آیت‌الله احمد مروی در دیدار جمعی از نویسندگان آثار دارای تقریظ رهبر معظم انقلاب که در فروشگاه «به‌نشر» واقع در باب‌الجواد حرم مطهر رضوی برگزار شد، اظهار کرد: کتابخوانی نباید برنامه‌ای تشریفاتی یا محدود به قشر خاصی باشد، بلکه باید به بخشی از زندگی جوانان و مردم تبدیل شود. متاسفانه امروز آمار کتابخوانی در ایران وضعیت مطلوبی ندارد و باید اقدامی جدی و میدانی انجام شود تا کتابخوانی بخشی از زندگی عموم مردم شود.
وی درباره معنا و مفهوم سنت تقریظ اظهار کرد: تقریظ دارای معانی متعدد است و می‌توان از زوایای مختلف به آن نگاه کرد؛ یکی از مهم‌ترین این معناها، توجه دادن جامعه به محتوای کتاب و رسالتی است که نویسنده در اثر خود دنبال کرده است. هنگامی که بزرگان اثری را امضا و تأیید می‌کنند، خواننده با اطمینان بیشتری به سراغ آن می‌رود و نسبت به محتوا، ادبیات و نگاه فرهنگی موجود در آن توجه پیدا می‌کند. در گذشته رسم بود که بزرگان در آغاز یا پایان کتاب‌ها متنی کوتاه با عنوان تقریظ می‌نوشتند؛ همین امر برای خواننده نشانه‌ای از اعتماد به صحت و ارزش محتوای آن اثر بود. اما متأسفانه این سنت کم‌کم به فراموشی سپرده شد، اما خوشبختانه رهبر معظم انقلاب توانستند این رسم را بار دیگر احیا کنند.
مروی با تأکید بر نقش نویسندگان در انتقال فرهنگ شهادت و قهرمانی افزود: اگر قلم شما نویسندگان این کار را انجام ندهد، بسیاری از قهرمانی‌ها و عظمت‌ها به گوش جامعه نمی‌رسد و مخاطب خود را پیدا نمی‌کند. این ویژگیِ برجسته، سنتی دیرینه در میان بزرگان ما بوده است که در گذشته با عناوین دیگری مطرح می‌شد.
تولیت آستان قدس رضوی با اشاره به جایگاه قصه‌نویسی و زندگینامه‌نویسی در میان فقها و دانشمندان گذشته گفت: بسیاری از بزرگان ما، ازجمله فقها و علما، در کنار تألیفات فقهی و کلامی به نگارش قصص و زندگی‌نامه می‌پرداختند؛ اما نه برای تفنن بلکه برای تأثیرگذاری تربیتی بر مردم.
مروی ادامه داد: ازجمله این بزرگان علامه مجلسی است. برخی تصور می‌کنند وی تنها احادیث را جمع‌آوری کرده است اما این برداشت نادرست است؛ جمع‌آوری حدیث تنها یکی از جنبه‌های کارهای بسیار گسترده او بود. علامه مجلسی عالمی بود که علاوه بر تألیفات حدیثی، آثار فقهی، کلامی، تفسیری و رجالی فراوانی نگاشت.
وی اضافه کرد: علامه امینی (ره) نیز مردی بزرگ و محقق برجسته بود. یکی از آثار او؛ کتاب «الغدیر» است، این کتاب در واقع تلاشی مستند و مفصل برای اثبات و تثبیت مذهب تشیع است. علاوه بر آن، آثاری مانند «شهداء الفضیله» دارد که در آن حدود ۱۵۰ تن از علمای شیعه که به شهادت رسیده‌اند معرفی و شرح حال آنها ارائه شده است. کارهایی از این دست نشان می‌دهد که هدف اصلی این علمای بزرگ نه تفنن، بلکه تربیت و هدایت مردم و مستندسازی میراث علمی و اخلاقی بوده است.
تولیت آستان قدس رضوی با بیان اینکه قصه‌ها و زندگینامه‌هایی که بزرگان نوشته‌اند تنها روایت ساده نیستند، بلکه ترجمه‌ای از آیات و روایات و ابزاری تربیتی هستند، گفت: قرآن خود بارها از ظرفیت قصه برای هدایت انسان‌ها استفاده کرده است؛ سوره‌هایی مانند یوسف و قصص و تکرار داستان‌هایی همچون سرگذشت موسی(ع) یا عدم سجده ابلیس نشان می‌دهد که این حکایت‌ها حامل درس‌های اخلاقی، تقوایی و خداشناسی هستند.
مروی تاکید کرد: وقتی زندگی معصومان(ع) و سپس زندگی شهدا و اولیاء الهی توسط نویسندگان روایت می‌شود، مخاطب فاصله ذهنی خود با آن الگوها را کاهش می‌دهد و امکان الگوگیری از فضایل اخلاقی برای او فراهم می‌شود.
وی افزود: بیان و آشکارسازی فضایل و خصوصیات اخلاقی شهدا نیز تأثیر عمیقی در تربیت جامعه دارد؛ این فضایل قابل کتمان نیست و نویسندگان با کار خود این سرمایه‌های اخلاقی را کشف و بازتاب می‌دهند. رهبر معظم انقلاب نیز به این موضوع اهمیت بسیار می‌دهند؛ ایشان اهل مطالعه هستند و جای بسی تعجب است که چگونه با آن حجم مشغله و مسئولیت حتی در ایام سخت نیز از مطالعه غفلت نکرده‌اند؛ حتی در ایامی مانند جنگ دوازده‌روزه نیز به مطالعه پرداخته‌اند در حالی که بسیاری از ما در آن شرایط از انجام امور عادی خود بازمانده بودیم.
تولیت آستان قدس رضوی با تأکید بر اینکه کار نویسندگان را باید به‌عنوان نوعی «تعظیم شعائر» و مصداق «جهاد تبیین» دانست، گفت: شما نویسندگان همان نقشی را ایفا می‌کنید که حضرت زینب(س) و امام سجاد(ع) پس از واقعه عاشورا انجام دادند؛ آن بزرگان اجازه ندادند حقیقت عاشورا و چهره خباثت دشمن مخفی بماند و امروز شما باید ادامه‌دهنده آن مسیر باشید. مخاطبان آثار شما تنها مردم ایران نیستند؛ بسیاری از این کتاب‌ها ترجمه می‌شوند و نسل جدید در اقصی نقاط دنیا حتی در دانشگاه‌های مهم آمریکا به دنبال حقیقت هستند؛ آمریکایی که مردمانش کوچکترین مخالفتی با جریان‌های قدرت نمی‌توانند داشته باشند و هرکس بخواهد با جنایت‌های رژیم صهیونی مخالفتی کند سرکوب خواهد شد.
مروی در تبیین پیامدی‌های تقریظ تأکید کرد: تقریظ گرچه کتاب را از کنج کتابخانه به کتابفروشی و صحن عمومی می‌آورد اما به معنای مصونیت از نقد نیست؛ بالعکس، آثار خوب باید نقد و سنجیده شوند. اگر کتابی چندین هزار نسخه فروش می‌کند نباید آن را تنها به تصدیق تقریظ نسبت داد؛ بلکه باید محتوا و کیفیت اثر سبب استقبال باشد. تقریظ رهبر انقلاب به نویسندگان اعتبار مضاعف می‌بخشد و این اعتبار سرمایه‌ای است که باید پاس داشته شود.
وی در ادامه دو پیشنهاد عملی برای نویسندگان مطرح کرد و گفت: نخست آنکه به تولید آثار داستانی و رمان‌هایی درباره امام رضا(ع) پرداخته شود. عشق به امام رضا(ع) تنها یک امر مذهبی نیست بلکه موضوعی بین‌المللی و بین‌الادیانی است؛ بارها شاهد بوده‌ایم افرادی بدون پیش‌زمینه مذهبی وقتی به حرم ایشان مشرف می‌شوند تجربه‌ای ویژه و دعوتی خاص را گزارش کرده‌اند؛ زائرانی از ادیان مختلف از زرتشتی تا مسیحی به مشهد مشرف می‌شوند و همچنین کرامات متعددی از جمله شفا یافتن بیماران گزارش شده است. این ظرفیت عظیم باید در آثار ادبی و هنری بازتاب یابد و از آن بهره گرفته شود.
تولیت آستان قدس رضوی افزود: دوم آنکه برای احیاء فرهنگ کتابخوانی لازم است اقدامات ساختاری و تشویقی انجام شود؛ کتاب‌های داستان، رمان، قصه و حتی مناظره‌های مکتوب می‌توانند نسل جوان را به مطالعه علاقه‌مند کنند و برخی مناظره‌های معروف که به‌صورت مکتوب رد و بدل شده‌اند قابلیت تبدیل به داستان و اثر ادبی را دارند.
مروی ادامه داد: همچنین تشکیل جشنواره‌ای ویژه برای کتاب‌های داستانی و رمان‌هایی که انگیزه کتابخوانی را تقویت می‌کنند می‌تواند بسیار مؤثر باشد و آستان قدس رضوی آمادگی دارد متولی هزینه چنین جشنواره‌ای شده و به برگزیدگان جوایزی اعطا کند تا فرهنگ کتابخوانی دوباره در جامعه رونق یابد.
تولیت آستان قدس رضوی تصریح کرد: فاجعه است اگر جامعه‌ای از کتاب فاصله بگیرد؛ ضروری است نسل جوان به کتابخوانی عادت کند و این امر تنها با تولید آثار جذاب، متعهدانه و اثرگذار از سوی نویسندگان محقق خواهد شد.
در ابتدای این دیدار، جمعی از نویسندگان حاضر در جلسه دیدگاه‌های خود را در حوزه‌های مختلف فرهنگی، به‌ویژه ادبیات دفاع مقدس، مطرح کردند. ازجمله این نویسندگان می‌توان به علیرضا مختارپور قهرودی، نویسنده و رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران؛ حمید حسام، نویسنده «آب هرگز نمی‌میرد»؛ محسن مؤمنی شریف، نویسنده «در کمین گل سرخ»؛ مهدی قزلی، نویسنده «پنجره‌های تشنه»؛ محمد میرکیائی، نویسنده «تن‌تن و سندباد»؛ و همچنین خانم‌ها راضیه تجار، نویسنده «اسم تو مصطفاست»؛ فاطمه دوست‌کامی، نویسنده «سرباز کوچک امام»؛ و ساجده تقی‌زاده، نویسنده «خانم ماه» اشاره کرد.
انتهای پیام
نظرات