به گزارش ایسنا، اکونومیست با تاکید بر اینکه هیچ برنامه عملی برای بازسازی غزه وجود ندارد در گزارشی آورده است: «وضعیت‌های موقت» در خاورمیانه همیشه دائمی شده‌اند. اشغال کرانه باختری توسط اسرائیل نیم قرن ادامه داشته است. قرار بود تشکیلات خودگردان فلسطین یک نهاد موقت پنج ساله باشد؛ سال گذشته ۳۰ ساله شد. یک ماه پس از برقراری آتش‌بس در غزه، ۲ میلیون نفر از ساکنان آن کم‌کم به این فکر می‌کنند که آیا ویرانی غزه نیز دائمی خواهد بود؟
این روزها برخی از مقامات آمریکایی و اسرائیلی به بهانه خلع سلاح حماس شروع به تبلیغ یک جایگزین کرده‌اند: آنها امیدوارند که در آن سوی «خط زرد»، کار بازسازی را آغاز کنند. اما تقریباً هیچ فلسطینی در آنجا زندگی نمی‌کند و کشورهای عربی با این طرح مخالفند. غزه‌ای‌ها به شدت به خانه، شغل و خدمات نیاز دارند - با این حال هیچ برنامه عملی برای ارائه آنها وجود ندارد.
میزان خسارت بی‌سابقه است.
مسکن
سازمان ملل متحد در ماه اوت تخمین زد که بیش از ۳۲۰ هزار خانه ویران یا آسیب دیده است، ۱۸ برابر بیشتر از جنگ ۲۰۱۴ که طولانی‌ترین و مرگبارترین جنگ بود. حدود ۱.۲ میلیون نفر - ۶۰٪ از جمعیت غزه - بی‌خانمان هستند. حتی پیدا کردن چادر هم دشوار است: گروه‌های امدادی می‌گویند از زمان شروع آتش‌بس، کمتر از ۲۰ هزار نفر اجازه ورود به غزه را داشته‌اند.
سرپناه فوری‌ترین نیاز است، اما تنها نیاز نیست. حدود ۸۵٪ از مشاغل ویران شده‌اند. تقریباً ۹۰٪ از زمین‌های کشاورزی و چاه‌های کشاورزی آسیب دیده‌اند. دو سوم از زمین‌های زراعی غزه در سمت تحت کنترل اسرائیل از خط زرد قرار دارد. حدود ۷۷٪ از جاده‌ها توسط تانک‌های اسرائیلی بمباران یا تخریب شده‌اند. این لیست ادامه دارد.
کمبود ایده، هرچند غیرواقعی، برای بازسازی وجود ندارد. ترامپ به طرز مشهوری پیشنهاد تبدیل غزه به یک تفرجگاه ساحلی را مطرح کرد. برخی از بازرگانان اسرائیلی طرحی خیالی برای ساخت کارخانه‌های تسلا و مراکز داده هوش مصنوعی بر روی ویرانه‌ها ارائه داده‌اند. تشکیلات خودگردان فلسطین برنامه بازسازی خود را تدوین کرده است؛ مقامات محلی غزه نیز همینطور. این پیشنهاد که بیشترین حمایت را دارد، ابتکاری مصری است که کشورهای عربی در ماه مارس آن را تأیید کردند. این طرح، بازسازی غزه را در چندین مرحله پیش‌بینی می‌کند.
مرحله اول بر پاکسازی حدود ۶۰ میلیون تن آوار انباشته شده در سراسر قلمرو تمرکز خواهد داشت. برخی از این آوارها می‌توانند مورد استفاده مجدد قرار گیرند: پس از جنگ ۲۰۱۴ بین اسرائیل و حماس، پیمانکاران از آوار ساختمان‌های بمباران شده به عنوان زیرسازی برای بازسازی بزرگراه ساحلی استفاده کردند. مصر امیدوار است آوار را با شن مخلوط کند و از آن برای احیای زمین‌های ساحل غزه استفاده کند که می‌تواند میزبان یک بندر و سایر زیرساخت‌ها باشد. مرحله دوم چهار سال و نیم طول خواهد کشید و بر بازسازی تمرکز خواهد داشت.
با توجه به اینکه تقریباً همه در غزه بیکار هستند، این طرح می‌تواند از نیروی کار فراوان استفاده کند. مصر تخصص لازم را تأمین می‌کند و مواد اولیه را تحویل می‌دهد. قاهره امیدوار است پیمانکارانی از کشورهای خلیج فارس را نیز جذب کند. اما مهندسان می‌گویند این جدول زمانی غیرواقع‌بینانه است - پاکسازی آوار به جای شش ماه، نزدیک به شش سال طول خواهد کشید. مصالح باید از طریق گذرگاه رفح بین غزه و مصر، جایی که اسرائیل حق وتو دارد، عبور داده شوند. یک پیمانکار بزرگ در خلیج فارس به مقامات غربی گفته است که نمی‌خواهد درگیر شود زیرا امید کمی به بازگشت سرمایه دارد.
در واقع، پول بزرگترین مانع است. طرح مصر هزینه بازسازی را ۵۳ میلیارد دلار تعیین می‌کند؛ سازمان ملل آن را ۷۰ میلیارد دلار تخمین می‌زند. اهداکنندگان نمی‌خواهند این هزینه را بپردازند مگر اینکه بدانند جنگ واقعاً تمام شده است. این مستلزم خلع سلاح حماس است. آتش‌بس خواستار یک نیروی حافظ صلح بین‌المللی برای انجام این کار است. دونالد ترامپ از شورای امنیت سازمان ملل می‌خواهد که به این نیرو یک مأموریت دو ساله بدهد.
با این حال، هیچ کس در جهان عرب مشتاق پیوستن به آن نیست. «انور قرقاش»، مشاور دیپلماتیک رئیس‌جمهور امارات متحده عربی، می‌گوید که این مفهوم هنوز خیلی مبهم است. اگر این تغییر نکند، کشورش «احتمالاً شرکت نخواهد کرد». عربستان سعودی اعزام نیرو را رد کرده است. اردن هم همینطور؛ «ایمن صفدی»، وزیر امور خارجه، می‌گوید: «ما خیلی به موضوع نزدیک هستیم.» ترامپ امیدوار است کشورهای غیرعربی را متقاعد کند که بخش عمده‌ای از نیرو را تأمین کنند، اما آنها هنوز متعهد نشده‌اند.
از این رو صحبت از یک جایگزین می‌شود. به جای بازسازی شهرهای موجود غزه که در نزدیکی ساحل هستند، برخی از آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها امیدوارند بازسازی را در قلمرو تحت کنترل اسرائیل آغاز کنند. آنها احتمالاً از نزدیکی رفح، در جنوب غزه، جایی که اسرائیل بیشترین مساحت را در اختیار دارد، شروع خواهند کرد. ایده این است که مجموعه‌ای از شهرهای مدولار ساخته شود: هر کدام هزاران فلسطینی را در خود جای دهد و شامل درمانگاه‌ها، مدارس و سایر خدمات باشد.
اگر آنها آن را بسازند...
این طرح یادآور ابتکارات شکست‌خورده‌ای است که در سایر عملیات‌ها، از افغانستان در دهه ۲۰۰۰ تا ویتنام در دهه ۱۹۶۰، امتحان شده است. بعید به نظر می‌رسد که در غزه نیز جواب دهد. فقط چند هزار فلسطینی در سمت اسرائیلی خط زندگی می‌کنند (بسیاری از آنها عضو شبه‌نظامیان تحت حمایت اسرائیل هستند). حتی اگر دیگران را بتوان متقاعد به جابجایی کرد، اسرائیل باید آنها را بررسی کند؛ مشخص نیست که آیا به آنها اجازه بازگشت داده می‌شود یا می‌توانند آزادانه در سمت اسرائیلی تردد کنند.
کشورهای عربی نگرانند که خط زرد به یک مرز دائمی تبدیل شود. صفدی می‌گوید: «ما نمی‌توانیم غزه را تکه‌تکه کنیم.» مقامات قاهره همچنین نگرانند که هل دادن غزه‌ای‌ها به سمت رفح ممکن است منجر به آوارگی آنها به مصر شود، همانطور که برخی از اسرائیلی‌ها در طول جنگ تهدید کردند. بازرگانان آمریکایی نزدیک به دولت ترامپ، این طرح را حداقل به یک دولت خلیج فارس ارائه داده‌اند، به این امید که تعهد مالی دریافت کنند. همگی رد شدند.
بنابراین، در حال حاضر، تمرکز احتمالاً بر ارائه حداقل کمک خواهد بود. یک دیپلمات غربی می‌گوید: «این طرح، توانبخشی خواهد بود، نه بازسازی.» برای مثال، در ماه اوت، امارات متحده عربی برنامه‌ای را برای تأمین ۸ میلیون لیتر آب شیرین‌شده در روز برای جنوب غزه به پایان رساند. خود کارخانه آب شیرین‌کن در مصر واقع شده است و یک خط لوله آب را از مرز عبور می‌دهد.
دیپلمات‌ها در حال فشار آوردن به اسرائیل هستند تا اجازه دهد پناهگاه‌های موقت بیشتری به غزه وارد شود (هزاران نفر در کشورهای همسایه منتظر تأیید هستند). بنیاد بشردوستانه غزه، نهادی مرموز که اوایل امسال یک برنامه توزیع غذای فاجعه‌بار را اجرا کرد، در حال پیشبرد طرحی برای راه‌اندازی ۱۶ مرکز امدادی در امتداد خط زرد است. اما احتمالا برنامه‌های بلندپروازانه برای بازسازی خاک خواهد خورد.
انتهای پیام
نظرات