بررسي هاي اخير تمامي نظريات متداول درباره رفتار ميدان مغناطيسي زحل و چگونگي ايجاد شفق هاي قطبي آن را به كلي تغيير داد.

به گزارش سرويس علمي خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، شفق هاي قطبي حلقه‌هايي از نورهاي رنگين هستند كه پيرامون مناطق قطبي سياره، جايي كه معمولا قطب هاي مغناطيسي قرار دارند، شكل مي گيرند.

نمايش شفق‌ها هنگامي آغاز مي‌شود كه ذرات باردار جاري در فضا به خصوص بادهاي خورشيدي با ميدان مغناطيسي سياره برخورد مي‌كنند و روانه لايه‌هاي بالايي جو مي شوند. آنگاه واكنش آنها با گازهاي جو سياره، يعني برانگيخته شدن ملكولهاي موجود در جو سياره بر اثر ورود ذرات پر انرژي مهاجم، درخششي را به صورت نور مرئي و امواج راديويي پديد مي آورد. ذرات باردار مهاجم ممكن است بادهاي خورشيدي يا ذراتي باشند كه در قلمرو سياره به وجود آمده اند.

هر چند شفق هاي قطبي در جو سيارات مختلفي رديابي شده است، اما نورهايي كه هر چند وقت يك بار آسمان زحل را با رنگ هاي ياقوتي خود نقاشي مي كنند، در منظومه شمسي پديده اي بي نظير محسوب مي شوند. از اين رو گروه تحقيقاتي به سرپرستي جان كلارك از دانشگاه بوستون آمريكا، به كمك تلسكوپ فضايي هابل و داده‌هاي فضاپيماي كاسيني به كاوش در مورد اين راز قديمي پرداختند.

در اين طرح هابل طي چند هفته عكس هايي از شفق هاي زحل در نور فرابنفش تهيه كرد. كاسيني هم در حين اندازه‌گيري باد هاي خورشيدي، موفق شد تا در قطب ها تابش هاي راديويي را ثبت كند. رصدها و اندازه‌گيري‌هاي انجام شده نشان مي‌دهند كه شفق هاي قطبي زحل با وجود اينكه در برخي از موارد خصوصيات مشابهي با شفق هاي زمين و مشتري دارند، اما به طور اساسي با آنچه در اين دو سياره رصد مي شود متفاوت اند.

يكي از اتفاقات مشابهي كه در زمين و زحل رخ مي دهد اين است كه ويژگي ها و شكل شفق ها هر روز تغيير مي‌كنند. در بعضي از روزها در آسمان جابه‌جا مي شوند و گاهي هم آرام و ساكن مي درخشند. عمر شفق هاي زحل نيز در مقايسه با شفق هاي زميني كه تنها چند ساعت دوام دارند ، طولاني تر است و مي توانند تا چندين روز ادامه داشته باشند. هم چنين ميدان مغناطيسي خورشيد و باد هاي آن تاثير بسياري در شفق هاي زحل دارند و به نظر مي‌رسد كه فشار بادهاي خورشيدي موجب توفان هاي شفق سياره مي شوند. در مورد زمين هم اين گونه است و تاثيرگذارترين عامل در ايجاد طوفان هاي شفق، ميدان مغناطيسي است كه بادهاي خورشيدي حمل مي‌كنند. اما در مشتري ، شفق ها تحت تاثير بادهاي خورشيدي نيستند و حدودا ماهي يك بار به اوج درخشش خود مي رسند.

به گزارش ايسنا از ماهنامه نجوم، هنگامي كه شفق هاي زحل قوي تر و درخشان تر مي شوند، قطر حلقه هاي نوري كه قطب هاي سياره را احاطه كرده اند كمتر مي شود. در زمين هنگام اوج فعاليت هاي شفقي ، براي چند دقيقه حلقه هاي نور قطب ها را كاملا مي‌پوشانند. سپس كم نور و كم نور تر شده و به تدريج در آسمان پخش مي شوند. در زحل بر خلاف دو سياره ي ديگر ، قسمتي از آن كه شب جاي خود را به روز مي دهد، طوفان ها شديد تر و شفق ها پر نور تر مي شوند.

اكنون كه كاسيني به دور زحل مي گردد فرصت مناسبي را براي محققان فراهم كرده تا نگاه دقيق‌تري به شفق هاي آن داشته باشند و با بررسي هاي خود مشخص كنند كه ميدان مغناطيسي خورشيد چگونه باعث شديدتر شدن شفق‌ها مي شود و نيز بادهاي خورشيدي چه نقشي را بازي مي‌كنند.

انتهاي پيام