمله می‌توان به جشنواره اقوام، محله‌های رنگی، رویداد ۹۰ سالگی تنکابن و محله مَجی (گشت‌وگذار در محلات شهری) را نام برد.

چند شهروند تنکابنی در گفت‌وگو با ایسنا، نکته جالبی را مطرح کردند؛ آن‌ها می‌گویند تا چند سال پیش، تنکابن بیشتر یک محل عبور برای گردشگرانی بود که شهر رامسر را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب کرده بودند اما پس از احداث پیاده‌راه ساحلی و توسعه پارک‌ها و نیز برپایی جشنواره اقوام و رویداد ۹۰ سالگی، تنکابن حالا به مقصد گردشگران تبدیل شده است.

در همین ارتباط یک کارشناس شهرسازی با گرایش اقتصادی شهری بر این باور است که شهرها موجوداتی زنده و پویا هستند و توسعه آن‌ها محدود به رشد فیزیکی با افزایش سرانه عمرانی شهرداری‌ها نیست بلکه نیاز به رشد روحانی و نفسانی دارند و این مهم جز از طریق مباحث فرهنگی و گسترش فضاهای سبز محقق نمی‌شود.

پری بهمنی در گفت‌وگو با ایسنا، سلامت، نشاط و انعطاف‌پذیری روانی جامعه را ارجح بر توسعه ‏کالبدی شهرها دانست و گفت: تحول تنکابن در چهار سال گذشته را می‌توان نوعی «سرمایه‌گذاری بر سرمایه روانشناختی شهر» دانست که تأثیر آن بر نشاط، پویایی، همدلی و امیدآفرینی شهروندان چشمگیر بوده است.

بهمنی، با انتقاد از کسب درآمدهای غیرمتعارف شهرداری‌ها در غالب نقاط کشور، یکی از شیوه‌های کسب درآمد پایدار برای شهرداری را توجه به ایجاد زیرساخت‌های فرهنگی و گردشگری برشمرد و مزیت چنین نگرشی را جذب سرمایه‌گذاران دانست و تصریح کرد: مثال بارز توجه به زیرساخت گردشگری و جذب سرمایه‌گذار، شهر دبی است که اکنون به مقصد گردشگران، تجار و بازرگانان تبدیل شده است.

وی برگزاری رویدادهای فرهنگی را موجب تقویت سرمایه و اعتماد اجتماعی، توجه به خرده‌فرهنگ‌ها، حرکت به سمت توسعه متوازن، جذب مشارکت و کاهش احساس محرومیت شهروندان برشمرد و درباره توسعه فضای سبز گفت: نظریۀ بازیابی توجه «اولریش» و مطالعاتی از این دست نشان می‌دهد که حضور در فضاهای سبز، به کاهش استرس و اضطراب، تقویت خلاقیت و تمرکز و احیای هویت شهروندان کمک شایان توجهی کرده و حس تعلق خاطر انسان را تشدید می‌کند.

به گزارش ایسنا و مطابق گزارش به نظر می‌رسد، توسعه فضاهای سبز و تعدد رویدادهای فرهنگی و هنری همانند کلینیک‌های طبیعی، روان‌درمانی جمعی را به منصه ظهور گذارده و از منظر روانشناسی، یک «سیمان اجتماعی» برای نگهداشتن جامعه و شهروندان با حفظ سلامت است که از افراد یک جامعه، «ما»یی منسجم می‌سازد تا بتوانند در برابر مشکلات ایستادگی کنند.

اینکه تا چه اندازه چنین رویکردهایی الگو و نصب‌العین مدیران شهری در دیگر نقاط مازندران قرار گیرد شاید پرسشی است که مدیران ارشد تصمیم‌ساز منطقه‌ای و استانی باید به آن پاسخ دهند.

انتهای پیام