فريدون جيراني: دستياران كارگردان در ساختار آشفته‌ي فعلي سينما معجزه مي‌كنند
نشست سه‌روزه‌ي كانون برنامه‌ريزان و دستياران كارگردان سينماي ايران با سخنان فريدون جيراني، منيژه حكمت، اصغر هاشمي، كارگردان سينما همراه شد.
به گزارش خبرنگار سينمايي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، آخرين روز اين نشست بعدازظهر روز چهارشنبه ـ 29 خرداد ماه ـ با همكاري كانون كارگردانان سينماي ايران، در خانه‌ي سينما برگزار شد.
منيژه حكمت ـ كارگردان سينما ـ در اين مراسم با اشاره به شروع كارش در سينما عنوان كرد: از زماني‌كه كار در سينما را شروع كردم خود را عضو صنف دستياران مي‌دانم و معتقدم اين صنف پايه و ركن سينماي ايران است و از جايگاهي ويژه برخودار است.
وي افزود: برنامه‌ريزان و دستياران كارگردان مانند دو كفه‌ي يك ترازو هستند و براي كنترل شرايط نيازمند برخورداري از دانش و فن مديريت مي‌باشند. لذا جايگاه دستيار و برنامه‌ريز جايگاه خاصي است كه بايد در ابتدا توسط خود اين افراد شناخته شود تا بعدها ديگران نيز اين جايگاه را بشناسند.
كارگردان فيلم سينمايي «زندان زنان» همچنين متذكر شد: يك برنامه‌ريز مي‌تواند با برنامه‌ريزي درست تا ميزان 30 درصد هزينه‌ها را كاهش دهد، اما امروزه از آن‌جا كه دانش تهيه‌كنندگي وجود ندارد، جايگاه برنامه‌ريز نيز از ثبات كمتري بهره مي‌برد. از سوي ديگر وضعيت آشفته‌ي كارگرداني نيازمند دستياري تخصصي و حرفه‌اي است.
وي در ادامه عنوان كرد: دستياران كارگردان در طول كار خود به واسطه‌ي تجارب ارزشمند متعددي كه به دست مي‌آورند بعدها مي‌توانند وارد حرفه‌ي كارگرداني و يا مديريت توليد شوند و 90 درصد از كارگردانان فعلي نيز در گذشته دستيار بوده‌اند و اگر دستياران به خودشناسي و دانش حرفه‌اي دست يابند از جايگاه بسيارخوبي بهره خواهند برد.
اين تهيه‌كننده‌ي سينما ادامه داد: در سمت تهيه‌كننده هيچ‌گاه به هنگام عقد قرارداد با دو گروه چانه نمي‌زنم و آن دو گروه عبارتند از دستيار و برنامه‌ريز و مدير توليد، چراكه هر دو گروه، نقشي مهم و تأثيرگذار دارند.
حكمت در ادامه، دستياري را جذاب‌ترين شغل دنيا به خصوص در حيطه‌ي سينما دانست و دوره‌اي را كه دستياري مي‌كرده بهترين دوران حرفه‌ي خود دانست و گفت: درحال حاضر نيز تجربه‌ي آن دوران به كمك من آمده است.
وي همچنين عنوان كرد: قطعا در مسير ساخت يك فيلم مشكلات متعددي وجود دارد، اما دستياران بايد مديراني موفق باشند و همواره از عهده اين مشكلات برآيند. همچنين لازم است توجه داشته باشيم كه اگر دستياري به خوبي از عهده كار خود برآيد، هيچ‌گاه با مشكل اشتغال مواجه نخواهد شد؛ چراكه تهيه‌كنندگان نيز به دنبال دستياران خوب مي‌گردند.
كارگران فيلم سينمايي«سه زن» در رابطه با آسيب‌شناسي برنامه‌ريز و دستياري كارگردان نيز توضيح داد: معتقدم در شرايط فعلي اگر قصد آسيب‌شناسي داشته باشيم، بايد به آسيب‌شناسي سينما بپردازيم و موارد مختلفي از جمله وضعيت اكران، فيلم‌هاي مستقل، بودجه دولتي و خصوصي، كارگردان دولتي و خصوصي، تهيه‌كننده دولتي و خصوصي و … را بررسي كنيم و اگر اين مهم صورت گيرد، مسئله آسيب‌شناسي برنامه‌ريز و دستيار نيز حل خواهد شد.
وي همچنين عنوان كرد: گاه ممكن است دستياران با توجه به سختي‌ها و مشكلات كار، جايگاه اصلي خود را فراموش كنند چراكه در موارد متعددي، تهيه‌كنندگاني وارد سينما مي‌شوند كه هيچ‌گونه سابقه‌اي در اين زمينه ندارند و به همين دليل درك درستي از جايگاه دستيار ندارند و يا كارگردانان تازه‌كاري كه به درستي جايگاه برنامه‌ريز را نشناخته‌اند. اما بايد توجه داشت در هر صورت سينما متعلق به ماست و ما بايد سعي كنيم فعاليت و دانش خود را گسترش دهيم و در زمينه‌ي مديريت نيز قوي‌تر ظاهر شويم.
حكمت افزود: لازم است دستياران و برنامه‌ريزان دانشي فراگير داشته باشند و لازم است اعضاي اين صنف از چنان جايگاهي برخودار باشند كه خود از ميان پيشنهادهاي متعدد به انتخاب بپردازند.
وي همچنين عنوان كرد: دستياران براي ورود به حرفه‌ي كارگرداني، ناگريزند دوره‌اي را به عنوان دستيار پشت سر گذارند، چراكه به هنگام ورود به عرصه‌ي كارگرداني تجربه‌ي دستياري مورد سوال واقع مي‌شود.
او در پايان سخنانش گفت: سينما يك صنعت است و در آن كارگردان نيازمند تجربيات متعددي است. دستيار كارگردان نيز بايد علاوه بر مسايل حرفه‌اي به دانش روانشناسي نيز احاطه داشته باشد تا بدين‌ترتيب از بروز مسايل و اتفاقات ناگوار جلوگيري كند. البته در اين مسير، بسياري مواقع هم اين قشر مظلوم واقع مي‌شوند اما به هرحال اين مسئله نيز بخشي از شرايط كار است و با همه‌ي اين مشكلات هنگامي كه اين افراد به درجه‌ي كارگرداني مي‌رسند مي‌توانند بسيار موفق‌تر از كارگردانان سفارشي فعاليت كنند.
دستياران و برنامه‌ريزان مديران اصلي صحنه هستند
اصغر هاشمي، كارگردان سينما نيز در اين برنامه از دوران فعاليت‌اش به عنوان دستياركارگردان ياد كرد و گفت: در آن‌زمان سينما به اندازه‌ي امروز وسعت نداشت و كار دستياري به مانند امروز سخت نبود. اما اكنون سينما وسعت زيادي يافته و افراد شغل‌هاي متعددي وارد اين عرصه شده‌اند، لذا كار دستياري نيز به مراتب سخت‌تر شده است.
وي در ادامه با تأكيد بر نقش موثر دستيار و برنامه‌ريز، عنوان كرد: اولين‌باري كه حضور جدي يك برنامه‌ريز را احساس كردم زماني بود كه در سريال «سربداران» با شيخ‌الاسلامي كار كردم و آن‌جا بود كه براي اولين‌بار معناي صحيح و درست برنامه‌ريز را دريافتم و متوجه تأثير حضور چنين فردي شدم. البته در سريال‌ها و فيلم‌هاي آپارتماني امروز، گرچه ممكن است برنامه‌ريزي به اندازه يك سريال تاريخي پررنگ نباشد، اما مطمئنا نقش موثري دارد.
كارگردان فيلم «مجردها» گفت: مجموعه‌ي يك گروه را جدا از هم نمي‌دانم و معتقدم ارتباط و تعامل درست ميان اعضاي گروه از جمله تهيه‌كننده، كارگردان، دستيار و برنامه‌ريز از بروز بسياري مشكلات جلوگيري مي‌كند.
وي همچنين در رابطه با اين نكته كه بايد دستياران و برنامه‌ريزان با قدرت در مقابل تهيه‌كننده و كارگردان ظاهر شوند نيز توضيح داد: اگر مبناي كار را بر همكاري اعضاي گروه بگذاريم و اگر روابط ميان تهيه‌كننده، كارگردان، دستيار و برنامه‌ريز بر اساس صدق و صحت باشد لزومي به زورآزمايي نخواهد بود.
وي همچنين به شيوه‌هاي مختلف كاري كارگردانان اشاره و خاطرنشان كرد: لازم است دستيار و برنامه‌ريز از قبل توجه داشته باشد كه قرار است با كدام كارگردان و با چه شيوه‌اي همكاري كند و آيا توان هماهنگي با آن سيستم را دارد. لذا وقوف به اين مسئله نقش مهمي در برنامه‌ريز‌ها دارد.
هاشمي افزود: برخلاف عده‌اي كه معتقدند تهيه‌كننده و كارگردان منافع مشتركي را دنبال مي‌كنند، معتقدم آن‌چه فيلم را مي‌سازد و زيبا مي‌كند، تضاد ميان اين‌دو است. اين‌كه كارگرداني بتواند با بودجه‌ي درنظرگرفته شده فيلمي آبرومند بسازد، يك توانايي است و اين توانايي درپي حضور موثر عوامل فيلم از جمله دستيار شكل مي‌گيرد.
اين كارگردان افزود: در شرايط فعلي، برنامه‌ريز جزئي از گروه توليد محسوب مي‌شود و به همين واسطه گاه ممكن است احساس شود گروه توليد از كارگرداني جداست و ميان اين دو گروه، اختلافاتي صورت گيرد. اما من معتقدم، از آن‌جا كه زمان فيلم‌برداري يك فيلم دوره‌اي كوتاه و گذراست، بايد طي آن نهايت استفاده از وجود يكديگر ببريم و دوره‌اي زيبا و دلنشين رقم زنيم.
او در عين حال گفت: برخي از كارگردانان به دليل عدم آگاهي از نقش دستيار و برنامه‌ريز ممكن است، اين بخش را ضروري ندانند. اما، بايد توجه داشت كه حضور كارگردان تنها به هنگام فيلم‌برداري و گرفتن بازي‌ها لازم است و كار و حضور دستيار و برنامه‌ريز هميشه مهم‌تر از كار و حضور كارگردان است.
هاشمي افزود: حضور كارگردان در تمام مدت لزومي ندارد و اگر دستيار و برنامه‌ريز كار خود را به درستي انجام دهند، نبايد هيچ‌يك از دغدغه‌هاي آن‌ها از جمله مسايل مالي و ساعت رفت‌وآمد اعضا به كارگردان منتقل شود و در واقع دستياران و برنامه‌ريزان، مديران اصلي صحنه هستند.
اين كارگردان، در ادامه تصدي هم‌زمان اين دو شغل را امري مشكل دانست و در رابطه با ورود دستياران به عرصه‌ي كارگرداني گفت: معمولا دستياراني كه دغدغه‌ي كارگرداني در آن‌ها غالب است، در روند ساخت فيلم تأثير بيشتري دارند و گاه همين مسئله به روابط و محيط كاري رنگي ديگر مي‌دهد.
دستياران و برنامه‌ريزان در سينما معجزه مي‌كنند
فريدون جيراني ديگر كارگردان حاضر در اين برنامه، خود را از صنف برنامه‌ريزان و دستياران كارگردان دانست و گفت: احساس مي‌كنم اين صنف در ساختار آشفته‌ي فعلي سينما معجزه مي‌كند.
وي با بيان اين‌كه در ايران توجه چنداني به برنامه‌ريزي صورت نمي‌گيرد، تصريح كرد: سينما جزء كوچكي از جامعه است و طبيعتا تا زماني كه سينما در جامعه مورد توجه قرار نگيرد، برنامه‌ريزي‌هاي سينما نيز با مشكل مواجه خواهند بود.
اين كارگردان همچنين به رويكرد متفاوت بخش دولتي و بخش خصوصي سينما اشاره كرد و گفت: بايد توجه داشته باشيم كه ساخت فيلم در هريك از اين محيط‌ها نيازمند برنامه‌ي خاصي است و براي كاركردن در آن محيط و رهبري آن پروژه لازم است برنامه‌ريز و دستيار در دورن خود به نوعي انسجام رسيده باشند. چراكه اين انسجام دروني مهم‌ترين ركن است و در مسايل متعددي از جمله برخورد با كارگردان، تهيه‌كننده، بازيگر و حتا تعيين مسايل مالي نقشي تعيين‌كننده دارد.
به گزارش ايسنا، احسان سجادحسيني دستيار كارگردان نيز در اين برنامه عنوان كرد: اساسا هنگامي كه فيلمي در روند ساخت خود مشكلي پيدا مي‌كند، همگان به ياد برنامه‌ريز و دستيار كارگردان مي‌افتند. اما هنگامي كه فيلمي قوي ساخته مي‌شود، نقش اين عوامل ديده نمي‌شود.
وي تقابل كارگردانان و تهيه‌كنندگان را از ديگر مواردي دانست كه در ساخت يك پروژه خلل ايجاد مي‌كند و گفت: در حقيقت نبايد چنين تقابلي وجود داشته باشد، چراكه كيفيت بهتر فيلم به نفع هردوي اين گروه‌ها است و اگر اين دو گروه به اين مسئله توجه كنند بسياري موارد حل خواهد شد.
آناهيتا آباد دستيار كارگردان هم گفت: در طول ساليان گذشته ديد درستي نسبت به جايگاه دستياران و برنامه‌ريزان وجود نداشته و اكنون تغيير اين ديدگاه وظيفه‌ي دستياران و برنامه‌ريزان است.
وي همچنين به اين نكته اشاره كرد كه در بسياري موارد، دستيار بدون توجه به تخصص و دانش حرفه‌اي انتخاب مي‌شود و همين مسئله موجب بروز برخي مشكلات مي‌شود چراكه لازم است دستيار و برنامه‌ريز از دانش، روابط عمومي، قدرت پيش‌بيني، هماهنگي و … برخوردار باشد و در واقع دستياران و برنامه‌ريزان، صاحبان فيلم محسوب مي‌شوند چراكه از اعتماد دو ركن اصلي فيلم (تهيه‌كننده و كارگردان) برخوردارند و همين اعتماد ايجاب مي‌كند آن‌ها در سطحي فراتر قرار گيرند.
آباد همچنين متذكر شد: درست نيست كه همواره هنگامي كه روند ساخت فيلمي با مشكل مواجه مي‌شود، همه‌ي تقصيرها
بر گردن برنامه‌ريز بيفتد، اما در بسياري موارد برنامه‌ريزان و دستياران اين توان را دارند كه مانع بروز چنين اتفاقاتي مي‌شوند و كنترل يك پروژه در شرايط بحراني از مشكل‌ترين و سخت‌ترين وظايف دستياران و برنامه‌ريزان است.
مسعود ميمي رييس تشكل برنامه‌ريزان و دستياران كارگردان نيز كه از ديگران حاضران اين مراسم بود، ضمن تشكر از دست‌اندركاران اين برنامه گفت: رضا ميركريمي مديرعامل خانه سينما، اين كارگاه را اولين كارگاه علمي در اين زمينه دانسته و به همين دليل از دست‌اندركاران آن تشكر كرده است.
به گزارش ايسنا، در آخرين روز از اين نشست علاوه بر حضور جمعي از برنامه‌ريزان و دستياران كارگردان، محمدرضا گلزار بازيگر سينما نيز حضور داشت.
همچنين عليرضا رئيسيان و رسول صدرعاملي از ديگر سخنرانان اين برنامه بودند كه موفق به حضور در اين مراسم نشدند.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات