یک کارشناس اخلاق و عرفان گفت: متاسفانه دولت عربستان سعودی و حکومتش که خود را خادم‌الحرمین می‌خوانند در موسم حج بزرگترین خیانت‌ها را در حق زائران خانه خدا انجام دادند.

حجت‌الاسلام والمسلمین بهرام دلیر در گفت‌وگو با خبرنگار دین و اندیشه خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، با بیان این‌که «فاجعه منا یک فاجعه جانگداز و غیرقابل جبران است اما با این ماجرا نباید به صورت احساسی برخورد کرد» اظهار کرد: در اصل ماجرا ابعاد گسترده‌ای وجود دارد، یکی قبل از وقوع ماجرا، دوم زمانی که این ماجرا رخ داد و سوم بعد از این ماجراهاست. قبل از وقوع حادثه تدبیرهای لازم از سوی دولت عربستان اندیشیده نشده است. در منا پنج جاده برای رفت و برگشت وجود دارد که دو راه برای رفت و دو راه برای برگشت و یک راه هم رفت و برگشت است ولی از این پنج راه، چهار راه بسته شده و فقط یک راه رفت و برگشت باز بوده است و آن هم با این همه جمعیت.

وی گفت: ‌در قبل از وقوع ماجرا بی‌تجربگی و بی‌تدبیری دولت عربستان را نمی‌توان نادیده گرفت و نمی‌توان قضاوت کرد که این ماجرا عمد بوده است یا غیرعمد، ولی ماموران این دولت پختگی لازم را نداشتند و اگر کارآزموده بودند قطعا راه‌ها را نمی‌بستند که جمعیت بخواهد در هجوم قرار گیرد. در زمان وقوع حادثه هم امداد رسانی لازم و به موقع انجام نشده است.

مدیر گروه عرفان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: ماموران عربستان در زمان جان‌باختن حجاج تماشاگر بودند و به صورت اورژانسی امدادرسانی انجام ندادند. بعضا 6 یا 7 ساعت بعد به داد برخی حجاج رسیده و امدادرسانی کردند. بعد از وقوع ماجرا هم صاحبان قدرت عربستان متاسفانه به جای اینکه به زخم دل بازماندگان رسیدگی کنند نمک بر آن می‌پاشند و شاه عربستان رسما از نیروی اجرایی منا تشکر می‌کند و حرف‌هایی می‌زند که اصلا درست نیست. می‌گوید کل دنیا از عملکرد ما راضی بوده و تشکر کرده فقط ایران است که با این موضوع برخورد سیاسی می‌کند. این حرف‌های سران عربستان ناشی از ناپختگی و فرافکنی آن‌هاست.

دلیر عنوان کرد: آن‌ها به جای تسلی خاطر بازماندگان می‌گویند ایرانی‌ها برعکس حرکت کردند که این ماجرا رخ داد و یا کشورهای آفریقایی را متهم می‌کنند که آن‌ها به قوانین عمل نکردند. این حرف‌ها حرف‌های کودکانه‌ای است که از سوی صاحبان قدرت عربستان بر زبان جاری می‌شود.

وی با تاکید بر این‌که «عربستان به کرامت انسان‌ها آنگونه که باید و شاید توجه نمی‌کند» افزود: در قرآن آمده است که « ولقد کرمنا بنی آدم» یعنی کرامت انسان که برترین خلقت‌هاست ارزشمند است، ولی عربستان این موضوع را نادیده می‌گیرد و شاهد آن کشتارهایی است که در ماه حرام در یمن به راه انداخته است. کلیه مسلمانان مالکی، شافعی، حنفی، جعفری جنگ در ماه حرام را حرام می‌دانند اما این کشور با کمال پررویی در بحث حمله به یمن آن هم در ماه حرام پیش می‌رود. این نشان از آن دارد که برای عربستان انسان‌ها بهایی ندارد.

این کارشناس اخلاق و عرفان اسلامی یادآور شد: ما در کشور عربستان فقط تجارت می‌بینیم و همین تجارت‌ها و ساختمان سازی‌ها سبب شد که جرثقیل سقوط کند و تعداد زیادی از حجاج کشته شوند. دولت عربستان با پول می‌خواهد مسأله را حذف کند، به جای آنکه آن را حل کند. آن‌ها فکر می‌کنند با فرافکنی این مسأله فراموش می‌شود ولی هرگز این موضوع رخ نمی‌دهد. عربستان می‌توانست با تدبیر کاری کند که تلفات به اینجا نرسد.

دلیر ادامه داد: خیلی از حاجی‌ها از تشنگی جان دادند یعنی آب رسانی به مهمان خدا اینقدر سخت است؟ کشور عربستان از زائران نهایت سود را می‌برد و تبلیغات خود را انجام می‌دهد و وهابیت را ترویج می‌دهد و حج برای عربستان ثروت و درآمد زیادی دارد. بعد برای تامین آب زائران کاری انجام نمی‌دهد.

وی گفت: از زبان برخی زائران شنیده‌ایم که آن‌ها می‌گویند وقتی بالگردهایی از بالای سر ما رد شد خیال کردیم می‌خواهند آب پاشی کنند و به نوعی به زائران کمک کنند ولی هیچ امداد رسانی نکردند. حتی در بحث مفقودین همکاری‌های لازم را نداشته‌اند و برای حضور وزرا و نمایندگان دولت ایران در کشور عربستان کارشکنی کرده‌اند. وزیر امور خارجه عربستان در نیویورک ایران را توصیه به خردمندی می‌کند. این گونه سخنان بی تدبیری‌ها و ناپختگی‌های سردمداران عربستان را می‌رساند.

دلیر تاکید کرد: دولت جمهوری اسلامی ایران باید از نظر حقوقی پیگیر مسائل جانباختگان باشد تا این گونه تسلی بازماندگان فراهم شود.

انتهای پیام