مازندران، با برخورداری از موهبت طبیعی و آب و هوای معتدل و مرطوب، از دیرباز به عنوان یکی از مهمترین قطب‌های کشاورزی و باغداری کشور شناخته شده است. این استان با دارا بودن صدها هزار هکتار باغ بارور، سبد میوه کشور را نیز رنگین می‌کند.

کشاورزی در مازندران تنها یک فعالیت اقتصادی نیست، بلکه بخشی از هویت فرهنگی و اجتماعی مردم این دیار بوده که زندگی مستقیم و غیرمستقیم میلیون‌ها نفر به آن وابسته است. از شالیزارهای طلایی برنج که نقشی به وسعت تاریخ در این استان دارند تا باغات پلکانی مرکبات که عطر بهار نارنج‌شان در بهار، فضای استان را عطرآگین می‌کند، همگی گواهی بر ظرفیت بی‌نظیر و خدادادی این منطقه هستند.

این استان با دارا بودن بیش از ۱۲۰ هزار هکتار باغ مرکبات، مقام نخست تولید پرتقال و نارنگی در کشور را به خود اختصاص داده و محصولاتی مانند کیوی، انار و انواع میوه‌های سردسیری نیز بر غنای این سبد می‌افزایند.

با این حال، این ظرفیت عظیم در سایه چالش‌هایی چون نبود زیرساخت‌های مدرن، نوسانات بازار و فقدان برنامه‌ریزی کلان، نتوانسته است تمام پتانسیل واقعی خود را برای ثروت‌آفرینی و توسعه پایدار استان و کشور به نمایش بگذارد.

کشاورزان نگران، دلالان خرسند

حسین احمدی، کشاورز مازندرانی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: ۸ هکتار باغ مرکبات دارم و انواع مرکبات از نارنج، لیمو، پرتقال، انواع نارنگی و کیوی را در آن پرورش می‌دهم و برای به ثمر نشستن این باغ خون‌ودل می‌خورم تا محصولات را به فروش برسانم.

احمدی تصریح کرد: هر سال منتظر قیمت‌گذاری دولت برای فروش باغ هستیم؛ قیمت‌گذاری دیرهنگام دولت ضربه به اقتصاد کشاورز است زیرا برخی از دلالان و سورتینگ‌داران اقدام به خرید محصول از کشاورز می‌کنند بدون اینکه زمان برداشت فرارسیده باشد. در نتیجه پس از اعلام قیمت از سوی دولت بازار اشباع شده و خریداران از خرید امتناع می‌کنند.

وی یادآور شد: این چالش هرساله کشاورزان است؛ نگرانی و دغدغه فروش از یک سو و تغییرات و نوسانات جوی از سوی دیگر آرامش خاطر را از کشاورز می‌گیرد. تجربه‌ای که سال قبل با بارش برف رخ داد.

این کشاورز از قیمت بالای دستمزد کارگر و نبود مکان مناسب برای انبارکردن میوه‌ها یاد کرد و گفت: این عوامل چاره‌ای برای کشاورز جزء فروش زودهنگام به دلالان و سورتینگ‌داران باقی نمی‌گذارد و این یعنی ضرر مکرر کشاورز و سود دلالان و تجار و زیان به مصرف کننده که در سایه بی‌برنامگی با آن مواجهیم.

کشاورز و مصرف کننده متضرر اول و آخر

یک کشاورز دیگر در غرب مازندران نیز با انتقاد از آسیب‌های دلالی به کشاورزان گفت: خلاء و شکاف بین تولیدکننده و مصرف‌کننده باعث سودجویی واسطه‌گران شده و بیشتر سود عاید فعالیت‌های دلالی می‌شود.

اسفندیار علیپور در گفت‌وگو با ایسنا تصریح کرد: هرساله و تقریبا از اواخر مهرماه، دلالان وارد عمل شده و محصولات باغات اعم از مرکبات و کیوی را پیش‌خرید می‌کنند؛ کشاورز نیز به دلیل نیاز مالی و عدم دسترسی به بازارهای هدف و نیز مدت زمان محدود برای تازه ماندن محصول، ناگزیر به تعامل با دلالان است.

علیپور با بیان اینکه تفاوت قیمت خرید محصول از تولید کننده تا خریدار نهایی، بیش از چندده هزار تومان است، گفت: ضرر مستقیم نخست به کشاورز میرسد چراکه با حذف دلالان، کشاورز می‌تواند محصول خود را حداقل ۲ برابر به فروش برساند و زیان دیگر برای مصرف‌کننده است زیرا او نیز می‌تواند میوه را با نصف قیمت خریداری کند.

وی با بیان اینکه این فرآیند نادرست مختص مرکبات و مازندران نیست و تمام کشاورزان کشور با این مشکل مواجهند، تاکید کرد: صادرات محصولات کشاورزی به نفع کشاورزان است چراکه سبب می‌شود محصولات آنان با قیمت بیشتری معامله شود اما باز این راه حل نهایی نیست و مشکل زمانی حل می‌شود که دلالی پایان یابد.

زیرساخت صادراتی برای مرکبات مازندران فراهم نیست

در همین رابطه عضو میز توسعه صادرات مازندران نیز به ایسنا گفت: هنوز زیرساخت‌ها برای صادرات مرکبات مازندران فراهم نشده است و برنامه و هدف‌گذاری درستی برای حل مشکلات کشاورزان وجود ندارد.

مجید حسین‌زاده افزود: مرکبات مازندران که از نظر آب و هوا باید از کیفیت بسیار بالایی برخوردار باشد اما به سبب برداشت زودهنگام از سوی کشاورز و رنگ‌کردن مرکبات از سوی سورتینگ‌داران گزینه مناسبی برای خریداران در بازار جهانی نیست.

وی یادآور شد: میوه‌ها تاریخ برداشت دارند و عدم رعایت این مهم بازار هدف را دچار چالش می‌کند، سورتینگ‌دارانی که اقدام به خرید زودهنگام مرکبات می‌کنند دچار تخلف آشکار هستند و به بازار صادرات ضربه می‌زنند.

این فعال اقتصادی گفت: رونق صادرات زمانی اتفاق می‌افتد که زیرساخت‌های ما در حوزه حمل‌ونقل و راه‌ها آماده شود، تولید محصولات باکیفیت مطابق با استانداردهای جهانی در مصرف بهینه از سم و کود آغاز می‌شود.

حسین‌زاده اضافه کرد: لازم است دولت حمایت همه جانبه در حوزه باغداری و کشاورزی داشته باشد و همچنین با نظارت کافی بر سورتینگ‌داران دست سودجویان، دلالان و متخلفین این حوزه کوتاه شود.

صادرات ۱۸ هزارتن مرکبات به بازارهای جهانی

این در حالیست که به گزارش روابط عمومی سازمان جهاد کشاورزی مازندران، اسدالله تیموری‌یانسری، سرپرست این سازمان از صادرات قابل توجه مرکبات مازندران در فصل جاری خبر داد و بویژه درباره صادرات کیوی گفت: ۱۵۸ محموله به وزن ۳۶۲۷ تن به کشور هند و ۲۳۱ محموله به وزن ۴۵۵۲ تن به سایر کشورها صادر شده است که در مجموع، ۳۸۹ محموله کیوی به وزن ۸۱۷۹ تن از مازندران به بازارهای جهانی ارسال شد.

تیموری‌یانسری در ادامه به صادرات نارنگی و پرتقال اشاره کرد و افزود: ۳۶۲ محموله به وزن ۶۹۶۲ تن نارنگی و ۱۷۰ محموله به وزن ۳۱۵۳ تن پرتقال از این استان به بازارهای جهانی صادر شده است که این آمار نشان‌دهنده نقش مهم مازندران در تأمین نیاز بازارهای داخلی و بین‌المللی و همچنین توسعه صادرات غیرنفتی کشور است.

به گزارش ایسنا، با اظهاراتی که دست اندرکاران بخش کشاورزی مازندران دارند نشان می‌دهد در این حوزه مهم که در اقتصاد مستقیم استان تاثیرگذار است اگرچه برنامه‌ریزی وجود دارد، اما تبدیل شدن مازندران به منطقه آزاد تجاری می‌تواند فرصتی برای رفع این موانع باشد.

بر اساس گفته‌های مسئولان و متولیان استان، عراق و روسیه از مقاصد اصلی صادرات مرکبات ایران هستند؛ عراق به دلیل آب‌وهوای نامساعد و روسیه به دلیل سرمای شدید، از واردکنندگان طبیعی این محصولات محسوب می‌شوند. اما موفقیت در این بازارها و دستیابی به «دلارهای رنگی» منوط به تولید محصولی باکیفیت و مطابق با استانداردهای جهانی، همراه با حمایت و نظارت کافی دولت است. وضعیت کنونی صادرات مرکبات مازندران، حاکی از تضادی عمیق بین پتانسیل بالا و موانع ساختاری است که برای تبدیل این چالش به فرصت، عزم ملی و برنامه‌ریزی استراتژیک را می‌طلبد.

انتهای پیام