در آخرين روز از جشنواره‌ي «باغ ايراني» بر موضوع شناخت باغ ايراني و استفاده از آن در باغ‌هايي جديدي كه ساخته مي‌شوند، تأكيد شد.
به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، عصر روز گذشته (چهارشنبه، 25 خردادماه) چهارمين و آخرين روز از جشنواره‌ي «باغ ايراني» با حضور كارشناسان مختلف ميراث فرهنگي و معماري و شهرسازي در خانه‌ي هنرمندان ايران برگزار شد.
در ابتداي اين جلسه، جواد ميرحسيني ـ معاون معماري و شهرسازي اراضي عباس‌آباد تهران ـ با ارائه‌ي توضيح‌هايي درباره‌ي اين منطقه، به برنامه‌هاي مختلفي كه با اهداف گردشگري در اراضي عباس‌آباد تهيه شده‌اند، اشاره كرد.
او با اشاره به جهاني شدن نوروز و برنامه‌اي كه براي ثبت مراسم پخت نان وجود دارد، گفت: در اين‌باره اقدامات مختلفي در منطقه‌ي عباس‌آباد در حال انجام است.
پس از صحبت‌هاي ميرحسيني، سيدمحمد بهشتي مطالبي را درباره‌ي باغ ايراني بيان كرد.
وي در توصيف باغ ايراني، بيان كرد: وقتي از باغ ايراني صحبت مي‌كنيم، هميشه به يك جاي خوش و خرم فكر مي‌كنيم. باغ ايراني جايي است كه براي ما يك تصوير دلنشين دارد. باغ ايراني با دل انسان كار دارد، به همين دليل، نام برخي باغ‌ها با دل مربوط است، مانند باغ دلگشا.
او ادامه داد: در جهان سه نوع خانواده از باغ‌ها بيشتر وجود ندارد؛ در شرق، خانواده‌ي باغ‌هاي چيني، در غرب، خانواده‌ي باغ‌هاي اروپايي يا شمال مديترانه كه تمام باغ‌هاي مناطق اروپا از اين خانواده هستند و خانواده‌ي باغ‌هاي ايراني كه البته اين‌ها تقسيم‌هاي زيادي مي‌توانند داشته باشند.
رييس پيشين سازمان ميراث فرهنگي كشور با بيان اين‌كه امروز وقتي در شهرها مي‌خواهيم باغ بسازيم، براي ما سخت نيست كه باغ اروپايي بسازيم، گفت: عجيب است كه وقتي از باغ ايراني حرف به ميان مي‌آيد، چند مشكل پشت سر هم پيش مي‌آيد؛ نخست اين‌كه احساس مي‌كنيم، مي‌دانيم باغ ايراني چيست در حالي كه در مقام يك طراح، باغ ايراني را نمي‌شناسيم، زيرا كار زيادي براي باغ ايراني نكرده‌ايم كه آن را بشناسيم؛ ولي درباره‌ي باغ‌هاي اروپايي يا چيني، سال‌ها بررسي انجام شده است.
بهشتي با طرح اين پرسش كه ما از چند باغ ايراني يك نقشه دقيق داريم و آيا فكر مي‌كنيد از باغ فين كاشان نقشه‌ي دقيقي وجود داشته باشد؟ اظهار كرد: به‌عنوان كسي كه هشت سال در سازمان ميراث فرهنگي مسؤول بودم، مي‌گويم كه نقشه‌ي دقيقي از باغ فين كاشان نداريم، حتا يك فهرست نيز از باغ‌هايي كه وجود داشته است، نداريم.
او تأكيد كرد: ما باغ ايراني را نمي‌شناسيم و اين يك گرفتاري براي ماست، زيرا كاري درباره‌ي آن انجام نداده‌ايم. البته اين نكته نيز مهم است كه اصلا پرسشي درباره‌ي باغ ايراني نداريم و اين‌كه «باغ ايراني چيست» دغدغه‌ي ما نيست.
وي با بيان اين‌كه وقتي به يك طراح مي‌گوييم، باغ ايراني ايجاد كند، به‌دليل قديمي بودن، آن را كسل‌كننده مي‌داند، گفت: باغ ايراني امري سپري‌شده است، زيرا به گذشته مربوط مي‌شود و تاريخ و تبار دارد. در واقع، اين عيب باغ ايراني شمرده مي‌شود كه تاريخ، تبار و هويت دارد و به همين دليل، ما از طراحي باغ ايراني خسته مي‌شويم.
او بيان كرد: چرا يكي از باغ‌هايي كه اكنون طراحي مي‌كنيم، سبب شگفتي در دنيا نمي‌شود، آن هم در حالي كه ما مي‌خواهيم جهاني باشيم، پس چرا نمي‌شويم؟ اين‌ها گرفتاري‌هايي هستند كه مانع مي‌شوند براي ما اين پرسش پيش آيد كه باغ ايراني چيست.
بهشتي ادامه داد: گويي ما اصلا تشنه نمي‌شويم كه بخواهيم از گوارايي آب لذت ببريم. امروزه وقتي مي‌خواهيم پارك‌هاي اروپايي را كه مي‌سازيم، ايراني كنيم، نام «بوستان» را بر آن‌ها مي‌گذاريم، بدون اين‌كه حتا تأمل كنيم كه بوستان، گلستان و باغ چه تفاوت‌هايي با يكديگر دارند. گويا اصلا افرادي مريخي هستيم كه به اين سرزمين آمده‌ايم و اسم هر چيزي را روي چيزهاي ديگر مي‌گذاريم.
او با تأكيد بر اين‌كه ما در حال انصراف از يكي از سه خانواده‌ي اصيل باغ در جهان هستيم، اضافه كرد: چرا هيچ‌كسي در جهان در راه انصراف از آنچه دارد، قدم برنداشته است؟ ما حدود هفت ـ هشت‌هزار سال تاريخ داريم، ولي 70 ـ 80 سال است كه اين‌طور شده‌ايم، البته بالاخره روزي حال اين جامعه خوب خواهد شد، در حالي كه تصور خوبي از ما نخواهد داشت. نسل ما و جوان‌ترها حداقل كاري كه مي‌توانند بكنند، اين است كه اين پرسش را در ذهن خود ايجاد كنند كه باغ ايراني چيست تا آن را بشناسند.
به گزارش ايسنا، در ادامه‌ي اين جلسه، يك پژوهشگر شهري و اجتماعي درباره‌ي جايگاه باغ‌هاي ايراني در شهرهاي امروز مطالبي را بيان كرد.
جواد مهري‌زاده با بيان اين‌كه فلسفه‌ي وجودي باغ ايراني به درك طبيعت و هستي و فكر كردن به جهان هستي نياز دارد، گفت: ما باغ ايراني را به‌عنوان يك پيشينه‌ي ايراني داريم، ولي به‌خوبي از آن استفاده نمي‌كنيم. يك وجه‌ي معماري باغ ايراني، ايراني بودن آن است و تصور مي‌كنم، باغ ايراني با تمدن‌هاي پيشين خود ارتباط داشته، از آن‌ها الهام مي‌گرفته و به قلمروهاي ديگر نيز داده است.
او با اشاره به اين‌كه باغ‌هاي ايراني از لحاظ كاركرد اجتماعي انواع مختلفي داشته‌اند، توضيح داد: باغ‌هاي حكومتي ـ دولتي (باغ ارم، چهارباغ و باغ دلگشا)، باغ‌هاي عمومي مانند باغ ـ مزار، باغ ـ مدرسه، كاروانسرا و خانقاه (باغ مصلاي نايين و گورستان ظهيرالدوله در تهران) و باغ‌هاي خصوصي (باغ نارنجستان در شيراز، باغ مينو، باغ ملك در مشهد، باغ جنت در شيراز و باغ يوسف‌آباد تهران) از اين نوع كاركردها هستند.
وي در ادامه، ويژگي‌هاي هر كدام از باغ‌ها را توضيح داد و سپس بيان كرد: در هر كدام از اين باغ‌ها در دوره‌هاي مختلف تاريخي، اتفاق‌هاي متفاوتي رخ داده است كه آن‌ها نيز قابل توجه هستند. به‌طور مثال، در دوران صفويه، باغ‌سازي‌هاي زيادي انجام شد و در بسياري از كاخ‌هاي آن‌ها، شاهزاده‌هاي زيادي زاده و كشته شده‌اند. همچنين در دوره‌ي قاجار برخي اتفاق‌ها تاريخي مانند قتل اميركبير در باغ‌ها رخ داده است.
او در پايان سخنان خود با بيان اين‌كه در شرايط فعلي، دو هدف براي باغ‌ها مي‌تواند وجود داشته باشد، گفت: نخست اين‌كه بايد باغ‌ها را خوب شناسايي، حفظ و احيا كنيم و ديگر اين‌كه عناصر باغ ايراني را معنادار كنيم و در فضاهاي جديد به‌كار بريم. در اين راستا، به ايجاد باغ ملي، باغ ـ هتل، باغ ـ بازار، باغ ـ رستوران يا پرديس‌هاي دانشگاهي يا بيمارستاني مي‌توان اشاره كرد.
در بخش ديگري از اين جلسه، رؤيا تمدن تصاوير مختلفي را از باغ‌هاي شيراز نمايش داد و مطالبي را با تأكيد بر اين‌كه شيراز باغ ـ شهري فراموش‌شده است، بيان كرد.
تمدن بيان كرد: شيراز مكاني است كه باغ ايراني و تمام خصلت‌هايي را كه باغ ايراني را مي‌ساخته، در خود داشته است. الگوي باغ ايراني در شيراز تكرار شده است، به‌طوري كه در هند، سمرقند، بين‌النهرين و حتا اسپانيا رد پايي از باغ‌هاي شيراز را مي‌توان ديد.
او با بيان اين‌كه در شيراز، 18 باغ را كه باقي مانده‌اند، مي‌توان شناسايي كرد، گرچه تعداد آن‌ها در گذشته بيشتر بوده است، اظهار كرد: در طرح توسعه‌ي شهري، چنين موضوعي مغفول مانده است و باغ‌هاي شيراز به هيچ شمرده شده‌اند. در حالي كه آن‌ها را به‌عنوان يك شبكه‌ي هويتي در قالب شهر شيراز امروزي مي‌توان بازسازي كرد.
به گزارش ايسنا، در پايان اين نشست، شهريار قديمي با بيان اين‌كه مردم در ايران به‌دليل اقليم خشكي كه در منطقه وجود دارد، عمق زيادي از زمين را مي‌كاويدند تا آب پيدا كنند و سپس در آنجا باغ ايجاد مي‌كردند، گفت: در ايران، باغ جاي ستايش آب كمي بوده است كه مردم پيدا مي‌كردند؛ اما امروزه ما تقليد كوركورانه‌اي از باغ‌هاي اروپايي و آسياي جنوب شرقي مي‌كنيم و به فرهنگ غني باغ‌هاي خود توجه نمي‌كنيم.
انتهاي پيام
نظرات