با آغاز به کار نخستین کارگروه «آئین بزرگداشت ملی نوروز»، عروسک‌ها به موزه ملی ایران آمدند و با افتتاح پنل تخصصی «عروسک‌های بومی و نوروزی» قرار است تا سه روز آینده، خود و گذشته‌شان را به دنیا نشان دهند.
به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، به دنبال ثبت جهانی «نوروز» به مدیریت ایران و با مشارکت 12 کشور همسایه، «عروسک‌های بومی و نوروزی» از نقاط مختلف ایران به همراه چند کشور همسایه بخصوص آسیای غربی و میانه در نمایشگاه موزه ملی ایران حاضر شده‌اند تا آئین‌هایی از جمله «تکم‌گردانی»، «حاجی‌فیروز» و ... را نشان دهند.
یدالله پرمون، رئیس مرکز مطالعات منطقه‌ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی روز پنجشنبه (13 اسفند) در مراسم افتتاحیه این پنل تخصصی به احترام مهمانان خارجی حاضر در جلسه به زبان انگلیسی گفت: آیین بزرگداشت ملی نوروز و برگزاری این پنل‌های تخصصی با اعمال وسواس‌های علمی لازم و پس از انجام سلسله‌ای از رایزنی‌ها با متخصصان و دست‌اندرکاران این حوزه و سرانجام با ایجاد سازگاری‌های لازم و با شرح تعهدات و وظایف مرکز میراث ناملموس تهران در مرتبه یک مرکز مقوله دو یونسکویی، به عنوان متولی پژوهش پاسداری محور در موضوع میراث فرهنگی ناملموس در پهنه آسیای غربی و مرکزی و سرانجام به عنوان یکی از فعالیت‌های بین‌المللی مرکز در سال 2016 تعیین و تصویب شد.
وی «عروسک بومی و نوروزی» را مقوله‌ای دانست که به کامل‌ترین وجه روح کنوانسیون 2003 یونسکو برای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس را مورد توجه قرار می‌دهد و ادامه داد: این عنصر محصول آگاهی فرهنگی ریشه‌داری است که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است. همچنین تجلی‌ای از نقش بارز بانوان در پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس و انتقال آن به نسل بعد است.
به گفته او، عروسک بومی مقوله‌ای است که کودک نخستین تجاربش را با جهان خارج توسط آن می‌آموزد. عنصری که اشتراکات فرهنگی اجتماعات، گروه‌ها و ملت‌ها را به جذاب‌ترین وجه نمایش می‌دهد و علاوه بر اینکه کودک را به کسب تجربه فرامی‌خواند بزرگسال را با حس غربت دوران کودکی همدم می‌کند.
وی با بیان اینکه بر این باوریم که این دارایی باارزش فرهنگی در بحبوحه فراموشی‌های زمانه و در عرصه رقابت محصولات فریبنده فناوری نوین در معرض خطر فراموشی قرار دارد، بیان کرد: با این فناوری‌ها مادران و مادربزرگ‌ها هر روز مخاطبان بیشتری را از دست می‌دهند. کودکان و نوجوانان نیز جذب بازیچه‌های غیربومی، بی‌اصالت و وارداتی می‌شوند.
او این اتفاقات را به دلیل پایین بودن سطح آگاهی، نبود انتقال تجارب، فقدان سیاست‌های فرهنگی مناسب، کمبود تدبیر در مواجهه اصولی با دشواری‌های این حوزه و نبود اطلاع از دستاوردهای موفق اجتماعات دیگر دانست و تأکید کرد: قصد داریم تلاش کنیم تا گامی را برای ترمیم کاستی‌هایی از این دست به جلو برداریم؛ بر همین اساس یک ساختار ویژه را برای این رویداد برگزیده‌ایم.
به گفته پرمون، موسساتی مانند موزه عروسک‌های ملل، موزه عروسک و اسباب‌بازی کاشان، آموزشگاه موسیقی صفا، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، دفتر منطقه‌ای یونسکو، موسسه آوای طبیعت پایدار، کمیسیون ملی یونسکو، نماینده سازمان ملل ایران، یونیسف ایران، موسسه کهن‌مرزوبوم مهر و باشگاه گردشگری کودک و سرای موزه دکتر رهگشای بادرود از جمله نهادهایی هستند که در برگزاری این همایش و پنل تخصصی شرکت داشته‌اند.
حفاظت از آئین‌ها و گویش‌ها اهمیتی کمتر از حفاظت از بناهای تاریخی ندارد
جبرئیل نوکنده، مدیرکل موزه ملی ایران نیز با تأکید بر اینکه ایران میراثی ملموس، پایدار و پویا دارد، گفت: لباس‌ها، جشن‌ها، آیین‌ها، گویش‌ها، بازی‌ها و باورها همان‌قدر مهم هستند که بناهای تاریخی گچ‌بری‌ها اهمیت دارند.
او ادامه داد: معتقدم هیچ‌کس نمی‌تواند ادعا کند اهمیت حفاظت از آداب و رسوم در یک مراسم عروسی کمتر از حفاظت از میراث مادی و معنوی است.
به اعتقاد وی، برگزاری این نوع همایش‌ها پاسداری از لایه‌های پنهان میراث فرهنگی است.
محمدافسر رهبین، رایزن فرهنگی سفارت افغانستان در ایران نیز در صحبت‌هایی قاعده و کار فرهنگ و هنر را بر وصف ساختن دانست و گفت: ما باید از میراث بزرگ ایران، تاریخی که از بلخ تا نیشابور و از هرات تا مرو است پاسداری کنیم.
او نوروز را به عنوان یکی از جشن‌های کهن آریایی دانست و در ادامه با خواندن شعرهایی درباره نوروز به بیان توضیحاتی از این شعرها و تفسیر آن‌ها پرداخت.
عروسک‌های نوروزی را فراموش کرده‌اند
کاترین اعظمی دبیر اجرایی پنل‌های تخصصی مرکز میراث ناملموس و کارشناس مسئول بخش ظرفیت‌سازی این مرکز نیز در صحبت‌هایی با اشاره به حضور فعال 12 کشور در پرونده جهانی نوروز گفت: در روند تدوین این پرونده عناصر مهمی از جلوه‌های فرهنگی نوروز شناسایی شد که نیازمند معرفی و توجه خاص در سطح جامعه به خصوص اجتماعات کوچک و بزرگ محلی و روستایی به عنوان حاملان اصلی میراث است.
او افزود: در این میان عروسک نوروزی عنصری است که سطح آگاهی‌های عمومی در ارتباط با آن در جغرافیای نوروز رو به افول است. این در حالی است که صیانت از آن علاوه بر اینکه این آیین را به نسل‌های جدید معرفی می‌کند بسیاری از اهداف فرهنگی را در ابعاد کشوری و منطقه‌ای برآورده می‌کند.
وی هدف از برگزاری این همایش را شناسایی و معرفی عروسک‌هایی دانست که در سرتاسر جغرافیای حوزه نوروز از گذشته وجود داشته‌اند و نشانی از اشتراکات فرهنگی در آن‌ها وجود دارد.
او همچنین در صحبت‌هایی با اشاره به چگونگی ایجاد پنل تخصصی بین‌المللی عروسک‌های بومی و نوروزی، برگزاری این همایش را با همکاری متخصصانی از کشورهای افغانستان، قرقیزستان، ازبکستان، ارمنستان، ترکیه، قزاقستان، تاجیکستان، ترکمنستان و هندوستان امکان‌پذیر دانست و افزود: دبیرخانه این پنل تخصصی از شهریورماه با حضور 18 نفر از متخصصان حوزه عروسک و نمایش‌های عروسکی تشکیل شد و با توجه به ماهیت بین‌المللی این مرکز برای ایجاد همبستگی و همگرایی فرهنگی در پهنه آسیای غربی و مرکزی به سرعت مکاتبات لازم با همه کشورهای منطقه برای معرفی متخصصان و پژوهشگران این حوزه، افراد فعال در جوامع محلی، معرفی انتشارات مرتبط، ارسال عروسک‌های نوروزی و فیلم و ویدئو و سایر ظرفیت‌های موجود صورت گرفت تا امروز توانستیم چنین همایشی را به بهترین نحو برگزار کنیم.
به گزارش ایسنا، در مراسم افتتاح پنل تخصصی بین‌المللی عروسک‌های بومی و نوروزی سعید شیرکوند معاون سرمایه‌گذاری سازمان میراث فرهنگی، سمیع‌الله حسینی مکارم معاون توسعه مدیریت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، گاورا مانکاکاریتادی پورا مشاور عالی وزیر فرهنگ اندونزی و متخصص پیشکسوت میراث فرهنگی ناملموس و همچنین متخصص نمایش عروسکی وایانگ اندونزی، محمدافسر رهبین رایزن فرهنگی سفارت افغانستان در تهران، نایرا کلیچیان از ارمنستان، دلشاد رحیموف از تاجیکستان، عبدالله اوا، منصور کوریازوف از ازبکستان و تعدادی دیگر از پژوهشگران و هنرمندان حوزه عروسک و همچنین تعدادی از باستان شناسان ایرانی شرکت دارند و قرار است در سه روز مدت زمان برگزاری این همایش بحث‌های تخصصی خود را درباره عروسک‌های بومی و نوروزی مطرح کنند.
همچنین در کنار برگزاری پنل‌های تخصصی که تا شنبه 15 اسفندماه در موزه ملی ایران و در برخی از سالن‌های موزه‌های اطراف میدان مشق برگزار می‌شود برخی اجراهای محیطی توسط گروه‌های مختلف هنری و نمایشی اجرا می‌شود.
انتهای پیام
نظرات